Buzdolabı gibi ülke: Yakutistan

Antarktika'da, dünyanın en soğuk günlerinin yaşanması sürpriz değil. Bu soğuk iklimi, günlük yaşantımızda hiç düşünmedik. Yüzde 20’sinden fazla bir bölümü Kuzey Kutbu'nda bulunan Yakutistan’dan bahsetmeden önce, ‘’Öyle bir yer mi var?’’ merakını gidereyim. Yakutsk, Rusya’nın uçsuz bucaksız Sibirya bölgesindeki Yakutistan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti. Siz ona kısaca 'dünyanın en soğuk kenti' deyin. Kalın yün çorap, ugg bot, termal içlik, kuş tüyü mont derken, ne kadar ısıtan giysi varsa üst üste giysen de açıkta kalan yerlerini kurtaramıyoruz. Bakınız kirpikler… ÖZERK BİR TÜRK CUMHURİYETİ Sibirya'nın en etnik çeşitliliğe sahip bölgelerinden biri olan Yakutistan, Türk Cumhuriyetlerinden biri. Başkent Yakutsk’ta yaşayan Yakut Türkleri, Yakut Türkçesi diye bilinen, bizim konuştuğumuz Türkçeyle birçok benzerliği olan bir dili konuşuyor. Yerliler tarafından 'saha' olarak da bilinen bu arazi, Hindistan büyüklüğünde olmasına rağmen nüfusu sadece bir milyon. Soğuk havalar bastırınca; sıcak bir fincan kahve eşliğinde, battaniyenin altına girip, ateşin yanında yatmayı seversin. Ayak baş parmağını yorganın dışına çıkarmaya çekinirsin. Gel gelelim bir yanda da buzulların, dondurucu soğukların keşfine çıkmayı hayal edenler var. Yakutsk'ta suyun havada donma anı - VİDEO OKULLAR EKSİ 55'TE TATİL OLUYOR Sen Kars'ı soğuk bilirsin ama, sana Yakutsk soğuğunun günlük hayata yansımasını kısa bir örnekle açıklayayım. Burada okullar sadece eksi 55 derecenin altında tatil oluyor. Türkiye’deki soğukları düşününce, öğrenciler kışın bedavaya tatil yapıyor desek az. Sen, bir de doğalgaz faturasını düşün… 1924 yılında, Yakutsk çevresinde bulunan Oymyakon köyünde, rekor sıcaklık eksi 71.2 derece ölçülmüş ve burası ‘dünyanın en soğuk yerleşim yeri’ olarak sayılmış. Çamaşırları ipten almak için kol gücü yetmiyor. Donan kıyafetler kalıp halinde ele geliyor. Yakutsk'ta ev işi de ayrı bir çile... KIŞIN NORMAL SICAKLIKLAR EKSİ 40: BURNUN DÜŞEBİLİR! Yakutsk’da sıcaklık kışın ortalama eksi 40, yazın artı 19 derece. Yasal olarak kaydedilmiş en düşük sıcaklık ise eksi 64.4, en yüksek artı 36 derece. Kentteki en büyük tehlike, şüphesiz ki aşırı Sibirya soğuğu. Seni hızla öldürebilir, burnunu düşürebilir ve ayak parmaklarını kaybedebilirsin. (TEMSİLİ) Soğuk havalar kış tekstilinde çığır açmış: Kürk mantolu Madonna kaynıyor etraf... DOĞALGAZ FATURASINI SEN DÜŞÜN Bir an için böyle bir iklimde yaşadığını düşün. Garajı olmayan bir arabayı eksi 50 derecede dışarda bırakma fikri kulağa nasıl geliyor? Doğalgaz faturası malum; 5 dakika dışarı çıkacak olsan, gideceğin yere varmak için elinde bir sobayla gezsen yeridir. Suyun havada donduğu bir şehir… Öylesine soğuk ki -30 derecelerdeki hava sıcaklığı şehrin sakinleri için sıcak kabul ediliyor. Heykeller bile donmuş! SABAH, ÖĞLE, AKŞAM BALIK YİYORLAR Dünyanın en soğuk kenti Yakutsk iklimi, altkutup olarak adlandırılıyor: Kışlar uzun ve aşırı soğuk, yazlar ılık ve kısa. Yakutistan’ın soğuk iklimi tarıma elverişli olmadığı için sebze ve meyveler de dışarıdan alınıyor. Tarım için müsait değil. Bol bol balık yiyorlar. Açık hava pazarlarında donmayan bir ürün yok. Balıklar, sebzeler buz tutmuş tezgâhlarda kalıp gibi satılıyor. Ülkede bulunan samur, kutup tilkisi, sincap, tilki ve nadir balık çeşitleri; maceraperestleri kendine çekiyor. BUZDAN KAFELER VAR: ASLA ERİMİYOR Buzla bu