Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu
AA

Dünyanın 4,5 milyar yıl önce oluştuğu, 70 kilometre çapındaki gök taşının ise 2.29 milyar yıl önce Batı Avustralya'da Yarrabubba bölgesine çarptığı tahmin ediliyor.

Araştırmacılar, bu bölgedeki kayalarda bulunan mineralleri inceleyerek bu sonuca vardı.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

DÜNYAYI ISITAN ÇARPMA

Dünyada meydana gelen eski bir ısınma evresinin çarpma dönemine denk düşmesi, bu ısınmanın gök taşı çarpmasının etkisiyle başlamış olabileceğini gösteriyor.

Avustralya'daki Curtin Üniversitesi'nin yaptığı araştırmanın sonuçları, Nature Communications dergisinde yayınlandı.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

1979'DA KEŞFEDİLDİ

Avustralya'nın batısındaki kurak bölgede yer alan krater ilk kez 1979'da keşfedilmiş, ancak jeologlar kraterin yaşına dair herhangi bir araştırma yapmamıştı.

Milyarlarca yıllık erozyon nedeniyle krater bugün çıplak gözle görülebilir durumda değil. Ancak manyetik alanda yapılan ölçümler kraterin 70 kilometre çapında olduğunu gösteriyor.

Profesör Chris Kirkland, "Bu alan çok eski olduğu için oldukça düzleşmiş, ama oradaki kayalar farklılık gösteriyor." diyor.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

KRATERİN YAŞI KRİSTALLE BELİRLENDİ

Gök taşının ne zaman çarptığını tespit etmek için kayalardaki zirkon ve monazit kristalleri incelendi.

Prof. Kirkland, kayalarda çarpma etkisinin "ağaç gövdelerindeki halkalar" gibi okunabildiğini söylüyor.

Kristallerde eser miktarda uranyum bulunuyor. Uranyum zamanla bozuma uğrayıp kurşuna dönüşüyor. Bu dönüşümün ne kadar zamanda gerçekleştiği hesaplanarak çarpmanın zamanı da tespit edilebiliyor.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

Güney Afrika'daki Vredefort Krateri de 2 milyar yıl öncesine dayanıyor. Ancak Avustralya'daki kraterin ondan en az 200 milyon yıl daha eski olduğu tespit edildi.

Prof. Kirkland, henüz keşfedilmemiş daha eski kraterler de olabileceğini söylüyor; ancak krater çeperinin zamanla erozyona uğramış olması, bu keşifleri ve dünyanın geçmişine yönelik bulguların ortaya çıkmasını zorlaştırıyor.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

ESKİ BİR BUZUL ÇAĞININ SONUNU GETİRMİŞ OLABİLİR

Araştırmacılar, tam da gök taşının çarptığı dönemde dünyanın ısınmaya başladığı bir döneme girdiğini ve bunun çarpmanın etkisi sonucu olabileceğini söylüyor.

Bilim insanları çarpmadan önce dünyanın büyük ölçüde buzullarla kaplı olduğuna, daha sonra da hızla ısınmaya başlayıp buz tabakalarının eridiğine inanıyor.

Prof. Kirkland, "Kraterin yaşı, o buzul çağının sonuna denk geliyor. Bu nedenle çarpmanın etkisi dünya ikliminde önemli değişikliklere yol açmış olabilir." diyor.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

BİR KM KALINLIĞINDA BUZ TABAKASINA ÇARPTI

Araştırma ekibinin kullandığı bilgisayar modellemesine göre göktaşı, dünyayı saran bir km kalınlığında bir buz tabakasına çarpmış olmalı. Bu çarpma ile atmosfere devasa miktarda su buharı ve sera gazlarının salınmış olduğu tahmin ediliyor.

Bunun, dünya atmosferinde oksijenin henüz yeni oluştuğu ve karmaşık canlıların oluşmamış olduğu bu dönemde dünyanın ısınmasına katkıda bulunduğu sanılıyor.

Prof. Kirkland, "Çarpmanın bu kadar eski olması bize heyecan verdi. Ama bunun Dünya'daki diğer olaylarla bağlantısını bulmak bu keşfi çok daha ilginç kıldı." diyor.

Bir başka teoriye göre ise yanardağların aktif olması, atmosfere bol miktarda karbondioksit salınmasına ve dünyanın ısınmasına neden oldu.

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

Göktaşı çarpmasıyla oluşan en eski krater bulundu

Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)