Esenboğa Havalimanı’nın adında kara bir tarih var

1955 yılında, Ankara’ya Esenboğa adında bir havalimanı kuruldu. Hiç merak ettin mi, bu havalimanının adı neden Esenboğa? Sözlüğe bakarsan anlamının 'gürleyen boğa' olduğunu göreceksin. Halbuki bu havalimanının adının arkasında, Yıldırım Beyazıt’ın hezimeti, Türk tarihinin en ağır imtihanlarından biri var.

''Rum diyarında melik olan Yıldırım Bayezid! Bil ki, biz kudret ve iktidarımızla insanlık aleminin en büyük kısmını tab'amız haline getirmiş bir hükümdarız.'' demişti Timur mektubunda. Durum tam olarak böyleydi; İşte, 1402'de cereyan eden ve Osmanlıları meşhur fetret devri içerisine sokan Ankara Savaşı’ndan sonra dillere destan olan Esenboğa`nın öyküsü…

TİMUR'UN BİR NUMARALARI ADAMLARINDAN İSENBUGA

Bugün Ankara'daki havalimanından tanıdığıımız isim Esenboğa, aslında Timur’un komutanlarıdan birinin adıydı. “Isenbuğa” mutlu öküz” anlamına geliyordu. Şimdi çocuklara nasıl  “Arslan“ adı verilirse o dönemlerde de boğa, öküz ve manda gibi isimler verilirdi. Moğol hükümdarı Cengiz Han'ın soyundan geldiği için ‘‘Han’’ unvanını taşıma hakkı vardı ama Isenbuga herşeyiyle Timur'un emrindeydi; kumandası altındaki birliklerle Timur'la beraber diyar diyar gezip savaşıyordu. Kendisi, Ankara Savaşı'nda ön plana çıkan filli birliklerin komutanıydı.

Biraz daha baştan başlayalım ve Ankara Savaşı’na dönelim:

TİMUR'LA ANKARA'DA KARŞILAŞTILAR

Timur; Bir dönemin rakip tanımaz Moğol hükümdarı. Osmanlı genişlemesini ve fetihlerini 50 yıl geciktirmiş, kazanılan bir çok toprağın elden çıkmasına neden olan savaşın düşman eliydi. Bir yandan Sultan Bayezid Han, bir yandan Timur, Anadolu üzerindeki beylikleri tebaası haline getirmeye çalışıyorlardı. Yaşanan karşılıklı taarruzlar büyük bir savaşı artık kaçınılmaz hale getirmişti. Ankara Savaş’ı olmadan önce Timur, Yıldırım Bayezid’e dört mektup göndermiş, Yıldırım Bayezid dört mektupla ona cevap vermişti. Ancak bu yazışmalar,  Ankara Savaşı'nı önleyemeye yetmedi. Aksine, ortalık iyice kızıştı.

BEYAZIT BOZGUNA UĞRADI

Yıldırım Beyazıd ve Timur, 20 Temmuz 1402 tarihinde, Ankara'nın Çubuk Ovası'nda muharebeye başladı. Timur’un ordusuna bağlı Anadolu Beylikleri kendi bayraklarını açınca, Beyazıt’a bağlı Anadolu beylikleri de Timur’un ordusundaki Anadolu Beyliklerinin safına geçerek Osmanlı ordusundaki dengeleri alt üst etti. Rumeli ve Sırp birlikleriyle Yeniçeriler dışındaki güçlerin kendilerine sırt çevirip Timur’un tarafına geçmesiyle Beyazıt tam anlamıyla hayal kırıklığına uğradı. İsen Buga'nın fillerini ön hatlara sürmesi üzerine tam bir bozguna uğradı. Adım adım mücadeleyi kaybeden Osmanlı ordusu, mağlup olunan cephelerden çekilmeye başladı. Timur ise, son emrini vermek için hazırdı: Beyazıt’ı sağ ele geçirin!

(Isen Buga'nın filleri ordunun üzerine sürdüğü an...)

BEYAZIT'I DEMİR KAFESTE SÜRÜKLEDİLER

Ankara Savaşı’nın Türk tarihindeki hezimeti sadece yenilgiyle bitmedi. Timur’un esir tuttuğu Beyazıt’a yaptığı işkenceler de bir o kadar acıydı. Tabii bu yıllardır bir rivayet mi, yoksa gerçek mi diye tartışılsa da; Timur'un Yıldırım Bayezid'i demir bir kafes içine hapsederek şehirlerde alay konusu olarak gezdirdiği rivayeti çok yaygın. Evliya Çelebi de bu durumun gerçekliğine parmak basan alimlerden sadece biri.

OSMANLI HÜKÜMDARINA BU YAPILIR MI!

Önemli bazı tarihi kaynaklar olayı şöyle anlatıyor: Yıldırım Bayezid yolculuk sırasında, Timur'un askerlerinin bakışlarından rahatsız olması veya savaşın yorgunluğu nedeniyle bir taht-ı revanda yolculuk etmek istedi. Timur ise, Beyazıt’ı demir bir kafese koyarak bütün Ankara’yı parmaklar içinde sürükleyerek geçirdi. Türk tarihinin yaşanan en büyük skandallarından biriydi bu: Kosova Savaşı’nda düşmana amansız darbeler indiren ve 1396 ‘da Niğbolu’da Haçlı ordularını darmadağın eden Osmanlı hükümdarını demir bir kafeste, şehrin ortasında sürüklemek!

İSEN BUGA'NIN KARARGAHI BUGÜNKÜ ESENBOĞA HAVALİMANI

Cengiz Han soyundan gelen Isenbuga, Yıldırım Beyazıt ile Timur arasında, 1402`de Ankara dolaylarında yapılan savaşta karargâhını bugün kendi adıyla anılan yerde kurmuştu. Bugün o karargahın bulunduğu yerde, Esenboğa adındaki havalimanı duruyor. Yani anladığınız gibi; Ankara’da yapılan havalimanının adı, Beyazıt’a işkence yaparak Ankara’da sürükleyen Timur’un komutanı İsen Buga'dan geliyor.