Napolyon da severdi: Türk lokumunun tarihçesi

Asırlardır kahve fincanının yanından ayrılmayan Türk lokumu, dünyanın hemen her ülkesinde bilinen ve beğenilerek tüketilen enfes bir tatlı. Çoğu ülkede 'Turkish Delight' olarak bilinen bu şekerli lezzete, Bosna ve Romanya’da 'Rahat', Brezilya’da 'Delicia Turca', Yunanistan’da ise 'Loukoumi' derler. Türk lokumu; ülkesine dönen her 4 kişiden 3'ünün havalimanından paket paket aldığı, kız isteme merasimlerinden bayramlara, geçmişten günümüze dünyaya mal olmuş bir tatlı. GELENEKSEL LEZZETİN TARİHİ SERÜVENİ Bakalım Türk lokumu, tarihte kimlerin damağına değmiş; kimler kahvesinin yanında küçük lokumlar yemiş? Dillere destan imparatorluğa dayanan leziz Türk mutfağı, bugün 70’in üzerinde ülkeyi etkisi altına almış durumda. M.S. 226-652 tarihleri arasında Pers İmparatorluğu'nu yöneten ve tarihteki önemli medeniyetler arasında bulunan Sasaniler döneminde, en popüler tatlı 'abhisa' idi. Bu lezzete lokumun 'atası' desek yanlış olmaz. Tat ve yapılış olarak çok farklı olsalar da, lokumun ilk lezzet örneği olduğu kesin. OSMANLI'NIN İLK MARKASI: HACI BEKİR EFENDİ'NİN LOKUMLARI Lokum kelimesinin, Osmanlıca rahat ul-hulküm yani boğaz rahatlatan kelimesinden türediği söylenir. 18. yüzyılda Avrupa’da tanınan lokum, bir İngiliz seyyahın Avrupa'ya götürmesiyle, Osmanlı’dan dünyaya açılmaya başlıyor. Lokumun ilk üreticilerinden sayılan Hacı Bekir Efendi, 1777 senesinde Kastamonu’dan İstanbul’a gelerek Bahçekapı’da açtığı ufak bir dükkânda, üretim yapmaya başlamış. Hacı Bekir Efendi, ürettiği şekerlemelerin namının ardından sarayın şekercibaşı olarak Osmanlı Hanedanlığı’nın şekerlemesini üretiyordu. TÜRK KAHVESİ VE LOKUM KARDEŞLİĞİ O dönemde 'sağlığa zararlı' olduğu yönünde eleştirilen kahvenin yurda gelmesi için Şeyhülislam Ebusuud Efendi bir fetva yayınlanmıştı. Neyse ki zamanla Türk kahvesi de tıpkı bu tatlımız gibi çok sevildi ve vazgeçilmez bir geleneğimiz oldu. ''TATLI YİYİP TATLI KONUŞALIM'' Osmanlı zamanında, eve gelen misafire Türk kahvesi ve su uzatılır; misafir önce suyu alırsa yemek hazırlanır; kahveyi alırsa az oturacağı anlaşılırdı. Kahve fincanının yanına da, ağız tatlansın, 'tatlı yiyip tatlı konuşalım' niyetiyle lokum ikram edilirdi. Kahve ve lokumun birlikteliği, Türk kültüründe etle tırnak gibi. NAPOLYON'UN EN SEVDİĞİ Lokum sadece Türk toplumu ve dış dünyaya yayılmakla kalmamış, birçok ünlü ismin de damağına dokunmuştu. Bu isimlerin başında lokum sevdasıyla Fransız Devlet Başkanı Napolyon Bonapart ve ünlü ressam Picasso geliyor. Napolyon Avrupa’ya gelen Osmanlı tadıyla tanıştığı andan itibaren kasa kasa sarayına lokum sipariş etmiş, şekerleme niyetine yediği bu tattan vazgeçememişti. LOKUM PİCASSO'YA İLHAM VERİYORDU Picasso ise resimlerine başlamadan önce şekerini dengelemek ve zihnini çalıştırmak için şekerlemeye ihtiyaç duyarmış. Lokumu ilk yediği andan itibaren ilham kaynağı olarak sık sık yemeye başlamış. Lokum Picasso için bir nevi konsantrasyon aracıydı. AVRUPALI POŞET POŞET GÖTÜRÜYOR Lokum Türk toplumunda Osmanlı'dan 21'inci yüzyıla kadar vasfını hiçbir zaman kaybetmedi. Türk kahvemizin yanından ayırmadık, bayramlarda misafire uzattık, seyahat ederken hediyelik aldık. Lokum bugüne kadar, hep talep gören bir tatlı oldu. Özellikle Avrupalıların bir numaralı şekerlemesi. Havalimanlarından, Mısır Çarşısı gibi turistik çarşılardan kutu kutu lokum almak en favori adetleri. BUGÜN YAPIMI DA LEZZETİ DE DEĞİŞTİ AMA GELENEK HALA AYNI Daha önceleri bal ya da pekmez ve un bileşimi ile yapılan lokumun 17. yüzyılda `Kelle şekeri` olarak bilinen rafine şeker ile özellikle nişastanın bulunup ülkeye getirilmesi sayesinde hem yapımı, hem de lezzeti değişti. Günümüzde Hacı Bekir, Hafız Mustafa, Cemilzade gibi yüzyılı aşkın bir süredir lokum ve şekerleme üzerine hizmet veren birkaç yer mevcut. BONUS: FAYDALARI Türk fokumunun namı olduğu kadar, insan vücuduna faydası da var. Bademcik iltihaplarının önlenmesinde yarar sağlar,İçeriğindeki karbonhidrat böbrek hastaları için faydalıdır,Yara ve çıban gibi cilt sorunlarının iyileşmesinde yarar sağlar.Dişlerin korunmasında ve güçlenmesine etki eder.

Napolyon da severdi: Türk lokumunun tarihçesi

Yaklaşık 600 yıldan bu yana namı Türkiye sınırlarını aşan, Avrupalının Turkish Delight olarak tanıdığı geleneksel Türk lokumunun, dillere destan tarihçesini okuyoruz.