Vakanüvis eski dizileri yazdı
Özel İçerik

Vakanüvis

Türk insanı; TRT Televizyonu’nun yayınına başlamasından kısa bir süre sonra tanıştı dizilerle. İlk yayının, 31 Ocak 1969 tarihinde yapıldığı TRT’de, 1970’lerin başından itibaren de TV dizileri yayınlanmaya başladı. Sinematografik ürünleri sadece sinemada, belki belki okul konferans salonlarında görmeye alışık bir toplu için, evlerine kadar gelen diziler, inanılmaz bir yenilikti, dolayısıyla da büyük ilgi gördü.

DİZİ DÜŞKÜNLÜĞÜMÜZ YENİ BİR ŞEY DEĞİL

TRT; o tarihten özel TV’lerin yayına başladığı 1990 yılına kadar uzanan süreçte, kelimenin tam anlamıyla bir “dizi tekeli”ne sahipti. Kamuoyu, dizilerle, dizi kahramanlarıyla, dizilerde oynayan oyuncuların özel hayatlarıyla çok ama çok yakından ilgileniyordu. O kadar ki, hemen her gazetenin Ankara bürosunda bir hatta bazen birkaç “TRT muhabiri” olurdu. Bu muhabirler; uzun yıllar yabancı diziler, sonra sonra da yerli dizilerin hazırlanış süreçleri, program bilgileri, gelecek haftaki bölümün merak edilen unsurları, oyuncuların açıklamaları vb. gibi konularda eni konu birbirini atlatma yarışına girer, gazeteleri de TRT muhabirlerinin haberlerini mutlaka birinci sayfadan görürdü.

Tatlı Cadı, Arsen Lupen, Komiser Kolombo, Dallas, Avukat Petrocelli, Aşk-ı Memnu, Acımak gibi dizilerle ilgili haberler çıktığı günlerde gazetelerin tirajlarında artış bile görülürdü. Türkiye’de yıllarca tek kanallı televizyon yayını olduğu halde, sadece TV haberleri vermek üzere “TV 7” adında haftalık bir televizyon dergisi de uzun yıllar yayını sürdürmüştü.

Vakanüvis eski dizileri yazdı

BİRKAÇ NESİL O DİZİLERLE BÜYÜDÜ

TRT’nin önce siyah beyaz tek kanal, sonra renkli tek kanal, bilahare de renkli iki ve takip eden kanallarında yayınlanan, yayınladıkları zamanlarda da kelimenin tam anlamıyla bağımlılık oluşturan dizilerinden bazıları şunlardı:

Tatlı Cadı, Bonanza, Arsen Lupen, Tatlı Sert, Küçük Ev, Komiser Columbo, Kaçak Dr. Kimble, Aşağıdakiler Yukarıdakiler, Aşk Gemisi, Baretta Baretta, Mc Millan ve Karısı, Dallas, Beyaz Gölge, Büyük Umutlar, Çarli’nin Melekleri, Görevimiz Tehlike, İnsan Avcısı, Jack, San Fransisko Sokakları, Sefiller, Sherlock Holmes, Kökler, Jane Eyre, Kadın Polis, Kral ve Ben, Söz Savunmanın Avukat Petrocelli, Uzay Yolu, Zengin ve Yoksul, Tehlike Çemberi, Kung Fu, Kapalı Kapılar Ardında Washington, 6 Milyon Dolarlık Adam, Aile Bağları, Alacakaranlık Kuşağı, Alf, Altın Kızlar, Cosby Ailesi, Emret Bakanım, Flamingo Yolu, Flipper, Kara Şimşek, Kaygısızlar, Köle Isaura, Magnum, Mavi Ay, Mike Hammer, Monte Kristo Kontu, Pasaklı Sally, Robin Hood, Rüzgarlı Tepe, Şahin Tepesi, Sahil Güvenlik, Shogun, Sihirbaz, Tom Sawyer, UFO, Vadideki Hayat, Zaman Tüneli, Ziyaretçiler, Genç Indiana Jones, Yalan Rüzgârı, Kara Şimşek.

