Sextus Empiricus’un felsefe dizisinin kitabı: Kuşkuculuk

Ünlü Romalı hekim ve filozof olan Sextus Empiricus, kuşkuculuk dışındaki her türlü veriyi dogmatizm olarak niteler. Yaşamda iki temel ölçüt sunan ünlü filozof, bunlardan birincisi şeylerin varoluşuyla ilgili kuramsal ölçüt, diğeri ise; bazı şeyleri yapmaya ya da yapmamaya hizmet eden pratik bir ölçüt olduğunu savunmuştur.

ÖZNEL OLAN ALGILAR

Algıların kişiden kişiye değişeceğini, bilgiye de algılarımızın seziyle ulaşabileceğimizi dile getirir. Herkesin üzerinde hemfikir olacağı doğruların olmadığını savunan Sextus; sofist filozof da değildir. Pyrrhonculuğun Ana Hatları, Sextus’un ilk Latinceye çevrilen (MS 1562) ve en çok tanınan, yaygınlaşan kitabı olmuştur. Diğer eserleri de belli dönemlerde Latinceye çevrilmiş ve basılmıştır.

HAYATIYLA İLGİLİ KESİN BİLGİLER YOK

Filozof, yazılarında ne doğduğu ne eğitim gördüğü ne de özel ya da mesleki (hekim olarak) hayatını idame ettirdiği yerler hakkında açık bilgi vermemektedir. Hakkında kaleme alınan başka eserlerde verilen bilgiler ise muğlak ve sığdır. Felsefe tarihçileri arasında, Sextus'un Roma İmparatorluğu’nun orta döneminde (İS 150- 250) yaşadığına ve bir tıp okulunun başkanlığını yaptığına; hayatını bu zaman aralığının üç ünlü şehrinde, yani Roma, Atina ve İskenderiye’de geçirmiş olduğuna ve yazılarının Yunanca edisyonlarının bu şehirlerin kitaplıklarına girdiğine, bu bağlamda belli ölçülerde tanındığına dair görüş birliğinin olduğu söylenebilir.

İnsan kuşku duyarak doğruya ulaşır

FELSEFE SİSTEMLERİ ARASINDAKİ TEMEL AYRIM

Herhangi bir araştırmanın doğal sonucu araştırmacıların ya araştırma nesnesini keşfetmeleri ya da keşfedemediklerinde onun keşfedilemez ve kıvranılamaz bir şey olduğu sonucuna varmaları ya da araştırmalarını sürdürmeleridir. Felsefenin araştırdığı şeylerle ilgili olarak da bazılarının doğruluğu bulmuş olduklarını iddia etmesinin, diğerlerinin de araştırmaya devam etmesinin nedeni muhtemelen budur.

Sofistler (temsili)

DOGMATİKLERİN DOĞRULARI

Doğruluğu bulduğunu iddia edenler özellikle dogmatikler olarak adlandırılan kimselerdir diyen Sextus örnek veriyor; "Aristoteles, Epikuros, Staocular ve diğerleri gibi. Akademililer doğruluğu kıvranılamaz bir şey olarak kabul etmişlerdir. Kuşkucular araştırmaya devam etmektedirler. Bu durumdan hareketle, üç temel felsefe tarzının olduğunu kabul etmek makul görünmektedir. Dogmatik, Akademik ve Kuşkucu."

Kuşkuculuğu geniş bir alanda değerlendiren Sextus; bunları belli ana kollara ayırarak açıklık getiriyor.

Kuşkuculuğun ana temelini oluşturan Empiricus

KUŞKUCULUĞUN ARGÜMANLARI

Kuşkucu felsefe biri “genel” diğeri “özel” olmak üzere iki argüman tipi içerir. Genel anlamda kuşkuculuğun karakterini onun anlamına, esaslarına, ölçütüne, amacına ya da ereğine, akıl yürütme yöntemlerine, yargıyı askıya almanın dayanaklarına ya da tarzlarına kuşkucu formülleri hangi anlamda kabul ettiğimize ve kuşkuculuk ile ona karşı çıkan felsefeler arasındaki farka ilişkin açıklamalarda bulunarak ortaya koyuluyor.

Hayata dair soru sora ve, sorgulayan insanlar cevapları felsefede aramışlardır.

KUŞKUCULUĞUN İLKELERİ

Kuşkucuğun temel nedeninin “ruh dinginliğine” varma umudu olduğunu söylüyoruz; çünkü tutarsızlıklardan rahatsız olmuş, hangi şeyi benimsemeleri gerektiği konusunda kuşkuya kapılmış beceri sahibi insanlar, doğruluk ve yanlışlık belirlendiği zaman dinginliğe erişecekleri umuduyla objeler hakkında neyin doğru ya da neyin yanlış olduğunu araştırmaya yönelmişlerdi.

Doğru her zaman tek değildir

Kuşkucu sistemin temel ilkesi şudur: Her argümanın karşısına eşit güçte bir argüman çıkartmak. Çünkü bu ilkeden hareketle nesneleri dogmalaştırmanın önünü keseceğimize ve amaçladığımız ideale bu yöntemle ulaşabiliriz.

Kitap sayfası için iletişim: ergul.tosun@ensonhaber.com