Bayram Ali Çetinkaya’nın İlk Çağ Felsefesi Tarihi kitabı

İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya’nın İlk Çağ Felsefesi kitabı yeni baskısıyla tekrar raflarda. Felsefe alanında yaptığı çalışmalarla tanıdığımız Çetinkaya; akademik hayatını da bu alanda yaptığı çalışmalarla sürdürüyor. Halen aynı üniversitede çalışmalarına devam eden Çetinkaya’nın bazı kitapları,

Türkiye’nin Modernleşmesi Sürecinde, Yitik Bilgi ve Hikmet, Sayıların Gizemi ve Tasavvufun Dinamikleri.

FELSEFE VE HİKMET NEDİR?

Hakikati aramanın ve onu formüllerini veren işaretlerini gösteren felsefe, çok çeşitli tanımlara muhatap olmuş bir alandır. Filozofların sayısınca felsefe tanımlarının mevcut olduğu ileri sürülse, bu ifade herhalde abartılı olmayacaktır. Çetinkaya; “Bu özelliğidir ki, felsefeyi, diğer ilmi disiplinlerden ayırmaktadır. Zira felsefe, düşünce ve fikir zenginleştiği, bir o kadar da çeşitlendiği, aynı zamanda tartışıldığı bir sahadır. Şu halde bu farklılık ve dinamizme mekânlık yapan felsefenin, içinde barındırdığı niteliklerini, kendi tanımları çerçevesinde değerlendirilir.” (syf 14)

FELSEFEDE BİLGİ TÜRLERİ

Felsefe, sosyal kuram olmasının yanında aynı zamanda bir bilim dalıdır diyebiliriz. Felsefeyi öğrenmenin ilk adımı da soru sormaktan geçer. Sorduğumuz soru ne kadar derinlikliyse alacağımız cevap da bir o kadar etraflı olur. Felsefe, kendi içinde bazı bilgi dallarına ayrılıyor. Bu dallar bazen felsefenin içinde çıkan ve büyük filozofların anlam yükledikleri türler olmakla birlikte; bazen de biz insanların gündelik hayatımızı kolaylaştırmak için kullandığımız gündelik bilgilerdir.

Bu bilgi türlerini kısaca tanıyalım;

1-  GÜNDELİK BİLGİ

Bu bilgi türü, halk bilgisi, yani sıradan bilgi denir. Gündelik bilginin kaynağı, yaşadığımız dış dünyadır. Vasıtaları ise görme, işitme, tatma ve dokunma gibi duyu organlarıdır. İnsan, içinde yaşadığı varlık dünyasında nesneleri birer birer algılar. Bunlardan ayrı ayrı bilgilere ulaşır ve bunları genelleştirmeye gider.

Hayatı ve evreni sorgulamak için felsefe her zaman bir arayış olmuştur

2- DİNSEL BİLGİ

Din, mutlak varlığa ve onun bildiklerine dayanan bir sistemi hatırlatır. Din, dünyayı kavranabilir ve yaşanabilir bir alan haline dönüştürme gayreti içindedir. Bundan dolayı dinin insana, dünyaya ve tabiata bir bakış açısı ve hayat biçimi bulunmaktadır. Tüm bunlarda insanın mutluluğa ulaşma hedefi vardır.

İnsanoğlu her zaman bir yaratıcıya inanmıştır

3- TEKNİK BİLGİ

Teknik, insanın bir gayeye, göre nesneler şekil kazandırmaktadır. Tekniğin asıl amacı, üretim ve insanların hayatını kolaylaştırmaktır. Bu anlamda teknik, bilim bilimlerin ve bilimsel bilginin bir uygulamasıdır.

Her geçen gün büyüyen bilgi ve teknolojiyi teknik bilgi muhtevasında değerlendirmek lazım

İslam felsefesi düşünce dünyamızı zenginleştiren önemli mihenk taşlarından olmuştur

4- SANAT BİLGİSİ

Hayatı ve varlığı derin bir şekilde kavrama gücüne sahip olan sanat, bu açıdan bilim ve felsefeden farklı bir özellik gösterir. Çünkü sanatın kavrama gücü, akla dayanmaz; duyguya, coşkuya ve sezgiye dayanır.

Duygulara hitap eden sanat felsefesi

5- BİLİMSEL BİLGİ

Evreni, toplumu, insanı ve tabiatı konu edinen bilgi türüne denir. Onun araştırma konuları üzerinde gözlem, deney ve akla dayanarak metotlu bir şekilde bilimin elde ettiği düzenli ve sistematik bilgiye bilimsel bilgi denir.

Evreni anlamamıza yardımcı olan bilim felsefesi

6- OKKÜLT BİLGİ

İnsanda bulunan temel zihniyetlerden birisi olan büyüsel zihniyeti tatmin eden ve ona uygun olan, insanların bazı zamanlarda müracaat ettikleri bir bilgi türü olarak okkült bilgiler, tarihte ilgi çeken bir alandı. Günümüzde de bu bilgilere talep halen devam etmektedir.

7- FELSEFİ BİLGİ

Belirlenmesi güç olan bir bilgi türüdür. Zira felsefenin ne olduğu meselesi, felsefenin en zor sorunlarından birisidir. Felsefi bilgi ve felsefeyi anlamaya çalışırken yapılması gereken doğru hareket tarzı, tarih boyunca filozof denilen kişilerin yaptıkları işin kendisine bakmak olacaktır. Bu yapıldığında, filozofların farklı zamanlarda, farklı kültürlerde ve amaçlarda ortaya çıkmaktadır.

Düşünen, sorgulayan bir varlık olarak insan

FELSEFE ÖĞRENME AMACI

Büyük düşünce adamlarının kahir ekseriyeti, felsefeye ve onun üreticileri olan filozoflara, dolayısıyla onların eserlerine ilgisiz kalmamışlardır. Özellikle tasavvufta karar kılan Gazali’nin, hayatını kaleme aldığı eserlerde bu amacı görmekteyiz. Hülasa, önemli Antik Yunan filozoflarından Aristoteles, “İnsan doğası gereği bilmeyi arzu eder” demiştir. Bu veciz sözden yola çıkarsak neden felsefe öğrenmek istiyoruz sorusuna da ulaşmış olacağız.

Kitap sayfası için iletişim: ergul.tosun@ensonhaber.com