TİKA, Azerbaycan'da hatıraları yaşatacak

Ensonhaber.com / Burak Karaaslan Genç bir Azerbaycanlı elini Bakü'de yaşayan Mehmet Ali Yetiş'in omzuna koyup sordu. "İçerde misin?" Mehmet Ali önce hayretle baktı. Açıkçası kendini Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı'nın (TİKA) kardeş ülkedeki projeleri için çalışan biri olarak genç Azerbaycanlı'nın aksine Türkiye'nin son dönem popüler televizyon dizilerinden pek de haberdar değil. TİKA, bugün Türkiye'nin dünyadaki eli olarak biliniyor. Bakü'deki kurulan ilk iki ofisinden ikincisi. 2017 yılına kadar Azerbaycan’da hayata geçirdiği faaliyet sayısı 804. Bugüne kadar 4 bin kişiyi turizm, bilişim alanlarında; ayrıca adalet, medya, güvenlik, ekonomi kategorilerinde kalifiye yaptı. Bugün 9 milyonluk bir nüfusa sahip Azerbaycan'da petrole bağlı ekonominin getirdiği riskler yanında TİKA tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin geliştirilmesine doğrudan katkıda bulunmayı sürdürüyor. İFTAR VAKTİ 54 ülkedeki 56 koordinasyon ofisinde olduğu gibi bu ofis de en hareketli günlerini yaşıyor. Ramazan geldi çattı. Azerbaycanlılarla buluşma vakti. Şeki şehrindeki düzenlenecek iftara katılmak için TİKA'nın davetlisi olarak Azerbaycan'a gittik. İlk durak Bakü'ye 120 kilometre uzaklıktaki Şamahı bölgesi oldu. PİR ÖMER HALVETİ'NİN ANISI YAŞATILACAK Sovyet döneminde toprağın üzerine döşenmiş sarı renkteki doğalgaz boru hattını takip ederek Şamahı'nın Avahil köyüne ulaştık. Serbest bırakılmış atların koşuşturduğu yemyeşil hakim bir tepedeyiz. TİKA Bakü Ofisi Koordinatörü Adem Urfa ve Yardımcısı Mehmet Ali Yetiş, Ankara'dan gelen Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Ali Özgün Öztürk'ü neden bu hakim tepede olduğumuzla ilgili bilgilendiriyorlar. Pir Ömer Sultan Halveti'nin ziyaretgahı olabilecek bu noktaya ilişkin düşünülen projeyi anlatıyorlar. ANADOLU VE BALKANLAR'DA ÖNEMLİ ETKİSİ VAR Azerbaycan İslam tasavvuf geleneğinin en onemli merkezlerinden biri. Hoca Ahmet Yesevi ile başlayan Türk-İslam geleneği Azerbaycan'dan Anadolu'ya uzandı ve Balkanlara kadar ulaştı. İrfan geleneği içerisinde Azerbaycan'dan çıkan en önemli gelenek Halvetilik. Geleneğin burada ortaya çıkmasını sağlayan kişi de Pir Ömer Halveti. Halveti'nin Şamahı bölgesinde doğduğu, oralı olduğu biliniyor. Bulunduğumuz hakim tepe halk tarafından Pir Ömer Sultan'ın ziyaretgahı olarak gösteriliyor. En son yapılan tarihi araştırmalar da bunu kanıtlıyor. MÜZE EVİ İNŞA EDİLECEK Yapılacak arkeolojik çalışmaların ardından TİKA Bakü ofisinin gündeminde hem Azerbaycan için hem Türkiye için önemli olan Pir Ömer Halveti'nin doğduğu bölgeyi koruma adına bir ziyaretgah projesi var. Projeyle Halvetilik geleneğinin anlatıldığı müze evi inşa edilecek. ŞEKİ'DE İFTAR Azerbaycan'ın Şeki şehri Karadeniz'e benzeyen doğasıyla ülkenin popüler turizm destinasyonlarından. Azerbaycan'ın petrol dışı sektörlerini geliştirmek için uğraş veren TİKA, buraya tarih, kültür ve eğitim projeleriyle renk katmak istiyor. İftara katılan insanlardaki ortak duygunun Türkiye'ye şefkat ve minnet olduğunu gördük. KARDEŞ KÖMEĞİ Yemeğin ardından Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Ali Özgün Öztürk yardım ve tecrübe aktarımının kötü günde ve iyi günde; Türkiye ve Azerbaycan arasında karşılıklı bir refleks olduğunu izah ediyor. "Birinci Dünya Savaşı sırasında Bakü'de