“BOYUN DEVRİLSİN CEYAR”

Televizyonun ilk yıllarında, bu dizilerin bazılarının yayınlandığı günlerde, dizideki olay örgüsü misafirlik, işyeri ve kahvehanelerdeki başlıca sohbet konuları olurdu. Dizi kahramanları, sanki evlerin bir sakiniymiş gibi, ön isimleriyle filan konu edilir, kimi karakterlerin baskın özelliklerine göre de, lakaplar, benzetmeler türetilirdi. “Dallas”ın “çok kötü adamı” J.R. Ewing (Laryy Hagman), bu özelliğiyle nefret objesine dönüşmüştü. J.R.’ın yer aldığı sahnelerde evdeki özellikle yaşlı kadınlar JR’a beddua eder, “Boyun devrilsin Ceyar” gibi cümleler kurarlardı.

Vakanüvis eski dizileri yazdı

O yıllarda, yanında yöresinde pek sevilmeyen negatif tipler “Ne Ceyardır o” diye anılır olmuştu. Kimi sürükleyici dizilerin finale giden bölümlerinin yayınlandığı günlerde, gazeteler ve magazin dergileri, okurlar arasında, dizinin sonunun nasıl biteceğine ilişkin anketler düzenleyip, yayınlarlardı. İşlemediği bir suçtan dolayı sürekli polis takibinde olan, sert karakterli bir dedektifin adeta şahsi hasmına dönüşen Kaçak dizisindeki Dr. Richard Kimble’ın maceraları soluk soluğa izlenmiş, dizinin son bölümünün yayınladığı saatlerde caddeler, sokaklar boşalmıştı.

Gazeteler bu durumu, ertesi günü, “Ülkede Kaçak sessizliği, caddelerde Kaçak tenhalığı” gibi başlıklarla haber olarak vermişlerdi. Aynı toplumsal merak, Dallas dizisinde J.R.’ın vurulma sahnesinde de görülmüş, yollar yine tenhalaşmış, yapımcıların ilgiyi diri tutmak için vurulma sahnesini belirsiz bırakıp, olayı birkaç haftaya yayması nedeniyle de, gazetelerde günlerce, “J.R. öldü mü, J.R.’ı kim vurdu?” içerikli haberler yayınlamış, vatandaşlara tahminleri sorulmuştu.

“FARAH SAÇI YAPILIR”

Bir insanla bir “cadı”nın evliliğini konu alan ”Tatlı Cadı” dizisinde, bir el hareketi ya da burun oynatma ile ev işlerini halleden “cadı Sementa”nın (Elizabeth Montgomery) bu halleri, ev işlerinden bunalan hanımlar arasında, “Keşke Tatlı Cadı olsam da, burnumu oynattığımda ortalık toplansa” gibi esprilere yol açmıştı. “Komiser Columbo” da (Peter Falk), dış görünüşüyle fazla ilgilenmeyen, her zaman buruşuk pardösüsü üzerinde, suçluların peşinden koşan bir dedektifti. Dizideki karakter gibi pejmürde kıyafetlerle dolaşanlara “Komiser Kolombo gibi” benzetmesi yapılırdı.

Vakanüvis eski dizileri yazdı

“Charlie’nin Melekleri” dizisinde, gizemli bir patronun emrinde çalışan üç güzel bayan dedektif ise dönemin kadınlarının rol modeli olmuştu. Dizideki karakterler; Sabrina Duncan, Jill Munroe ve Kelly Garrett içinde özellikle Jill Munroe’yu canlandıran Farah Fawcet’in saçları kadınların gözde saç modeli haline gelmişti. Gazetelerde “Farah Saçı nasıl yapılır?” tarifleri verilir, kuaförler camlarına “Farah Saçı Yapılır” yazan tabelalar asarlardı.    

