Çok yönlü bir kültür adamı: Abidin Dino

Abidin Dino’yu çok yönlü bir kültür adamı olarak tanımlayabiliriz. Çağdaş Türk Resminin öncülerinden olmasının yanında, o aynı zamanda bir yazar, karikatürist ve film yönetmeni. Sanat alanında nice başarılara imza atmış bu güzel insanı, doğum gününde yaşamından kesitlerle anıyoruz…

İyi ki doğdun Abidin Dino...

ABİDİN DİNO HAKKINDA

- İstanbul’da dünyaya gelen Abidin Dino’nun hayatının büyük bir kısmı yurt dışında geçti. İsviçre’de başlayan yaşamı, renklerde, cümlelerde kalıcılık kazanacaktı.

- I. Dünya Savaşı’na tanık olan aile, altı yıl İsviçre’de yaşadıktan sonra Paris’e yerleşti. 1925’te de ailecek ülkeye dönüş yaptılar.

- Okul hayatı kısa sürdü. Çünkü resimden başka bir ilgi alanı olmadığını anlamıştı. Kütüphanelere kapanıp, özellikle minyatür ve hat sanatını inceledi.

- 20 yaşındayken Babıali’de resimleri ile dikkat çekmişti. Atatürk’ün de bir resmini yaptı. İkinci kez karşılaştıklarında Dino’ya “Merhaba ressam!” diye seslendi. O gün Bedri Rahmi Eyüboğlu ile de tanıştı.

- 1930’ların başında resim çizmeye devam ederken Artist Dergisi’nde yazılarını yazıyordu.

- Karikatürist olarak çalışmaya başladığı gazetede Nazım Hikmet de düzeltmen olarak çalışıyordu. Hikmet’in kitap kapaklarını da çizdi. Bir ömür sürecek dostlukları da oluşmuştu.

- Cumhuriyet’in 10. Yılında “Türkiye’nin Kalbi Ankara” belgeseli için İstanbul’a gelen Sergey Yutkeviç, bir sergisinde keşfettiği Dino’nun resimlerini ilginç buldu ve sinemaya yönlenmesi gerektiğini düşündüğünü söyledi.

- Ardından Atatürk’ün de önerisiyle Dino, bir film stüdyodan aldığı teklifi değerlendirmek için Odessa’ya gitti.

- Burada kendini sanatsal yönden besledi ve önemli isimlerle çalışma imkanı buldu. II. Dünya Savaşı sırasında tüm yabancı öğrenciler ülkeden gönderildi. Dino da birkaç aylığına Paris’e gitti.

- Paris’te, Picasso, Cocteau, Tzara gibi isimlerle dostluklar kurdu.

- 1934-1940 yılları arasında “Yeditepe Öyküleri” adını vereceği kitabının 5 öyküsünü yazdı.

- 1938’de İstanbul’a döndü. Bir resim grubu kurdu. Ancak politik olarak daha önceden de mimli olan Dino, Çorum’a sürüldü.

(Abidin Dino ve Yaşar Kemal)

- Köy temalı resimler yapmaya başladı. Çorum’da, buradaki köylüleri anlatan “Kel” adını verdiği bir de piyes yazdı. Bu kez de Adana’ya gönderildi.

- Burada da Çukurovalıları resmetti. Bir de Yaşar Kemal ile tanıştı. Yıllar sonra Kemal, “Abidin Dino olmasa, Yaşar Kemal olmazdı” diyecekti.

- Dino, 1943’tedilbilimci, çevirmen ve yazar Güzin Dikel ile evlendi. Mesleki yakınlıkları ve büyük aşkları, Dino’nun sanatına da yansıdı.

(Güzin Dikel ve Abidin Dino)

- 1952-1973 arasında çiftin birbirine yazdığı mektuplar, ölümünün ardından 2007’de “Sensiz Her Şey Eksik” adıyla basılacaktı.

- 1951’de kısa süreliğine düşüncesiyle ülkesinden ayrıldı. Ancak 20 yıl sonra dönebildi.

- Nazım Hikmet, “Bana mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin?” diye sesleniyordu Vera’ya yazdığı şiirinde. Daha sonra Dino da ona cevaben bir şiir yazacaktı.

(Nazım Hikmet ve Abidin Dino)

- Bu soru Dino’ya hep soruldu. Dino, daha sonra bir röportajında bu soruyu şöyle cevapladı: “Mutluluğun değil ama sevincin resmini zaman zaman yaptım. Mutluluk süreklilik gerektiren bir şey…”

- 1979’da Fransız Plastik Sanatlar Birliği’nin Onursal Başkanlığı’na seçildi. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün davetiyle de Türkiye’ye geldi.

- 1989’da Fransız Kültür Bakanlığı’nın Sanat ve Edebiyat Altın Şövalye Nişanı’na layık görüldü.

- 7 Aralık 1993’te kanser sebebiyle yaşamını yitirdi. Aynı yıl bir heykeli Maçka Parkı’na konuldu. Daha sonra Kadıköy Özgürlük Parkı’na da bir heykeli dikildi.

- Kendi kaleminden yaşam öyküsünü anlatan kitap ise, “Kısa Hayat Öyküm” adı ile 2007’de yayımlandı.

- Dino, Anadolu’dan çıkmış sanatçılara tutkundu. Özellikle Yunus Emre ve Mimar Sinan’a. Dergilerde yayımladığı yazıların yanında bir de Mimar Sinan’ın yaşam öyküsünü kendi imgeleriyle yazmıştı. 2007’de “Bir Düşsel Yaşamöyküsü” adıyla Ara Güler fotoğrafları ile yayımlandı.

damla.karkus@ensonhaber.com