MS nedir

Genç yaşlarda görülebilen MS (Multipl Skleroz) hastalığı, dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye’de ise 35 bin kişiyi etkilemektedir. MS hastalığı ataklar halinde gelişir ve ancak uygun tedavi ve düzenli takiple kontrol altında tutulabilmektedir. Multipl Skleroz hastalığı, genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkıyor.

KADINLARDA 2 KAT DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR

Halk arasında MS hastalığı olarak bilinen Multiple Skleroz; hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları gibi çeşitli belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla kadınlarda 2 kat daha fazla görülüyor. MS (Multipl Skleroz) hastalığı, santral sinir sisteminin yani beynin ve omuriliğin inflamatuar (yangısal) bir hastalığıdır. Özellikle santral sinir sistemindeki beyaz madde yapıları hastalanır. Beyaz madde, santral sinir sisteminin kendi içerisinde ve bu bölüm ile vücudun diğer bölümleri arasında iletişimi sağlayan sinir liflerinden oluşur.

TİPİ VE ŞİDDETİ

MS’li hastalarda santral sinir sistemindeki bu beyaz maddede, plak veya lezyon diye adlandırılan hasarlı alanlar görülür. Bu hasarlı alanlarda, siniri çevreleyen miyelin denilen bir maddede kayıp gözlenir. MS hastalığında gelişebilecek reaksiyonlar önceden tahmin edilemez ve oldukça değişkenlik gösterir. Bu nedenle, MS hastalığını tanımlayabilmek çok zor bir durumdur. Sinir sisteminde etkilenen yere ve etkilenme derecesine göre, MS hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir. MS hastalığının belirtileri ve tedavisi kişiye özeldir. Benzer şekilde gelişen ve aynı bulgularla seyreden iki MS’li hasta bulabilmek mümkün değildir.

BELİRTİLERİ

Hastalığın bireyin kendisinde ve hastalar arasında farklı seyretmesi, hastalığın zamanlamasını, beyinde tuttuğu yeri ve bulguların şiddetini farklı kılmaktadır. Genel alarak MS’li olgularda, beynin veya omuriliğin kontrol ettiği her hangi bir fonksiyonun tam veya yarı tam kaybı gözlenir.  MS hastalığının belirtileri kişiye göre değişebilmektedir. MS’li hastalar, problemlerin herhangi birini ataklar ve düzelmeler veya yavaş kötüleşen bir seyir izleyerek yaşayabilirler. Buna göre hastalarda;

"Uyuşukluk, karıncalanma, iğnelenme, güç kaybı, spazm, kas sertliği, kramp, ağrı, görme kaybı, çift görme, idrar kaçırma ve idrar aciliyeti, kabızlık, konuşma bozukluğu, cinsel fonksiyon bozuklukları, denge kaybı, bulantı, yorgunluk, depresyon, kısa süreli hafıza problemleri ve yutma zorluğu." olabilir.

KOL YA DA BACAKTA KUVVET AZALMASI

MS hastalığının ilk belirtileri, kol ya da bacakta kuvvet azalması-güçsüzlük şikayeti ile başlar. MS’li hastalar genellikle yeni gelişen duyu bozuklukları, bulanık görme, denge bozuklukları, çift görme gibi belirtileri ile doktora başvurular. MS hastalığının belirtilerinin her hastada birbirinden farklı olabileceğini akılda tutmak gerekir.

NEDENLERİ KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİYOR

MS hastalığının nedenleri kişiden kişiye değişse de genetik faktörler, tüm hastalarda sabittir. Bu faktörler şu şekilde sıralanır:

Çevresel faktörler: Organik çözücülere ve cıvaya maruz kalma, böcek ilaçları ve radyasyon teması.

Etnik köken: Kafkas, Kuzey Afrika kökenlilerde hastalık görülebilir. Sarı ve kısmen siyah ırkta koruyuculuk beyaz ırka göre daha fazladır. Ayrıca Kuzey Avrupa, Amerika ve Kanada'nın kuzeyinde hastalık yüksek, ekvator bölgesinde düşük oranda görülmektedir.

Virüslerin etkisi: Geçmişte “herpes”, “varisella zoster” virüslerine maruz kalma. Çevresel tetikleyicilerden etkilenen genetik faktörler mevcuttur.

Genetik faktörler: MS'li anne veya babanın çocuklarında aynı hastalığın görülme oranı, toplumdaki aynı yaş grubu kişilerle kıyaslandığında 7-10 kat fazladır. Ancak genler, hastalığın oluşmasında tek faktör değildir. Örneğin; genetik olarak birbirinin aynı olan tek yumurta ikizlerinden birinde MS gelişse bile, diğerinde gelişme riski yüzde 25’tir.