Arap kültürü ve sanatı Orta Doğu kadim medeniyetler tarihi içerisinde önemli yere sahiptir. Arap uygarlıklarının dünya kültür hayatına katkıları edebiyat başta olmak üzere pek çok alanda öne çıkmıştır.
Edebiyat birçok medeniyetten beslenen sosyal bir bilim dalıdır. Zaten edebiyatın da Arap kökenli bir sözcük olduğunu gerçeğini göz önünde bulundursak edebiyatın gelişmesi açısından bize ipucu veriyor.
Arapça’da “edep” sözcüğünden türeyen edebiyat, yüzyıllar boyunca gelişerek varlığını pekiştirmiştir. Şurası bir gerçekçi, Doğu edebiyatı Batı edebiyatına nazaran geride kalmıştır.
Nitekim çok okunan kitaplar listesine baktığımızda en çok çeviri eserlerin okunması, öne sürdüğümüz tezi destekler niteliktedir.
Edebiyatın çıkış noktası olan Arap medeniyeti nasıl olur da söz sahibi olamaz. Kendi içinde çelişki yumağıdır bu.
Hamilton Alexander Rosskeen Gibb, oldukça harika bir iş çıkartmış. Açıkçası böyle bir kitaptan haberim yoktu. Doğu Batı Yayınları etiketiyle geçtiğimiz aylarda kitapseverlerle buluşan ve Onur Özatağ'ın kusursuz çevirdiği, Arap Edebiyatı çalışması pek çok açıdan besleyici.
Gibb'e dair...
İskenderiye’de 1895’te doğan Gibb, İskoç şarkiyat tarihçisidir. Edinburgh’da diller üzerine eğitim alan Gibb, daha sonra ilgi odağını değiştirerek, akademik kariyerini Arapça çalışmaları üzerine inşa etti.
Çalışmaları doğrultusunda İslâm'ın yaygın olduğu ülkelerin tarihleri ve dinin kendi tarihi üzerine araştırmalarını gene aynı konuların güncel durumları hakkında derinlikli çalışmalarıyla katkı sundu.
Dünyanın önde gelen üniversitelerinde akademik çalışmalarda bulunan Gibb, Batı’da islâm entelektüel çevrelerinde öne çıkan isim olmuştur.
Edebiyatın derinlikli tarihi
Arap edebiyatını köklü geçmişinden anlatan Gibb, bunun diğer uygarlıklarının edebi ve sosyal olgularıyla harmanlamış. Edebiyat tarihçisi ve kuramcısı olan Gibb, Arap edebiyatına dair bilinmeyenleri bütün yönleriyle masaya yatırıyor.
Kitabın ilk baskısı 1926’da World’s Manuals dizisinde yayımlandı. Aradan geçen otuz beş yıl zarfında yazarın görüşleri sadece daha etraflı bir bilgi ve değişen yaklaşım açılarının etkisi altında değişmekle kalmadı, aynı zamanda oldukça büyük sayıda Arapça metin keşfedildi.
Gibb’in özenli çalışması özel bir seçkiyi sunuyor. Dolasıyla, Arapça edebiyatının kapsamını bütünlüğü içinde göstermek ve onun saf edebi dallarının bir nebze de olsa daha etraflı ayrıntısını sunmak için özgün baskının hedeflerine bağlı kalmaktadır.
İnsanlık mirasının bu yarı unutulmuş kesiti içinde gizlenen haz ve bilgeliğin bir kısmını kendi adlarına keşfetmeye teşvik etmesidir. Kur’an ve Arap Geceleri dışında da bir Arapça edebiyatın var olduğu nispeten az bilinir.
Bu kitabın amacı hem mevzubahis edebiyatın kapsamına bütünlüğü içinde işaret etmek hem de, onun saf edebi dallarını daha ayrıntılı biçimde tartışmaktır.
Arapça edebiyat
Arapça edebiyat, İslam medeniyetinin değişim ve çalkantılarını paylaşmasından dolayı yerel, siyasi ve kültürel şartları objektif biçimde yansıtmaktadır.
Bu edebiyatın meşalesi Müslüman toplumun zayıflamakta olduğu bir yerde kudretini ve hayatiyetini kaybederken, başka bir başkentte emirler ve vezirler güçlerine, prestijlerine ve saygınlıklarına katkı verdikleri sürece sanatçılara hamilik etmek suretiyle yanmaya devam etmiştir.
Hülasa, Arap medeniyeti ve edebiyatı hakkında son derece zengin olan Arap Edebiyatı kitabını özellikle edebiyat fakültelerinde okuyanların edinmesi taraftarıyım.
Yazar: H. A. R. Gibb
Yayınevi: Doğu Batı Yayınları
Çeviren: Onu Özatağ
Türü: İnceleme
Baskı yılı: 2017
Syf: 188
Kitabı satın almak için linki tıklayın:
Ergül Tosun
Kitap sayfası için iletişim: ergul.tosun@ensonhaber.com
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış