Aile yapılarının çocuk gelişimine etkileri

Sınavlar ülkemizde bireyin kariyeri ve geleceği hakkında önemli yer tutmaktadır. Ailelerin yanlış ya da yetersiz tutumları bu bireylerin sınav başarısını büyük ölçüde etkilemektedir. EĞİTİM AİLEDE BAŞLAR Okul öncesi dönemde anne-baba, çocuğun özdeşim modeli olarakönemli bir yere sahiptir. Çocuk, dış dünyayı anne ve babasının gözlüğü aracılığıyla görmeye çalışır. Anne babanın davranışları, çocuğun model alması sonucu taklit yoluyla çocuk tarafından benimsenir ve alışkanlık halinegelerek kişilik gelişiminde önemli bir parça olur. Bu nedenle anne baba tutumları çocuğun eğitilmesinin temellerinden biridir. Aşırı Korumacı Tutum Anne – babanın bu aşırı koruyucu tavrı çocukta bağımlı bir kişilik yapısı oluşturur. Çünkü çocuk hep anne – babasının aşırı sevgi ve koruyuculuğuna maruz kalmış o şekilde büyümüştür. Bu da çocukta hayatını sürekli birilerine bağımlı olarak yaşama güdüsü oluşturur.* Karar vermekte güçlük çekerler hayat boyu bağımlı bir kişilik yapısı oluşturmakta çocuğun bireyselleşme çabalarını engellemektedir. Bu tutumu benimseyen anne- babanın çocukları anne- babalarının kendilerinegösterdikleri bu aşırı sevgiden her ne kadar sıkılıyor olsalar da kendilerine gösterilen bu sevgiyi çok rahat kullanabileler.* Bu çocuklar ya çok aşırı derecede sınav kaygısı yaşarlar ya da hiç sınav kaygısı yaşamazlar.* Bu çocuklar ya “Annem – babam bana aşırı derecede sevgi gösteriyorlar, Her istediğim yapılıyor mutlaka sınavı kazanmalıyım, ya kazanamazsam!” deyip kendilerini yoğun bir kaygının içerisine atacaklar ya da “Annem – babam bana aşırı derecede sevgi gösteriyor, nasıl olsa her istediğim yapılıyor , kazansam da kazanmasam da onlar böyle olmaya devam edecek, o halde niye kendimi stres altına sokayım ki” diye düşünecekler ve sıfır sınav kaygısı ile sınava girecekler.* Sınavda başarı için kaygının yeterli miktarda olması gerekir. Aşırısı ya da hiç olmaması başarısızlığı doğurur. Aşırı Baskıcı ve Otoriter Tutum Bu tutumu benimseyen anne- babalarda çocuklarına karşı bir hâkimiyet vardır ve baskıcı bir tutum içerisindedirler. * Çocuğu sürekli kendi düşüncelerindeki kalıplara sokmaya çalışırlar.* Bireyin yaşamasını engellemiş olurlar* Olaylar karşısında anne- baba devamlı haklı kısımdadır. * Bu anne – baba tutumunda eğitimde ceza her zaman ön plandadır.Bu tutumu benimseyen anne – babaların çocuklarında genellikle yoğun bir sınav kaygısı gözlenmektedi . *Çocuk sınavı kazanamayınca anne babası tarafından cezalandrılacağını düşnür*Sonucunda yoğun stres ve kaygı hali yaşar. Tutum sonucu çocukta depresyon hali görünebilir. Mükemmeliyetçi Tutum Mükemmeliyetçi tutumda anne – baba her şeyin en iyisini çocuğundan bekler. * Anne – baba sürekli olarak çocuğa ulaştığı yerin yeterli olmadığını çaba gösterirse daha iyi olabileceğini anlatır * Ebeveynlerin isteklerinin aşırılığı karşısında sürekli olarak başarısızlığa uğrayan çocuk giderek “Nasıl olsa yapamıyorum, öyleyse neden deneyeyim" duygusunu geliştirmeye başlar. * Hep daha iyisi istenir. Çocuk istenilen seviyeye ulaşamadığı için kendi gözünde değersizleşir. Çocukta “çalışkanlığa karşı aşağılık kompleksi” oluşur. Çocuk bu durumda çalışmayı bırakma düşüncesi geliştirebilir. Yüksek