maddi ve manevi yardım için Kardeş Kömeği dergisi çıkarıldı. Derginin kapağındaki ilüstrasyonda yerde yaralı yatan ana ceylan Osmanlı Devleti'ni; çevresinde onu iyileştirmek isteyen yavru ceylanlar da Azerbaycan ve diğer Türki halkları simgeliyordu." KAHRAMAN NURİ PAŞA MÜZESİ Şeki'ye 145 kilometre uzaklıktaki Gence şehrinde sürpriz bir projenin varlığını öğreniyoruz. Kut'ül Ammare kahramanı Halil Kut'un Türk tarihinin önemli isimlerinden. Halil Kut aynı zamanda Enver Paşa'nın amcası. Aynı aileye mensup bir kahraman daha var. Nuri Paşa, 1918 yılında Kafkas İslam Ordusu'nu kurarak Azerbaycan’ın bağımsızlığına kavuşmasına katkı sağladı. TİKA, 2018'in Kafkas İslam Ordusu'nun 100. yıldönümü dolayısıyla Kafkas İslam Ordusu komutanı Nuri Paşa'nın Gence'de karargah olarak kullandığı evi müzeye dönüştürecek. OKULLARA ÖNCELİK Şeki'den Bakü'ye dönüş yolunda FETÖ terör örgütü ile mücadele kapsamında Azerbaycan'daki Türk okullarının altyapılarının iyileştirildiğini haber aldım. Bunlar ülkede önemli başarılara imza atan TDV Bakü Türk Lisesi, Atatürk Lisesi, Bakü Türk Anadolu Lisesi Tadilat ve Tefrişatı projeleri. İsim sırasına göre okullar; DAĞLIK KARABAĞ'DAN GÖÇ EDEN AĞDAMLILARA DESTEK Dağlık Karabağ'ın Ermenistan tarafından işgali bir milyonu aşkın insanı göç etmek zorunda bıraktı. İşgal altındaki diğer bölgelerde olduğu gibi Ağdam halkı da insanlık dramının bir parçası. TİKA tarafından Bakü'deki 149 sayılı Ağdam Göçmen Okulu’na sağlanan destek, göçmen çocukların daha iyi imkanlar ile eğitim almalarına bir katkı sağlayacak. Bu yıl TİKA'nın geliştirdiği diğer projeler de şunlar: -Bakü Devlet Üniversitesi İletişim Fakültesi uygulamalı eğitimlerin gerçekleştirilmesini sağlayacak modern ekipman ve cihazlar ile donatıldı. -Türkiye'de artık popülaritesini kaybetse de radyolar Azerbaycan'da önenmli bir iletişim aracı. Ülke medyasına yeni bir soluk getirecek iletişim aracı kazandırılması amacıyla TİKA VE ASAN Hizmet işbirliğinde Bakü’de ASAN Radyo isimli bir radyo kuruldu. -“Kırsal Kalkınma Programları Kapsamında Azerbaycan’da Arıcılığın Geliştirilmesi” projesiyle 45 ilde 500 aile arıcılık yapmaya başladı. HEDİYELİK EŞYANIN KIYMETİ Gezdiğimiz turistik yeni yerlerden anılar toplamak isteriz. Fakat buzdolaplarını süsleyen magnetleri satın almak tek seçenek gibi gözüküyor. Çünkü hepsi Çin'de üretiliyor, ne kıymeti var? Tek geçim kaynağı kültürünü yaşatmak olan sanatçının el emeği, göz nuru eserlerini bulamıyoruz. Bu fotoğrafta basit bir hediyelik eşya dükkanı görülüyor. Adı ABAD. Bakü'nün eski yerleşim yeri İçeri Şeher'in hemen girişinde 'Kız Kalesi'nin çaprazında konumlanmış. Aslında turistik objelerin Çin hakimiyetini kıran bir proje. TİKA ve Azerbaycan'ın Vatandaşlara Hizmet ve Sosyal Yenilikler Ajansı'nın iş birliği (ASAN Hizmet) geleneksel el sanatlarının yaşatılması, tanıtılması ve pazara ulaşması açısından sanatkarlara bulunmaz bir fırsat sunuyor. 100'e yakın ailenin iki binden fazla eşi benzeri olmayan el sanatı eseri ve beş ailenin ürettiği gıda ürünleri satışta. Ürünlerle birlikte sanatçı ve üreticilerin hikayelerini gösteren internet adreslerinin yazılığı olduğu birer bilgi kartı da veriliyor.

TİKA, Azerbaycan'da hatıraları yaşatacak

Bakü ofisi, irfan geleneğinin Anadolu'yu etkileyen ismi Pir Ömer Halveti ve Nuri Paşa'yı gelecek nesillere aktarmak için harekete geçti.