Çerkes soykırımının 155'inci yıl dönümü
AA & Ensonhaber

Çerkes Soykırımı 155. yılında, Çerkesler tarafından unutulmadı. Her yıl 21 Mayıs'ta, 1864 sürgünü için Nart ateşi yakarak sürgün nöbeti tutuluyor.

ÇERKES SOYKIRIMI

Çerkes soykırımı ya da Çerkes Muhacirliği, 19. yüzyılda, özellikle 1864 yılında yoğunlaşmak ve başta Adığeler ve Abhazlar olmak üzere, Kuzey Kafkasya halklarının Osmanlı topraklarına yönelik zorunlu göçleri. Bu olay sonunda bir milyonun üzerinde bir nüfus Osmanlı topraklarına yerleşmiştir. Abhazya'da 31 Mayıs günü, bu sürgünü anma amacıyla ulusal yas günü ilan edilmiştir.

Çerkes soykırımının 155'inci yıl dönümü

NEDEN OLDU

21 Mayıs 1864; 300 yıl süren Kafkas-Rus savaşlarının sona ermesi ve Kuzey Kafkas halklarının sürgüne zorlanmasının başlangıç tarihidir. Bu tarihten sonra Çerkes toplulukları, dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmışlardır. Sürgün süreci içerisinde birçok insan hayatını kaybetmiş, sürüldükleri topraklarda ise hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kalmışlardır.

Sürgün yolunda çekilen çileler, yolda telef olanların feci durumları Trabzon'daki Rus konsolosunun, tehcir işlerini idare etmekte olan General Katraçef'e yazdığı raporda şöyle anlatılır:

"Türkiye'ye gitmek üzere Batum'a 70 bin  Çerkes geldi. Bunlardan vasati olarak günde 7 kişi ölüyor. Trabzon'a çıkarılan 24 bin 700 kişiden şimdiye kadar 19 bin kişi ölmüştür. Şimdi orada bulunan 63 bin 900 kişiden her gün 180-250 kişi ölmektedir.

Samsun civarındaki 110 bin kişi arasında her gün vasati 200 kişi can veriyor. Trabzon, Varna ve İstanbul'a götürülen 4 bin 650 kişiden de günde 40-60 kişinin öldüğünü haber aldım."

İşte bu suretle peş peşe sürüp gelen felaketlerin ve musibetlerin darbeleri altında inleyen ve eriyen bu kahraman ve faziletkar milletin bedbaht bakiyesi de Dobruca, Bulgaristan, Sırbistan, Arnavutluk, Suriye, Irak gibi daima tehlikeye maruz bulunan ve daima emniyetsizliğin hükümran olduğu yerlere iskan edilmiştir.

Çerkes soykırımının 155'inci yıl dönümü

Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes sürgünü esnasında, deniz gibi kan akıtıldı. Gemiye binmek için aç biilaç kıyıda yağmur çamur içinde, ölüm iniltileriyle bekleşenler, yanaşan gemiye üşüşüp taşıma kapasitesinin çok üzerinde biniyorlardı. Gemiler de daha fazla para alabilmek için çok yolcu alıyor, bu yüzden fazla yol almadan batan gemilere sık rastlanıyordu.

1864 Mayıs'ında, Trabzon'daki Rus konsolosunun yazdığına göre 30 bin kişi açlık ve hastalıktan kırıldı. Gemilerde hastalık alameti gösteren olursa derhal denize atılırdı.

SOYKIRIM YAPAN ASKERDEN MEKTUP

1865 yılında Yüzbaşı Alexander Zyatov, mektubunda soykırımı şöyle anlattı: "Çerkeslerin köyünü yaktık, hayvanlarını öldürdük, ekinlerinin üstünde atlarımızı sürdük..Çocuklarını acımasızca öldürdük...
Ve Çar bize bu katliamları yaptık diye bu onur madalyasını verdi,
hangi onur?
Hangi onurlu insan bunları yapar?
Ben Tanrıya beni affetmesi için her gün yalvarıyorum.
Onlar vatanlarını savundular ve yiğit insanlardı.
Biz ise insanlıktan çıkmış birer ucubeden farksızdık, elimize esir düşen Çerkeslerle yan yana geldiğimizde sanki biz onların esiri gibi duruyorduk, onlar ise dimdik vakur duruşlarından taviz vermiyorlardı.
Tanrı beni affetsin"

KOCAELİ'DE ANILDI

Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED) tarafından, Rusya'nın Kuzey Kafkasya'yı işgali sonrası çok sayıda Çerkes'in Osmanlı topraklarına sürgün edilişinin 155. yılı dolayısıyla anma etkinliği düzenlendi.

Kandıra Kefken Karaağaç Mahallesi'ndeki etkinlik, Sürgün Anıtı'nda başladı. Daha sonra Babalı Mahallesi'ndeki Merkez Camisi'nde toplanan katılımcılar iftar yaptı. İftarın ardından meşalelerle Babalı sahiline yürüyen katılımcılar, denize, üzerinde ''21 Mayıs 1864'' yazan çelengi bıraktı, karanfil attı. Sahilde "Nart ateşi" yakılıp, çevresinde "mezar taşı nöbeti" tutuldu.

Çerkes soykırımının 155'inci yıl dönümü VİDEO