BONANZA KAHVEHANESİ, ALF BİBLOSU, KARA ŞİMŞEK’E BENZETİLEN OTOMOBİLLER…

Bazen, kimi dizi karakterlerinin gördüğü ilgi, çok değişik sektörlerde de bir hareketlenmeye yol açardı. Dizi kahramanlarının bibloları, çıkartmalarıyla kaplanmış mutfak aletleri, anahtarlıklar, resimlerinin baskısının yapıldığı okul çantaları, defter kapları, kalem kutuları ülkede hızla yayılırdı. İsim hakkı, patent ve benzeri yasal düzenlemelerin bugünkü gibi gelişmediği o yıllarda, hemen her firma istediği gibi bu tür üretimler yapıp, ciddi paralar kazanmıştı. Bugünlerin “Akıllı Otomobiller”inin benzeri olan “Kara Şimşek” dizisindeki otomobil, pek çok insanın rüyalarını süslüyordu. Oto sanayi sitelerindeki ustalar, otomobilini “olabildiği kadar” Kara Şimşek’e benzetmek  – o yıllarda modifiye tabiri bilinmiyordu – için gelenlerin talepleriyle uğraşırlardı. Dizideki otomobilin kimi aksesuarları yan sanayide üretilir, bunlar araçlara monte edilirdi.

Vakanüvis eski dizileri yazdı

“Uzaylı” tiplemesiyle bir evde yaşayan Alf de, yayınlandığı ilk günden itibaren özellikle çocukların sevgilisi olmuştu. Boyu 84 cm. olan aktör Michu Meszaros’un – yıllarca devam eden dizide kimse oyuncuyu görmemişti - üzerine giydiği kostüm ve plastik makyajla oluşturulan bu karakterin gördüğü ilgi hemen üreticileri harekete geçirmiş, Alf’in bibloları, anahtarlıkları, çıkartmaları peynir ekmek gibi satılmıştı. Kimi zaman da, dizi isimleri ticarethanelere konulurdu; “Dallas Kuaför, Küçük Ev Çiçekçilik, Bonanza Kahvehanesi” vb gibi.

TÜRK TİYATROCULAR, SESLENDİRDİKLERİ KARAKTERLE ANILIR OLMUŞTU

Türk insanın, dizilerle kurduğu ünsiyetin bir boyutu da, seslendirme sanatçılarıyla ilgili olurdu. Dizilerdeki karakterleri seslendiren, çoğu Devlet Tiyatrosu oyuncusu isimler, bir vesileyle halkın karşısına çıktıklarında, seslendirdikleri karakterlerin adlarıyla anılırdı. Seslendirme sanatçılarından, “Avukat Petrocelli’nin sesi, Küçük Joe’yu seslendiren adam, Alf’ı seslendiren” diye bahsedilirdi. Basın, büyük ilgi gören kimi dizilerin seslendirme sanatçıları ile özel röportajlar yapardı.

Vakanüvis eski dizileri yazdı

YERLİ DİZİLER DE BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ

Ekrandaki ezici ağırlığın yabancı dizilerde olduğu TRT’de, 1970’lerin ortalarından itibaren yerli dizi denemeleri de görülmeye başlanmıştı. Tekin Akmansoy, Leman Çıdamlı ve Defne Yalnız gibi isimlerin başrollerinde yer aldığı “Kaynanalar”, Türk televizyon tarihinin ilk yerli dizisi olmuştu.

Bu diziyi Şükran Güngör, Müjde Ar, Neriman Köksal, Çolpan İlhan gibi isimlerin önemli rolleri paylaştığı “Aşk-ı Memnu” ile başrollerinde Sadri Alışık, Aydan Şener ve Kenan Kalav’ın yer aldığı “Çalıkuşu” takip etmişti. Tarık Buğra’nın romanlarından ekrana uyarlanan “Küçük Ağa” ve “Osmancık” dizileri ise dizilerde “yerli ve milli motifler” arayan kitlenin büyük ilgisini çekmiş, 80’ler biterken gösterime giren bu yapımlar büyük beğeni toplamıştı. TRT tarihinde Acımak, Kartallar Yüksekten Uçar, Bizimkiler, Mahallenin Muhtarları, Süper Baba, Ayrılsak da Beraberiz, 7 Numara  gibi yerli yapımlar iz bırakan diziler olmuştu.

Vakanüvis eski dizileri yazdı