kadar içli dışlı olan bir memlekette, buzdan yapılan kafe ve barlar da eksik olmuyor tabii. Burada turistlerin daha rahat gezebileceği sıcak sezonlar yok mu? Var. Fakat bu kentin özelliği de güzelliği de soğuk olması. İnsanlar bu merakla gidiyor. Suyun havada donma anı... ÜLKENİN YER ALTI PARA BASIYOR: ELMAS MADENİ Ülkede bitmeyen bir Noel havası var. Geyikler, kızaklar, karla bezenmiş çam ağaçları... Geyik yetiştiricilerini ziyaret etmek, geyik kızaklarına binmek ve buzda balık tutmak en gözde aktivitelerden. Yakutistan, isminin de çağrıştırdığı üzere tam anlamıyla bir “elmas diyarı”. Bu topraklardan oluk oluk elmas çıkıyor. Bunların en değerlilerinden biri de Moskova’da bir müzede bulunan 342,5 karatlık pırlanta. Bir elmas turuna da katılabilirsin. Tarih Müzesi, Cocur Muran Etnoğrafi Kompleksi, Permafrost Araştırma Enstitüsü ve Buz Tüneli de kentin diğer cazibe noktaları. MİR ELMAS MADENİ Tüm bu madenciliğin merkezi, Yakutistan'ın Mirney şehrinde toplanıyor. Mir elmas madeninden, 1957'den 2001 yılına kadar ocaktan çıkarılmış elmasın toplam değeri 17 milyar dolardı. Taş ocağı 525 metre derinliğe ve 1.2 kilometre çapa sahip. Şehrin ortasında devasa bir çukur olarak duruyor. Hemen çevresinde yerleşim yerleri var. Madenciler, turistler, arkeologlar pek bir seviyor bu çukuru. LENA SÜTUNLARINI DA GÖR Yakutsk üzerinden gidebileceğin bir başka nokta da Lensk bölgesi... Lensk turunda, 2012’de UNESCO dünya mirası listesine alınan, Lena sütunlarına gidiliyor. Game Of Thrones'in kale duvarlarını andıran sütunlar gotik bir hava veriyor. Çok güzel fotoğraflar çıkar buradan. Hem devasa kayaları ziyaret edebilir hem de çevresindeki bizon yetiştiren çiftlikleri görebilirsin. Kışın gezersen; şehrin birçok yerinde buzdan heykeller göreceksin: Kış boyunca erimiyorlar. Bu da kış görüntüsünden :) MAMUT KEŞFİ PEK BİR MODA Yakutistan aynı zamanda bir mamut mezarlığı. 300 yıl öncesine dayanan mamut kalıntıları var. Eğer ilgin varsa, sen de bu kalıntıların ziyaret edildiği gezilere dâhil olabilirsin. MEZAR KAZMAK İÇİN YAZI BEKLİYORLAR Gezerken yaşayacağın en büyük problemlerden biri de vestiyer imtihanı. Gittiğin her yerde üzerindeki 10 parça eşyayı çıkarıp, tekrar giymen büyük bir vakit kaybı. Montu çıkar giy, çıkar giy, çıkar giy derken evden çıkası gelmiyor insanın. Yakutsk’ta don yüzünden kimi zaman inşaat yapmak, mezar kazmak bile imkânsız. Normal hava şartlarında bile mezar kazmak üç gün sürüyor. Açılan mezarı birkaç saat sonra yerinde bulmak zor zanaat ya da mezar kazmak için yaz mevsiminin gelmesi lazım. HORON VE HALAYLARI BİLE VAR Yakutlar, kendilerine “Saha” der. Sahalar(Yakutlar), hayvan yetiştiriciliği ile uğraşan Türk halklarının en kuzeyde yaşayanları. Her yıl kutlanan geleneksel Isıah Bayramı da çok keyifli geçiyormuş. Bayramın vazgeçilmez parçalarından biri de yöresel horon ve halaylar. Horon tepmek, insanların birleşmesini sembolize ediyor; bir çeşit yöresel oyun. Festival sırasında dualar okunarak bütün konuklara geleneksel Türk içeceği olan kımız ikram edilir. Yakutistan'ın en eski köylerinden biri olan Hatassi köyü de günlük yaşama şahit olmak için en müsait yer. Ben yazarken üşüdüm; gerisini sen düşün...

Buzdolabı gibi ülke: Yakutistan

Rusya'ya bağlı Yakutistan Cumhuriyeti'nde, eksi 50 derecelerde yaşayan insanların hayatını okumak bile içini tir tir titretmeye yetecek. Bu ülkede ne giyersen giy, 5 dakikadan fazla açık havada kalma.