beklentiler altında ezilen bu çocuk sınav kaygısını da yoğun bir şekilde yaşayacaktır. Tutarsız Tutum Bu anne – baba tutumu, çocuğunu yetiştirme konusunda birbirlerinden farklı tutumları ve davranış kalıplarını benimsemiş ebeveynleri içerir çocuklarına karşı bazen hoşgörülü, bazen katı, bazen demokratik davranabilmektedirler. * Bu durumda çocuğun aklı karışmaktadır. * Anne babının farklı görüşleri tartışmaya sebep olacak * Bu tartışma; çocukta bir gerilim durumu oluşturabilir ve anne – babanın tartıma sebebini farklı tutumları benimsemiş olmalarından kaynaklandığını düşünemeyecek, tartışmaların sebebini kendisinin sınava girecek olmasında arayacak, böylelikle sınavını gözünde büyütecek ve kaygısını arttıracaktır. Şiddetli Reddedici Tutum Çocuğun davranışları genel olarak beğenilmez, e ksik ve yanlış yönleri ön plana çıkartılır. * Bu anne – baba tutumunda aile ortamı kesinlikle sıcak, sosyal ve güven verici havadan yoksundur. * Bu tutumu benimseyen anne – babaların çocuklarında da genellikle yoğun bir sınav kaygısı gözlenmektedir. Sınava hazırlanan birey bir taraftan çalışarak bilgi gereksinimlerini gidermekte bir taraftan da bu zorlu süreçte birtakım ruhsal desteğe ihtiyaç duymaktadır. * Çocuğa bu süreçte gösterilmesi gerektiği kadar sevgi ve ilgiyi göstermemektedirler. * Çocuğun yaptığı davranışlar beğenmemek çalışma şevkini kırmaktadır. İlgisiz ve Pasif Tutum * İlgisiz ve pasif anne babalar çocuklarının davranışları karşısında ilgisiz ve pasif davranışlar gösterirler. * Bazı anne – babalar çocuklarına karşı ilgisiz kalmanın, ona ilgi ve sevgi göstermenin yansıtılmamasının doğru olduğunu düşünmektedirler. * Tersi davranışta otoritenin sarsılacağını düşünürlerGeleneksel aile yapısıdan gelmektedir sınava hazırlanma anne – babasından alması gereken psikolojik desteği alamamaktadır. * Çocuk sınavın kendisinin verdiği kaygının yanında ilgisizlikle karşılanması * Sınavın kendisine verdiği kaygı, aile içerisinde açılabileceği, konuşarak kaygılarını hafifletebileceği bir anne – baba olmadığı için artacak ve sınav başarısını olumsuz etkileyecektir. Demokratik Tutum * Anne – baba tutumları içerisinde en ideal olanıdırÇocuğun ilgilerini ve yeteneklerini göz önünde tutarak onu geliştirecek ortamı hazırlar. Bu anne – baba tutumunda aile içerisinde duyguları ifade etmede her zaman netlik ve açıklık gözlenir. * Çocuk anne – babanın birbirine saygılı, huzurlu bir aile ortamında olduğu ve problemlere sakin bir atmosferde çözüm arandığı için zorluklarla sakin ve emin adımlarla mücadele etmesini öğrenecektirBöylece zorlu bir süreç olan üniversite sınavına hazırlanma döneminde dahi çocuk sınav kaygısına da sakin bir tavırla yaklaşacak kaygısını kontrol altına almayı başaracaktır. * Bu anne – baba tutumunda çocuk anne – baba tarafından onaylanır.Onaylandıkça kendinde daha fazla başarma arzusu oluşturur.*Bu tutumda aile çocuğa iyi bir rehberdir. * Çocuğa yol gösterilir, Alternatif sunulur ancak alacağı kararlar konusunda serbest bırakılır. * Sınav kaygısının normal olması başarıyı arttırır ve çocuğu motive eder

Aile yapılarının çocuk gelişimine etkileri

Ailelerin sergiledikleri farklı tutumları, sınavlar ülkesi Türkiye'de çocukların başarısı üzerinde oldukça etkili.