Çağımızın en doğru yol tarif araçları navigasyonlardan önce haritalar vardı. Haritalardan önceyse de usturlap.
Usturlap, bir gök cisminin ufkun üstünden geçiş anını saptamaya yarayan aygıttır. İlk olarak Yunanlılar tarafından, gökcisimlerinin konum ve yüksekliklerini gözlemlemek üzere MÖ. 3. yüzyılda kullanılmıştır. Sonrasında, İslam devrinde aktif olarak gök bilimleri üzerinde kullanılan usturlap, bilimsel birçok deneyde kullanılmış, bugün bilinen çokça bilginin öğrenilmesine katkı sağlamıştır.
YÖN BULMAK İÇİN KULLANILDI
Orta Çağ'da, güneşin batış tabloları eklenerek, denizcilerin bulundukları bölgeyi saptamalarına yarayan bir seyir yardımcısı haline gelen usturlap, bir dönemin en gözde yol, yön bulma aracı haline gelmişti.
Usturlap, bir halka ile asılı tutulabilen ahşap bir diskten oluşuyordu. Diskin kenarlarına dairenin açı dereceleri işaretlenmiş, boyunca bakıldığında güneşin ya da bir başka yıldızın görülebildiği, oynar bir ibre diskin ortasına bağlı idi.
Daha sonraları, bir tarafında yıldızlar haritası, öte tarafında ise zodyak dairesi bulunan bir plakadan yapılmaya başlanmıştır. Böylelikle günün hangi saati olduğunu belirlemek mümkün olabilmiştir
GÖK BİLİMLERİNİN ATASI
Bir gözlem yerinin enlemi ile yıldız saatini veren ve açık havada kullanılan bu aygıtın yerine, günümüzde gerçek bir gözlemevi aygıtı olan Danjon’un nesnel usturlap'ı kullanılır. Danjon’un getirdiği en önemli yenilik, gözlemlenen yıldızın 60˚ yükseklikteki daireden geçtiği anın saptanmasında, gözlemcinin “kişisel denklem” denilen hatasını büyük ölçüde azaltan düzenektir. Hata payını sıfıra indiren bu aracın üretimi de usturlap'ın kullanımı sayesinde bulunmuştur.
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış