Enis Batur: Babam solcuydu ama darbe yaptı

Babası Muhsin Batur, 27 Mayıs 1960 darbesinde Başbakan Adnan Menderes'i Kütahya'da tutuklayıp uçakla Ankara'ya götüren albaydı. Batur'la Haberturk'ten Kürşad Oğuz konuştu.. I. CUMHURİYET BİTTİ II. ORTADA YOK "Birinci Cumhuriyet bitti ama ikincisi hala yok." diyen Enis Batur, "2002'de bir yandan AKP gibi bir çatı kuruldu, bir yandan da liberal aydınlar diye tanımlanan, II. Cumhuriyet'i talep eden insanlar yan yana geldi. Ordu, yargı, ekonominin kalıplaşmış bazı noktaları, bürokrasi, yerel eğitim, yerel yönetimler ve benzeri alanlarda eski bağlantı düzenekleri çatlatıldı, üstüne gidildi, soruşturmalar açıldı, önleyici tavır oluşturmak adına davalar başlatıldı, bütün bunlar belli bir hızla 7-8 yıla yansıdı ve I. Cumhuriyet bitti. Ama yerine II. Cumhriyet kurulabildi m? Hayır. Çünkü II. Cumhuriyet'in kurulabilmesi için yıkılan düzenin yerine geçen düzenin yerine geçen düzenin oturması ve tarifinin yapılması gerekiyor; yani anayasanın.. Gerçekleşmezse, asıl vahim olan o, I. Cumhuriyet'i bitirmiş, ikinciye de başlayamamış olacağız.." diyor.. İKTİDAR UZUN SÜRE DEĞİŞMEYECEK Hükümetin Geleceğini Nasıl Görüyorsunuz? Türkiye sağlık sorunları yaşamazsa çok uzun süre Tayyip Erdoğan tarafındanyönetilecek.Bu çok önemli bir kazanım olmalı onun için.Çok uzun süre iktidardeğişikliği gündeme gelmeyecek.O zaman, gerçekten kaygısı daha demokratik bir ülke yaratmaksa, bu yolda atacağı adımlar onun seçmeninin sayısını azaltmaz.Peki bunu neden yapıyor? Çünkü bence özü itibarıyla demokrasiye inancı fazla değil. Artık darbe tehdidi yok Diyebiliriz. Ama bu bize demokrasiyi getirdi mi? ''Yoksa yerine birkaç parçadan oluşan başka bir vesayet düzen mi kuruluyor'' kaygısı şimdi insanların kafasında belirginleşiyor. Bir kısmı yargıda, bir kısmı emniyette, bir kısmı siyaset ekseninde, bir kısmı önemli bir biçimde ekonomik alanda...''Sermayenin el değiştimesiye geniş ölçüde yeni sermaye atılımlarını temsil eden Anadolu Kaplanları vs. bütün bunlardan oluşan taklit yeni veraset türümü ortaya çıkıyor'' sorusu yabana atılacak soru değil.Bu bir noktadan sonra başka bir eşitsizlik durumunun belirmesine yol açabilir. EVREN SAĞCIYDI BABAM SOLCU AMA İKİSİ DE DERBİ YAPTI ''Plati'' kitabınızda Yassıada'yı anlatınız.Anakaradan bakıldığında Yassıada nedir? Suyun ortasında ıssız bir leke. Adayı tarihimize mıhlayan olay 27 Mayıs.Orada küçük bir Alcatraz düzeni hazır edilmiş. 27 Mayıs'tan bie hayli önce hazırlıklar yürütülmüş. Mahkemenin orada yapılacağına önceden karar verilmiş.Ama çok izole bir durumda ada. Belki balıkçılar hummalı bir faaliyet görmüştür ama anlam verememişlerdir. Olumlu yanı oldumu 27 Mayıs'ın? Bana ''iyi bir anayasa doğurduğunu'' söylemiştiniz. Ergün Özbudun gibi ''zaafları var'' diyenler bile birçok yönden ileri bir anayasa olduğunu söylüyor.Bunun üzerine düşünülmesi lazım.Nasıl oluyor da askerler sivil siyasete bu kadar radikal müdahale edip sonra daha demokratik bir Anayasa yapma kaygısına sahip oluyor? Şu anda neden sapına kadar demokratik Anayasa yapılmıyor? Askerler öyle düşünebiliyor da siviller neden düşünemiyor?Bu, insanı şuna götürüyor: Acaba Türk insanı gerçek anlamda demokrasiyiistemiyor mu? Çünkü gördüğü eğitim, yetiştiği ortam, genelinde antidemokratik.Bir de din faktörü var.Müslümanlık demokrasinin olmazsa olmazbazı madderlerini kabul etmez. O zaman belki tarifi buna göre yapmalıyız.''Batılı anlamda demokrasiye sahip olmaı hedeflemiyoruz'' desin bu toplum. Babanızın 27 Mayıs'ta önemli bir rolü var... Adanan Menderes'i Kütahya'da tutuklayıp uçakla Ankara'ya götürdü.Eskişehir'deki hava üssünde albaydı. Menderes'i götürüşüyle ilgili ne anlattı? Menderes sigara istemiş.Babama neden filtresiz sigara içtiğini sormuş.Çok fazla şey konuşmamışlar.Bir de ''Beni nereye götürüyorsunuz'' diye sormuş Menderes. Babam da ''Size bildirmekle yükülü değilim'' demiş. Babanız 27 Mayıs'ı olumlu görüyordu. Elbette.12 Mart'ı da. Ama 12 Eylül ona siyasi yasak getirdi.Hemde özel bir maddeyle. Kenan Evren'e kızgındı yani.. Aleyhine yazılar da yazdı epey. Mesela Aydınlar Dilekçesi (1984) sırasında matrak bir şey oldu. Gizli buluşma yapılıyor ya, Aziz Nesin'e gittik 13-14 kişi. Bir baktım babam da orada. Sonra Selimiye'de ifade vermeye de birlikte gittik. Babanızın fikirlerinde değişim oldu mu? Babam özellikle senatör olup Meclis'e girince evrim geçirdi.Askerin siyasii hayata müdahalesi konusunda farklı düşünceler geliştirdi.Asker olmak yurttaş olmamak demek değil. Bir orgeneral sağcı oluyor, bir başkası solcu. Bunu siviller fark edemiyor. Mesleğin eğitiminden kaynaklanan ideolojisinden farklı olarak bu insanlar Harbiye'yi bitirip mesleğe atılınca farklı görüşlere sahip olurlar.Kimisi Cumhuriyet okur kimisi Tercüman. Kimisinin dini inançları fazladır, kimisinin az. Ama askeri refleksleri birbirine benzeyebilir gene de. Sonuç olarak baktığımda babam daha solcu bir subaydı, Kenan Evren daha sağcı. Ama ikiside darbe yaptı.