Paralaks nedir

Gök cisimlerinin Dünya'ya uzaklıklarını hesaplamak için çeşitli yöntemler vardır. Bunlardan biri de paralaks yöntemidir.

TÜBİTAK'ın resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre; bu yöntem, üçgenlerin düzlem geometride (Öklidyen geometride) bilinen bazı özelliklerinden yararlanır. Eğer bir üçgenin, bir kenarının uzunluğu ve herhangi iki açısı biliniyorsa, diğer kenarlarının uzunlukları da hesaplanabilir. Bu yöntem ile gökcisimlerinin uzaklıklarını hesaplamak için aralarındaki mesafe bilinen iki nokta belirlenir ve bu noktalardan uzaklığı hesaplanmaya çalışılan gökcisminin görülme açısı ölçülür. Daha sonra bu veriler kullanılarak mesafe hesaplanır.

AY VE DÜNYA ÖRNEĞİ

Örneğin; paralaks yöntemi ile Ay'ın Dünya'ya olan uzaklığını hesaplamak için iki farklı şehirdeki teleskoplar kullanılabilir. Şehirlerin arasındaki mesafe biliniyorsa, Ay'ın bu şehirlerden görülme açılarını ölçmek mesafeyi hesaplamak için yeterlidir.

DAHA UZAK GÖK CİSİMLERİ İÇİN...

Bazı durumlarda, örneğin; Ay'ın Dünya'ya olan mesafesini ölçmek için, yer yüzeyinde birbirine zıt konumda bulunan iki şehirdeki teleskopları kullanarak eş zamanlı iki ölçüm yapmak yeterli olabilir. Ancak daha uzak gök cisimleri için böyle ölçümler yapmak yeterli değildir. Bu durumda Dünya'nın hareketinden yararlanarak ölçüm yapılan noktalar arasındaki mesafe artırılabilir.

Açı ölçümleri Dünya, Güneş'in etrafındaki yörüngesinin iki zıt kutbundayken yapılabilir. Böylece hem yapılan uzaklık hesabının kesinliği artar hem de yöntem görece daha uzak gökcisimleri için de kullanılabilir.