İki düşman kardeşin kavgası: Puma ve Adidas

Bütün kardeşler kavga edip küser fakat hiçbir kardeşin kavgası “Adi ve Rudi Dassler” kardeşlerinki kadar kitleleri sürüklememiştir. Olay Almanya’nın Herzogenaurach şehrinde İkinci Dünya Savaşı’nın biraz daha öncesindeki yıllarda yaşanıyor. Adolf(Adi) Dassler ve Rudolf(Rudi) Dassler ismindeki kardeşler ayakkabı üretip satmak için kendilerine bir atölye açıyorlar ve adını da Gebrüder Dassler Ohg koyuyorlar. İki kardeşin bu ayakkabı şirketi genel olarak atletizimcilere hitap eden kalitetli modeller üretiyordu. Daha sonraları aralarındaki rekabet kurumsal rekabetin çok ötesine geçiyor. Bu ailevi kavga sadece iki kardeşi karşı karşıya getirmekle kalmıyor, aynı zamanda yaşadıkları şehirde halkın da ikiye bölünmesine yol açıyor.

ÇOK ZOR ŞARTLARDA ÇALIŞIYORLARDI

Babaları öldükten sonra, baba mesleğini devam ettirmeye karar veren iki kardeş, annelerinin mutfağını atölyeye dönüştürerek çalışmaya başlıyor. 1924’te kurdukları Dassler Kardeşler Gebrüder Dassler Schuhfabrik şirketinde şartlar öyle zordu ki, elektrik olmadığı için bisikletten elde ettikleri enerjiyle deri keserek üretime devam ediyorlardı.

BİRİ DIŞA DÖNÜK BİRİ YARATICI

Adolf Dassler ayakkabıları tasarlayıp üretirken, daha dışa dönük bir karaktere sahip olan Rudolph ise satışını gerçekleştiriyordu. Hitler 1933 yılında başa geçtiğinde, her ne kadar iki kardeş Nazi partisine üye olduysa da, bu durum 1936 yılı Olimpiyatları’nda dört altın madalya kazanan efsanevi Afro-Amerikan atlet Jesse Owens’a ayakkabı vermelerini engellemedi. Owens’ın zaferi ayakkabıların uluslararası çapta tanınmasını sağlarken, Dassler kardeşlerin ayakkabılarının satışında da patlama yaşandı.

KARDEŞLER BİRBİRİNE DÜŞTÜ

Bu başarıları, eşleri anlaşamamasına rağmen beraber aile evinde yaşayan kardeşler arasında zaten var olan sürtüşmeyi daha da artırdı. Asıl kavgaları ise Müttefikler İkinci Dünya Savaşı sırasında Herzogenaurach’ı bombalarken patlak verdi. Adi ve eşi, daha önceden Rudi ve karısının bulunduğu sığınağa geldiğinde, Adi Müttefikleri kastederek “kahrolasılar yine geldiler” dedi. Rudi ise bu sözün kendisini ve ailesini hedef aldığına inandı. Bunun üzerine asıl kıyamet koptu.

ADOLF KARDEŞİNİ SÜREKLİ İHBAR EDİYORDU

Rudi askere çağrıldığında bunun Adi ve karısının tezgâhı olduğunu düşündü; kendisini cepheye göndererek, işe el koymayı planlamış olabilirlerdi. Ardından Rudi iki kere tutuklandı ve her defasında da kendisini ihbar edenlerin kardeşi ve karısı olduğuna inandı. İlkinde, askerlik hizmetinden firar ettiği için Almanlar, ikincisinde ise Gestapo adına çalıştığı gerekçesiyle Müttefikler tarafından tutuklandı. Rudi’nin kardeşi Adi’nin kendisini ihbar ettiği yönündeki şüpheleri, Amerikalı soruşturma yetkililerinin yayımladığı raporla da onaylanmış oldu. Rudi savaş kampına gönderilirken, Adi işi yeniden inşa etti.

1948’DE ŞİRKETİ İKİYE BÖLDÜLER

Kardeşler 1948 yılında şirketi ikiye bölüp, çalışanları ve varlıkları da paylaştıklarında gerilim iyice arttı. Adi, şirketinin adı ve soyadının kombinasyonu olan “Adidas” olarak adlandırdı. Rudi de kardeşini taklit ederek ilk önce şirkete “Ruda” adını verdiyse de daha sonra daha atletik bir çağrışımı olan “Puma”ya çevirdi. Her ikisi de Aurach nehrinin iki yakasında fabrikalar kurdu.

HALK DA BU İKİ ŞİRKETTEN BİRİNDE ÇALIŞIYORDU

Çok kısa bir sürede Herzogenaurach’ın ekonomisinin büyük bir bölümüne hakim oldular; böylece şehirdeki hemen herkes bu iki şirketten birinde çalışıyordu.

Bütün şehir Dessler ailesinin kavgasında ister istemez taraf haline gelirken, rekabet gülünç boyutlara ulaştı. İki şirket çalışanları arasında flört ve evlilik de yasaktı; zamanla Herzogenaurach “eğik boyunların şehri” olarak tanımlanmaya başlandı; bunun nedeni, insanların sizinle konuşmadan önce ilk olarak hangi ayakkabıyı giydiğinize bakmalarıydı.

ADİ TEKNİK BİLGİYE SAHİP OLDUĞU İÇİN ÜSTÜNLÜK SAĞLIYORDU

Rudi’nin satış ekibi ve ürün teslimatı daha iyiyken, Adi de daha iyi bir teknik bilgiye ve ayakkabıları dünyaya tanıtabilecek atletlerle daha iyi ilişkilere sahipti. Bu da Puma’ya kıyasla Adidas markasına üstünlük sağlıyordu. Yine de iki şirket birbiriyle çok fazla uğraştığından, spor ayakkabısı endüstrisine damgasını vuran Nike’ın tehdidine karşı harekete geçmekte yavaş davrandılar.

TAM 60 YIL SÜREN REKABET, İKİ BİRBİRİNDEN UZAK MEZAR

Adidas ila Puma markaları arasındaki altmış yıllık rekabet 2009 yılında iki şirketin çalışanları arasında sembolik bir dostluk maçıyla sona erdi. O tarihte, Dassler kardeşler dört yıl arayla çoktan ölmüşlerdi. Ancak öldükten sonra bile hasımlık devam etti; iki kardeş aynı mezarlıkta ama birbirinden olabildiğince uzak iki yere gömüldü.