Demokratikleşme Paketi TBMM'ye sunuldu

Demokratikleşme Paketi TBMM'ye sunuldu

Tasarıya göre Özel Yetkili Mahkemeler kaldırılıyor, uzun tutukluluk süresi 5 yıla iniyor, mal varlığına tedbir konulması zorlaştırılıyor. Tedbir için artık BDDK, SPK ve MASAK'tan rapor gerekecek. Özel Yetkili Mahkemeleri tümden kaldıran, tutuklamaları zorlaştıran ve mevcut dinleme kararlarının tümünü geçersiz kılan 22 maddelik kanun değişikliği teklifi, Ak Parti tarafından TBMM'ye sunuldu.

TUTUKLAMALAR VE DİNLEMELER ZORLAŞACAK

Teklifte en dikkat çeken husus, "en üst dereceli kolluk amirlerine", yani polis müdürlerine, daha önce MİT'e yapılanın bir benzeri "soruşturma kalkanı" getirilmesi. MİT mensupları için soruşturma iznini Başbakan verirken, polis müdürleri için bu yetki Adalet Bakanı'na tanınıyor. Adalet Bakanı'nın izni olmadan, "en üst düzey adli kolluk amiri" hakkında savcılar soruşturma başlatamıyor. Teklifte, ayrıca tutuklamalar ve dinlemeler de zorlaştırılıyor. Dinlemelerde, tek hakim yerine, tüm mahkemenin oy birliği şartı getiriliyor. 22 maddelik teklifte şu unsurlar yer alıyor;

ÖZEL YETKİLİ MAHKEMELER KALKIYOR

Özel yetkili mahkemeler tamamen kaldırılacak. Halen bakmakta oldukları tüm davalar da Ağır Ceza Mahkemelerine geçecek. Bu mahkemelerde görevli hakim ve savcılar 15 gün içinde yeni görevlere atanacaklar.

YASADIŞI DİNLEME CEZASI ARTIYOR

Hukuka aykırı şekilde kişisel verilerin kaydedilmesinin cezasının alt sınırı 6 aydan, bir yıla çıkarılıyor. Kişisel verileri Sızdıranlara verilen cezanın alt sınırı bir yıldan, iki yıla çıkarılıyor.

DİNLEME KAYITLARINI YOK ETMEYENLERE CEZA

Toplanmış kişisel verileri öngörülen sürede yok etmeyenlere verilen cezanın alt sınırı da altı aydan, bir yıla çıkıyor.

TUTUKLAMA KARARI ZORLAŞTIRILIYOR

Mahkemelere tutuklama kararlarını, "belirtilere" göre değil, "somut delillere göre" verme zorunluluğu getiriliyor.

MAHKEME KARŞISINA ÇIKMA SÜRESİ 24 SAAT

Sanıkların mahkeme önüne çıkma süresi 24 saatle sınırlı. Sanığın, mevcut yerdeki mahkemeye çıkma ihtimali bulunamazsa, en yakın mahkemeye sesli ve görüntülü ifade vermesinin önü açılıyor.

2 YILI AŞMAYAN SUÇLARA TUTUKLAMA YOK

Sanık hakkında isnat edilen suç, 2 yıldan az ceza gerektiriyorsa, tutuklamanın önü kesiliyor.

"SOMUT DELİL" ZORUNLULUĞU

Sanıkların ev ve işyeri aramaları için, "makul şüphe" değil, "somut delil" zorunluluğu getiriliyor.

MAL VARLIĞINA EL KONULMASI RAPORA BAĞLI

Sanıkların mal varlıklarına el konulmasına ilişkin somut delil şartı getiriliyor. Ayrıca BDDK ve MASAK'tan, mal varlıklarının suç işlenerek edinilip edinilmediğine ilişkin rapor istenmesi de hükme bağlanıyor. Ayrıca, sanıkların mal varlıklarına el koyulması için mahkemede "oy birliği" şartı getiriliyor.

BİLGİSAYARA EL KOYMAK ZORLAŞTIRILIYOR

Şüphelilerin bilgisayarlarına el konulması zorlaştırılıyor. Bilgisayarların yedeklenmesinin ardından bir kopyasının şüpheliye verilmesi zorunlu hale geliyor.

MAHKEMEDE "OY BİRLİĞİ" KARARI GELİYOR

Dinlemelerin yapılabilmesi için eskiden olan tek hakimin onayı kaldırılıyor. Yerine, dinleme için "mahkemeden oy birliği ile karar alınması" şartı getiriliyor. Dinleme taleplerine, kimin dinleneceğine ilişkin belge eklenmesi de zorunlu hale getiriliyor.

DİNLEME SÜRESİ SINIRLANIYOR

Dinlemelerin süre sınırlaması azaltılıyor. Dinleme süresi üç aydan iki aya indiriliyor. Gerekmesi halinde bir ay daha uzatılabiliyor. "Suç işlemek amacıyla örgüt kurma" suçu için dinleme kararı alma yetkisi kaldırılıyor.

BİLGİLERE İMHA ZORUNLULUĞU

Yapılan izleme ve dinlemelerde suçla ilgisi olmayan bilgilere "derhal imha" zorunluluğu getiriliyor. Mevcut kanunda suçla ilgisi olmayan bilgiler için "imha" zorunluluğu yoktu. Sadece "kullanılamayacakları" hükme bağlanmıştı.

ORTAM DİNLEMESİ ZORLAŞTIRILIYOR

Yasa değişikliği teklifiyle, teknik araçlarla yapılan izlemelerin de ancak "somut delillerin" varlığı halinde yapılabilmesi hükme bağlanıyor. Mevcut yasada, bu tip dinlemeler "kuvvetli şüphe" üzerine de yapılabiliyordu. Ayrıca, telefon dinlemelerinde olduğu gibi, ortam dinlemelerinde de hakim kararı yerine, mahkemede "oy birliği" kararı aranması şartı getiriliyor.

POLİSE DE MİT BENZERİ SORUŞTURMA KALKANI

Teklifle, savcıların "en üst dereceli kolluk amirleri" yani polis müdürleri hakkında izinsiz soruşturma açmaları imkansız hale getiriliyor. MİT mensupları için soruşturma iznini Başbakan verirken, polis müdürleri için bu yetki Adalet Bakanı'na tanınıyor. Adalet Bakanı'nın izni olmadan, "en üst düzey adli kolluk amiri" hakkında savcılar soruşturma başlatamıyor.

MAHKEME KARARI DEĞİŞİKLİĞİ

Mevcut yasada, mahkeme kararlarını 30 gün içinde yerine getirmeyen kamu görevlileri aleyhine tazminat davası açılabiliyordu. Ancak yapılacak değişiklikle, mahkeme kararlarını gerçekleştirmeyen kamu görevlisine karşı değil, onun bağlı olduğu idareye karşı tazminat davası açılması hükme bağlanıyor.

MEVCUT DİNLEME KARARLARININ HEPSİ YOK

Mevcut dinleme kararlarının tümü, yasa kabul edildiğinde geçersiz hale gelecek. Dinlemelerin devam edebilmesi için yeniden karar alınması gerekecek

DOSYAYI İNCELEMEYE YÖNELİK KISITLAMALAR

Şüpheli ve sanık avukatlarının, dosyanın içeriğini incelenmesi mevcut yasalarca "soruşturmayı tehlikeye düşürebilir" gerekçesiyle, hakim kararıyla sınırlandırılabiliyordu. Şimdi avukatın önünde dosyaya ilişkin tüm sınırlamalar kaldırılıyor.