Dünya Kediler Günü'ne özel edebiyatçıların kedi ilhamı

Bugün 8 Ağustos Dünya Kediler Günü... Kutlu olsun... Ne kedisiz ne de kitapsız şiarıyla yola çıkılarak yazarların, kedileriyle olan özel bağları her zaman hatırlanacak cinsten..

Kediler, edebiyatın diğer özel canlılarını oluşturuyor. Türkiye toplumunun da kedi sevgisi malum, yazarların da... Çoğu yazar kedilerden ilham larak kitap yazdılar, kimi ise kedilerini yazarak okurlarına sundular.

Dostoyevski’nin Suç ve Cezası’nın unutulmaz karakteri Raskolnikov’un ağlayarak bir atın boynuna sarıldığı sahne...

Kışkırtıcı filozof Nietzsche’nin delilik krizlerinden birinde kırbaçlanmış bir ata tutunarak ağlaması, Ursula K. Le Guin’in Yerdeniz kitaplarındaki haşin ejderhalar, Edgar Allan Poe’nun kuzgunu…

Edebiyatçıların kedi sevgisi

Bir de yazarların, şairlerin belki bir sığınma alanı olarak gördükleri kedi sevgileri... Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kara kedisiyle çektirdiği fotoğrafı meşhurdur. Sabit Fikir dergisinde Mustafa Akar'ın verdiği bilgilere göre, kediler yazarların vazgeçlmezleri arasındaki yerini her daim korumuş.

Kitapların baş karakteri

Ya ötekiler, Mustafa Kutlu ve İbrahim Tenekeci’nin Saka kuşlarına olan sevgileri… Süleyman Çobanoğlu hep bir Kangal beslemeye heves etti. Tomris Uyar ve Bilge Karasu’nun kedi sevgileri malum. Nice öykülerinin, yazılarının baş karakteri oldu böylece kediler.

Çeperi delip geçmek

Edebiyatçıların diğer canlılara karşı gösterdikleri bu ilginin altında fıtratla alakalı bir gerçeğin yattığına inanıyorum. Yazarlar, şairler insanı ve insana dair meseleleri anlatırken, hakikatin çeperlerinde dolanıyorlar, o çeperi delip geçeni çok az olabilir.

İbn Haldun'un tespitleri

Yine de rahatsız ruhların bu macerası bize çok şey söylüyor. İbn Arabî’nin bu konudaki tespiti ise harika. Hazret, nefsini ehlileştirdikçe yabanî canlıların kendisinden kaçmadığını keşfeder ormandaki gezilerinde.

İçindeki nefs öldükçe, başka canlılarla dolaysız bir yakınlaşma kurar. Bizde de vardır; eski dervişleri anlatan çizimlerde, hemen yanlarında bir geyik, bir karaca olduğunu fark ederiz.

Edebiyatın öbür canlıları

Demek nefsle birlikte insanın içindeki o yabanilik de ölüyor, geriye kalan hakikat ise kosmosla bağ kurmamızı, onla yakınlaşmamızı sağlıyor.

Edebiyatın öbür canlıları -kediler, kuzgunlar, ejderhalar- içimizdeki yabanî tadı anlamamızdaki en büyük yardımcılarımız. O zaman biz de tekrarlayalım Karasu’nun deyimleşmiş öğüdünü: Ne kitapsız, ne kedisiz…

Ergül Tosun

Kitap sayfası için iletişim:

ergul.tosun@ensonhaber.com