Curtiss'in hız ihtiyacı dünyayı değiştirdi

Aybüke SENGİR / aybuke.sengir@ensonhaber.com

20. yüzyılın başında yaşayan en hızlı insan Glenn Curtiss'ti. O, göklerin tek hakimi olmak isterken, önüne iki ateşli rakip çıktı. Wright kardeşler, 1903'te ilk başarılı motorlu uçuşu tamamladıktan sonra, başkalarının uçaklardan para kazanmasını önlemek için  patent almışlardı.

YENİ YÜZYILIN BAŞINDA YAŞAYAN EN HIZLI İNSAN

20. yüzyılın en büyük başarılarından biri şüphesiz uçuş olmuştur. Havacılık tarihine baktığınız zaman akla ilk gelen isimler Orville ve Wilbur Wright kardeşlerdir. Ancak bazen tarihin unuttuğu, geri planda kalan önemli insanlar oluyor. Bunlardan biri de Glenn Curtiss.

Motor tasarımcısı, adrenalin bağımlısı ve ilk uygulamalı uçakların öncüsü, Glenn Curtiss olmasaydı hepimiz yere bağlı kalırdık.

FLORIDA 1907 HIZ İHTİYACI

New Yorklu Curtiss’in hız ihtiyacının başladığı ilk zamanlar, karada hız rekoru kırmaya çalışmıştı. Bir bisikletin lastiği ve selesi ve 4 bin SS’lik uçak motorundan kendi yaptığı makinesiyle, saatte 218 km yaptı. Bu rekoru 20 küsür yıl boyunca kıran kimse olmadı. Onun asıl hedefi bir uçak yapmak ve göklerdeki en hızlı insan olmak. Ancak en büyük rakibi Wright kardeşlerdi.

GRAHAMBELL DESTEK ÇIKTI

Curtiss, amatör olarak uçak tasarlayıp test edebiliyordu. Alexander Graham Bell, Curtiss’in uçuş fikrini destekliyordu ve telefonun icadından kazandığı serveti hiç düşünmeden ona vermişti. Curtiss, Wright kardeşlerden farklı olarak günümüz uçaklarında kullanılan kanatçık sistemini keşfetmişti. Ayrıca Wright kardeşlerin kullandığı kızakları da reddetti ve kalkışla iniş için lastik tekerlekler kullandı. Son olarak onlarınkinden daha küçük ve daha güçlü bir motor kullanmak istedi. O zamanlar bir uçağı test etmek için bilgisayar modelleri yoktu. Uçağı test etmenin tek yolu binip uçurmaktı.

Curtiss'in eline 1908’de bir fırsat geçti. Uçağı 1500 metreden yukarda uçuran ilk gruba 2 bin 500 dolarlık ödül yarışması düzenlenmişti. Wrightların bu fırsatı geri çevirmesi, Curtiss’in işine gelmişti.

TARİHTE BİR İLKİ GERÇEKLEŞTİRDİ

Amerikan halkı Curtiss için toplanmıştı. İlk kez bu kadar kalabalık bir grup Curtiss’i izleyecekti. İnsanlar o zamanlar hala at ve at arabası kullanıyordu, bu mucizevi anı görmek herkesi çok heyecanlandırmıştı. Bu onlar için uzay gemisi görmek gibi bir şeydi.

HAZİRAN BÖCEĞİ YARIŞI KAZANDI

Kalabalık toplanırken, dev bir fırtına da yaklaşmıştı. Curtiss’in ekibi bu uçuşu iptal etmek istedi. Curtiss halkı yüz üstü bırakmayı reddedip Saatte 48 kilometreye çıktı ve göklere yükseldi. Hatta bir fotoğrafçı Curtiss’in başaramayacağından o kadar emindi ki, fotoğraf makinesini bitiş çizgisinin çok gerisine koymuştu. Yerden 6 metre yukarıda ilerleyen Curtiss, Haziran Böceği ismini verdiği uçağını 1500 metreden de uzağa uçuruyor. 2500 dolarlık ödülünü kazandıktan sonra, ünü her yere yayıldı.

Ancak herkes Glenn Curtiss’i alkışlamıyordu. Curtiss’in rakipleri Wright kardeşler fikirlerini çaldığını, patentlerini onların aldığını savunuyordu. Kısa sürede ününü kaybetti.  Yasal savaşa giren iki taraftan kaybeden Curtiss oldu. Curtiss bütün parasını kaybetti.

CURTISS'İN İKİNCİ ŞANSI

Amerika'nın en zengin yayıncısı Joseph Prester, Albani'den Manhattan'a uçacak ilk havacıya 10 bin dolar teklif etti. Bu Amerika'nın iki şehir arasındaki ilk uçuşu olacaktı. 240 km'nin üzerindeki yolla Amerika'da kalkışılmış en uzun ve en zahmetli hava teknolojisi testiydi. Eğer Curtiss başarırsa, bu dünyanın hava yolculuğuna bakışını değiştirecekti.

1910 ALBANI'DEN NEW YORK'A UÇUŞ

Curtiss, Mayıs 1910'da son tasarımı Albani uçağını hazırladı. 2 buçuk saatlik uçuşla başedebilmek için daha hafif ve daha güçlü bir motur yaptı. Eğer havada başarısız olursa, ölümü kesindi.

Glenn Curtiss, 240 km uçup, New York'a ulaşmayı başarmıştı. Bazı gazeteciler buna, "Gökleri ehlileştiren uçuş" adını vermiştir. Curtiss sayesinde insanlar uzun mesafeli uçuşun olduğunu görmüş oldu. Curtiss tüm başarılarına rağmen, para kazanamıyordu.

1. DÜNYA SAVAŞI'NDA BİR İLK

1. Dünya Savaşı sırasında uçak, ilk kez silah olarak kullanılmıştı. Amerika'nın savaşa katılmaya hazırlandığı sırada, Curtiss'in son uçağı ordu için gerekli donanıma sahipti. Hükümet, 1917'de 1. Dünya Savaşı ile birlikte Wright kardeşlerin özel patentini sona erdirdi.

10 yıllık mücadelesinden sonra Curtiss artık uçaklarını satabildi. Wright kardeşler küçük bir ücret kazanırken, Curtiss dünyanın en büyük uçak fabrikasını yaparak yirmi binden fazla insanı işe alıp servetine servet katmıştır.