Nikolay Vasilyeviç Gogol’un şaheseri: Ölü Canlar

Ukrayna’da dünyaya gelen Gogol, Rus yazarları arasında önemli bir konuma sahiptir. Orta halli toprak sahibi bir ailenin çocuğudur. Yazdığı eserlerle iktidarın her zaman hedefinde olmuştur. Gogol ise bütün bu düzensizlikleri ve kirli işleri şeffaf bir şekilde eserlerinde yansımıştır. O dönem Çar’ı eleştirmek kimsenin pek cesaret edemediği bir durumdur. Eserlerinde bürokrasiyi hicveden yazarlara ve edebiyatçılara ya hapis cezası ya da o dönem ünlü olan kürek çekme cezası verliyordu. Milli Eğitim Bakanlığı 100 Temel Eser arasında yer alan Ölü Canlar; sinemeya da uyarlandı. BASKILAR YÜZÜNDEN TAMAMLANMADI 19. yüzyıl Rus Edebiyatının önde gelen yazarlarından Nikolay Vasilyeviç Gogol’un Ölü Canlar romanı, sahtekârlıkları, yalanları, düzenbazlıkları, ikiyüzlülüğü ve devletin çürümüşlüğünü sert yergilerle dile getiriyor. Gogol’un 1842’de kaleme aldığı ünlü romanı gelen tepkiler sonucunda tamamlanamamıştır. Yazarın üç ciltten oluşan Ölü Canlar’ı geri kalan nüshaları ise kimi rivayetlere göre Gogol’un girdiği bir buhran sebebiyle yaktığını; kimi edebiyat çevrelerine göre ise devlet yönetimi tarafından fazla yergi olduğu için yasaklanmıştır. ikinci ihtimal daha ağır basıyor diyebilirz. Bütün baskılara rağmen günümüze kadar ulaşan bu değerli romanın ünü yazıldığı dönem de hak ettiği değeri görmüştür. PUŞKİN’İN TAVSİYESİ ÜZERİNE YAZILDI Vatandaşı hikâyeci, romancı Aleksandr Puşkin’in tavsiye etmesiyle Gogol Ölü Canları yazabilmiştir. Yayımlandığında büyük tepkiyle karşılaşan roman Rus Çarı tarafından da eleştirilere sebep oldu. Romanın kahramanı Pavel İvanovich Chichikov; sahtekârlığını fırsatçılığını kullanarak ölmüş köleleri köylülerden satın alarak onlar üzerinden para kazanmanın peşindedir. Gogol'un heykeli YERGİ SANATINI USTALIKLA KULLANDI Chichikov, belgeleri toplayarak mevcut olmayan mülkü rehine koyar ve karşılığında para alır. Bu alışveriş hem köylüler için hem de kendisi için kazançlı bir iştir. Gogol, romanında dönemin Rus toplumunu sert cümlelerle eleştirir. Ona öge, devlet yönetiminin gerekli düzenlemeleri yapmadığını ifade ederek bürokrasiyi bu sahtekârlığa ortak etmekten imtina etmez. Eleştiri okların hedefine yerleştirilen Gogol yergi sanatını ustalıkla kullanmıştır. Puşkin’in etkisi altında kalan ünlü romancı realizmin güçlü savunucusudur. Eserlerinde realist öğeleri bolca kullanmıştır. 19. yüzyıl Çarlık Rusyası YAZARLARA İLHAM KAYNAĞI OLDU Ünlü yazar, 1852 yılında Ölü Canlar romanının ikinci bölümünün elyazmalarını yakarak imha eder. Kısa bir süre sonra ise 43 yaşında Moskova’da hayata veda eder. Öldükten sonra onun edebiyat anlayışını hayranlıkla takip eden diğer Rus yazarları için ilham kaynağı olur. Büyük komedisi Müfettiş adlı eseri ile bürokrasiyi hicveden Gogol, eserin sahnelenmesi ile tüm şimşekleri üzerine çeker. Gogol'un anıt mezarı Gogol, Roma’ya kaçar ve burada Puşkin'nin tavsiyesiyle Ölü Canlar’ı yazar. Romanda Rusya’nın çürümüşlüğünü gerçekçi bir biçimde gözler önüne serer. I. Nikola döneminin baskıcı ve karanlık düzenini, aydınları, halkı ve geniş bir kitlenin güç ve iktidar karşısında nasıl boyun eğdiğini mizahi ve ince bir dille eleştirir. Gogol’un Palto, Bir Delinin Hatıra Defteri beğenilen hikâyeleri arasında yerini almıştır. Dostoyevski’nin “Hepimiz Gogol’un Palto’undan çıktık” sözü konuyu daha da açıklığa kavuşturuyor. Başkarakter Chichikov'u anlatan bir görsel “ISSIZ BİR KÖŞEDEYİZ” Gogol’un iyi bir hiciv ustası olduğunu bu satırlarından daha iyi anlaşılıyor; “Niçin hep ülkemizin en ıssız, en uzak köşelerinden örnekler alarak yoksulluktan, hep yoksulluk ve yaşamımızın eksik yanlarında söz etmeli? Ama eğer yazarınızın özelliği buysa elden en gelir ki? Yazarınızın ülkenizin en ıssız, en uzak köşelerinden örnekler alarak yoksulluk ve eksikliklerimizden başka bir şey yaşayamazsa? İşte gene böyle uzak, ıssız bir köşedeyiz. Hem de nasıl bir kuş uçmaz kervan geçmez bir taşra!" (257. Sayfa) Dünya Rus edebiyatının önemli kilometre taşlarından olan Gogol’un Ölü Canlar romanı edebiyatseverlerin mutlaka okuması gerekiyor. Kitap sayfası için iletişim: ergul.tosun@ensonhaber.com

Nikolay Vasilyeviç Gogol’un şaheseri: Ölü Canlar

Yazar Gogol’un adıyla özdeşleşen, dönemin Rus toplumuna sert eleştirilerin yöneltildiği en ünlü ve bilindik eseri.