TCMB rapor yayınladı: Dijital Türk Lirası için çalışmalar sürüyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) dijital para çalışmalarına 2020'de başlamıştı.

Bu doğrultuda TCMB 2021 yılında, ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK ile ikili mutabakat zabıtları imzaladı.

Teknoloji paydaşlarının katılımı ile birlikte “Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu” kuruldu.

Merkez Bankası, geçen yıl, bir duyuru yayınlayarak yapılan testler sonucu elde edilen bulgulara yönelik rapor hazırlandığını dile getirmişti.

TCMB bugün ise dijital Türk Lirası birinci faz değerlendirme raporu yayınlandı.

Birinci faz pilot test çalışmaları yapıldı

Raporda, birinci faz pilot test çalışmaları çerçevesinde belirli lokasyonlarda pilot uygulama testlerinin gerçekleştirilmesi ve testler sonucunda kullanıcı deneyimi ile sistem performansının ölçülmesi amaçladığı dile getirildi.

Değerlendirme Raporu ile birlikte TCMB bünyesinde gerçekleştirilen Ar-Ge çalışmalarının ve Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu paydaşlarıyla birlikte yürütülen birinci fazın bulguları ile projede benimsenen yaklaşımlar şu ifadelerle aktarıldı:

Merkez Bankası Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme Projesi başlatılmış ve projenin birinci fazı kapsamında, dijital Türk lirasının kullanım senaryolarına ve mimarisine dair gereksinimler belirlenerek teknolojik boyuttaki çalışmalara odaklanılmıştır. Teknolojik boyut kapsamında; proje çalışma ortamı hazırlanmış, ilgili sistemler ve uygulamalar geliştirilmiş ve simülasyonlar ile testler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, pilot test çalışmalarıyla sistem performansı ve kullanıcı deneyimi ölçülmüş, analiz çalışmaları yapılmıştır.

"Dijital Türk Lirası ile kast edilen kripto varlık değil"

Dijital para ile kripto paranın aynı olmadığı vurgulanan raporda, bu konuya ilişkin şu değerlendirme yer aldı:

Merkez Bankası Dijital Parası denilince akla kripto varlıklar gelebilmektedir; ancak dijital para bir kripto varlık değildir. İktisaden, dijital para, ülke parası olarak kullanılan banknotun dijital biçimidir. Dijital para, yasal ödeme aracı olarak kanuni dayanak üzerinden hukuki çerçevesi tanımlanmış, millî egemenlikten
gücünü alarak toplumsal uzlaşıyı temsil eden ve tek millî değer ölçüm
birimi niteliğindeki ülke parasının yeni bir biçimidir. Bu bağlamda, dijital
para ile kripto varlıkların hem ekonomik hem de hukuki çerçeve olarak
birbirlerinden tamamen farklı kavramlar olduğunun içselleştirilmesi, kritik
önem taşımaktadır. Örneğin, dijital Türk Lirası ile kast edilen Türk Lirası'nın
dijital biçimidir. Birimi, mevcut para formunda olduğu gibi Türk Lirası'dır.

Dijital Türk Lirası çalışmaları

Raporda, çalışmaların yürütüldüğüne dair şu bilgi verildi:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), mevcut ödemeler altyapısını tamamlayıcı nitelikte bir dijital Türk Lirasının tedavülünün fizibilitesi üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir. Merkez Bankası Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) Projesi ile dijital Türk Lirası'nın sahip olabileceği özelliklerin belirlenmesi, farklı mimari kurguların ve teknolojik alternatiflerin denenmesi ve pilot uygulama çalışmalarının yapılması hedeflenmektedir.

Dijital parada Türk Lirası’nda tamamlanan aşamalar:

-Dijital Türk Lirası Sistemi çalışmalarının yapılacağı teknik çalışma ortamının hazırlanması.

-Dijital Türk Lirası Sisteminin testleri için altyapının hazırlanması.

-Dijital Türk Lirası Sistemi için dağıtık defter platformu kurulumunun yapılması.

-Dağıtık defter platformu ile çalışacak akıllı sözleşmelerin ve uygulamaların tasarlanması ve geliştirilmesi.

-Prototip dijital kimlik sisteminin, Dijital Türk Lirası Sistemine entegrasyonunun yapılması.

-Dijital Türk Lirası işlemleri için gerekli dijital cüzdan uygulamasının tasarlanması ve geliştirilmesi.

-Dijital Türk Lirasının ihraç, dağıtım, çevrimiçi ödeme/transfer ve itfa senaryolarının simülasyonlarının ve testlerinin yapılması.

-Siber güvenlik çalışmalarının yapılması.

-Pilot test süreçlerinin yürütülmesi.

-Sistem performansı ve kullanıcı deneyiminin ölçülmesi.

"18 yaş altındakilerin ödemelerinde dijital parayı tercih edebileceği öngörülmekte"

Dijital paranın, mevcut ödeme alternatifleri ve ürünleriyle rekabet etmeyip talep anında sunulan, ödemeler altyapısını tamamlayıcı bir alternatif hizmet olarak konumlandırılabileceği aktarılan raporda, herhangi bir sebeple herhangi bir mevduat ya da ödeme hesabı bulunmayan ve 18 yaşın altında olan vatandaşların ödemelerinde dijital parayı tercih edebileceğinin öngörüldüğü, ayrıca, turistler başta olmak üzere yerleşik olmayanlar için de dijital para seçeneği sunulabileceği bildirildi.

Dijital para bilgisini saklaman içir 4 aşama belirlendi

Dijital para bilgisinin nasıl saklanabileceğine yer verilen raporda, proje sürecinde elde edilen bulguların çok yönlü değerlendirmeler içermekle birlikte "mahremiyet", "finansal sistem", "teknoloji" ve "dijital kimlik" ana başlıklarında gruplandırılabildiği belirtildi.