Küresel kakao tedarik zincirinin aksaması çikolata fiyatlarını artmasına yol açtı
REUTERS

Dünya genelinde kakao çekirdeklerinin fiyat artışı, çikolatanın raf ücretlerini de etkiledi.

Dünyanın başlıca kakao üreticileri olan Gana ve Fildişi Sahili'ndeki büyük kakao işleme tesisleri, fiyatı hızla artan kakao çekirdeklerini satın alamadıkları için kakao işlemeyi azaltmak ya da durdurmak zorunda kaldı.

Fiyatı yükselecek

Bu durum, dünya genelindeki çikolata fiyatlarının daha fazla yükseleceği anlamına geliyor.

Dünya genelindeki kakaonun yaklaşık yüzde 60'ını üreten Gana ve Fildişi Sahili'nde üç yıldır kakao rekoltesinin düşük olmasının ve dördüncü yılda da düşük rekoltenin beklenmesiyle çikolata üreticileri, çikolata fiyatlarına zam yaptı.

En yüksek seviyeye çıktı

Kakao fiyatları geçen yıl iki kattan fazla artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.

Tropical Research Services'te çalışan kakao uzmanı Steve Wateridge, "Arzdaki ciddi düşüşü dengelemek için talebi de ciddi ölçüde azaltmamız gerekiyor." dedi.

Ham kakao kullanarak çikolata imal edemeyen çikolata üreticileri, kakao çekirdeklerini daha sonra çikolata yapımında kullanılan yağ ve liköre dönüştüren kakao işleme tesislerine bel bağlıyorlar.

Fakat kakao işleme tesisleri, kakao çekirdekleri satın almaya maddi güçlerinin yetmediğini belirtiyor.

Kakao alımı durduruldu

Fildişi Sahili'ndeki dokuz büyük kakao işleme tesisinden biri olan devlet kontrolündeki Transcao, yüksek fiyatlar nedeniyle kakao çekirdeği alımını durdurduğunu açıkladı.

Dünya genelindeki kakaonun neredeyse yarısını üreten Fildişi Sahili'nde devlet tarafından işletilen büyük tesislerin yakında kapanabileceğini belirtildi.

İki ayrı sektör kaynağı, dünyanın ikinci büyük kakao üreticisi Gana'da devlete ait Cocoa Processing Company (CPC) ve diğer sekiz kakao işleme tesisinin çoğunun sezon başlangıcı olan Ekim'den bu yana üretime pek çok kez haftalarca ara verdiğini aktardı.

Kakao üretiminin düşmesi bekleniyor

Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO), küresel kakao üretiminin bu sezon yüzde 10,9 düşüşle 4.45 milyon tona düşmesini bekliyor.

Kakao tedarik zinciri nasıl bozuldu?

Fiyatlardaki yükseliş, çiftçilerin çekirdekleri yerel tüccarlara sattıkları, onların da bunları işleme tesislerine ya da küresel tüccarlara sattıkları küresel tedarik zincirini bozdu.

Bu küresel tüccarlar ise kakao çekirdeklerini ya da yağ, toz ve kakao likörü gibi kakao ürünlerini Nestle, Hershey ve Mondelez gibi küresel çikolata devlerine satıyorlardı.

Normalde büyük ölçüde düzenlemelere tabi olan kakao piyasasında, tüccarlar ve kakao işleme tesisleri yerel tüccarlardan önceden belirlenmiş fiyatlarla bir yıl öncesine kadar kakao çekirdeği satın almaktaydılar.

Yerel düzenleyiciler daha sonra çiftçilerin kakao çekirdeği için talep edebilecekleri tarla üretim fiyatını daha düşük hâle getiriyordu.

Fakat bu yıl olduğu gibi kıtlık dönemlerinde yerel tüccarlar, kakao çekirdeklerini güvence altına almak için çiftçilere genellikle tarla fiyatı üzerinden prim ödedi.

Daha yüksek fiyattan satılıyor

Tüccarlar daha sonra kakao çekirdeklerini önceden anlaşılan fiyatlardan teslim etmek yerine spot piyasada daha yüksek fiyatlardan satıyor.

Küresel tüccarlar çikolata şirketlerine olan yükümlülüklerini yerine getirmek için bu kakao çekirdeklerini herhangi bir fiyattan satın almak için acele ederlerken, yerel işleme tesisleri ise genellikle kakao çekirdeği sıkıntısı çekiyor.

Yükselen fiyatlardan dolayı kakao alamıyorlar

Fildişi Sahili ve Gana, normalde yerel fabrikalara ucuz kredi vererek ya da küresel tüccarların satın alabilecekleri kakao çekirdeği miktarını sınırlayarak onları korumaya çalışıyordu fakat bu yıl fabrikalar önceden sipariş ettikleri kakaoyu alamıyor ve daha yüksek spot fiyatlardan satın almaya da güçleri yetmiyor.