TBMM Başkanı Şentop: Parlamenter sistem, krallıklarda var

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Meclis Tören Salonu'nda basın mensuplarıyla '27. Dönem 2. Yasama Yılı Değerlendirme Toplantısı'nda bir araya geldi.

Şentop, en fazla kanun teklifinin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi döneminde geçtiğini belirterek, "Parlamentonun verilen her teklifi kabul etme gibi bir sorumluluğu yok. 'Sadece şu kadarı kabul edildi' gibi değerlendirmelerin arkasındaki mantığı anlamış değilim. Önceki dönemlerde Genel Kurul'da 313 kanun yasalaşmış, bunlardan 283'ü uluslararası sözleşme. Bir önceki dönemde ise 110 kanun yasalaşmış. Bunlardan 63'ü uluslararası sözleşme, 26 tanesi OHAL KHK'sı. Bu kanunlar arasında bakarsanız; 18 yasa teklifi kanunlaşmış. Oysa bu dönem yani Cumhurbaşkanlığı sisteminde toplam 42 kanun Genel Kurul'dan geçmiş, bunlardan sadece 13 tanesi uluslararası sözleşme, 1 tanesi OHAL KHK'sı. Bakıldığında da 26 kanun teklifi yasalaşmış. Bu dönem Meclis daha fazla kanun teklifi geçirmiş, dolayısıyla Meclis gücünü kaybetmiş değil" dedi.

"BU SİSTEMİN ŞANZIMANI FARKLI"

Şentop, yeni sisteme ilişkin 'denetim yok', 'gensoru yok' gibi eleştiriler olduğunu hatırlatarak, "Otomatik vitesli arabada debriyaj yok. 'Bu sistemde gensoru niye yok' sorusunun cevabı bu örnekle anlatılabilir, bu sistemde şanzıman farklı. Gensoru, hükümetin parlamento içinden çıktığı ve güvenoyu aldığı sistemde olabilir. Manuel vitesli otomobille otomatik vitesli otomobil arasındaki fark. Manuel vitesli arabada debriyaj var. Otomatik vitesli arabada debriyaj arıyorsunuz, sonradan alışıyorsunuz. Otomatik vitesli arabada debriyaj yok" diye konuştu.

"ALT MEVZUATTA DEĞİŞİKLİKLER YAPILABİLİR"

Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine ilişkin diğer eleştirilerle ilgili de "Anayasal düzlemde hükümet sistemi ile ilgili sorun teşkil eden bir hususun olmadığı kanaatindeyim; ama bunun dışında alt mevzuatta gerek kanunla gerek Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle yapılabilecek değişiklikler her zaman olabilir. Hükümet sistemi tartışmalarında sistemin kendi tabiatından kaynaklanan sıkıntılar varsa konjonktürden, aktörden kaynaklanan sıkıntıları birbirinden ayırmamız lazım. Sistemden kaynaklanmayan, sistemle alakası olmayan birçok tartışmayı, itirazı sisteme mal edersek yanlış yaparız. Hepsine hak vermiyorum bu eleştirilerin. Bu eleştiriler sistemle ilgili değil, anayasal düzlemle ile ilgili değil. Sistemin işleyişi ile ilgili, kimi eleştireler aktörlerle ilgili, mevzuatla ilgili" dedi.

"CUMHURBAŞKANI HÜKÜMETİN BAŞI"

Şentop, gerek anayasada gerek alt mevzuatta cumhurbaşkanının siyasi parti genel başkanı olmasına dair bir mecburiyet olmadığı gibi engel de olmadığını, doğru olanın da bu olduğunu söyledi. Şentop, "Cumhurbaşkanı hükümetin başı. Bir icraat için geliyor; şimdi ki Cumhurbaşkanı tamamen siyasi bir kişilik. Bu tartışma da bir yanlışlıktan kaynaklanıyor. Sistemin adını hep 'cumhurbaşkanlığı sistemi' olarak ifade ettik. Cumhurbaşkanı olarak seçileni 'Başkan' olarak ifade etmek gerekir" diye konuştu.

"OLMAYAN YETKİLERİ CUMHURBAŞKANINA VERMİŞ DEĞİLİZ"

Şentop, Cumhurbaşkanlığı yetkileriyle ilgili de "Daha önce yürütmede, hükümette olmayıp da başka olan yetkileri toplayıp Cumhurbaşkanına vermiş değiliz. Olmayan yeni görev ve yetkiler icat edip bunları Cumhurbaşkanına vermiş değiliz. Önceki sistemde de bugün Cumhurbaşkanında olan yetkiler vardı. Cumhurbaşkanının bu yetkileri tek başına kullanması mümkün değil. Çok sıkıntı olacak bir konu değil. Sanki sağda soldaki bütün yetkileri toplayıp, Cumhurbaşkanına vermişiz" şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanlığı'nda sistemle ilgili yapılan çalışmalara katılıp katılmayacağına ilişkin bir soruya da Mustafa Şentop, "Biz sürekli görüşüyoruz" karşılığını verdi.

"PARLAMENTER SİSTEM KRALLIKLARIN SİSTEMİDİR"

31 Mart ve 23 Haziran seçimlerinin ardından yoğunlaşan parlamenter sisteme geri dönülmesi tartışmalarına değinen Şentop şöyle konuştu:

"Seçim sonuçlarının cumhurbaşkanlığı sistemini etkileyecek bir tablo ortaya çıkardığı kanaatinde değilim. Parlamenter sistemi meselesi, tarihi ve uygulamalar konusunda doğru değerlendirilmiyor Türkiye'de. Öncelikle parlamenter sistem krallıkların sistemidir, monarşi sistemidir. İyi işleyen ülkeler monarşi ve krallıktır. Krallık olmayıp da nadiren iyi işleyen cumhuriyetler vardır, onlar da federasyondur. Dünyada krallık ve federasyon olmayan ülkelerde, cumhuriyet ve üniter yapıya sahip ülkelerde iyi işleyen parlamenter yapısı yoktur. İyi işleyen ülkeler ya monarşi ya da federasyondur. Uzlaşma komisyonu çalışmaları sırasında başkanlık sistemi ile ilgili önerilerimize o dönem çok ciddi saldırılar olmuştu. Hükümet parlamentonun içerisinden çıktığı sürece, parlamento içi dengelere bağlı olduğu sürece hükümet, bu dengelerle oynayıp hükümet kurma-düşürme imkanı var dışarıdan. Biz bu sorunu çözdük sistemi getirmekle."

Şentop, erken seçim olup olmayacağını şeklindeki bir soruya da, "Siyaseten de hukuken de seçim kararı ihtimalini sıfır görüyorum" dedi.