Kriptoloji bilimi nedir

ENSONHABER.com/ÖZEL Dünyanın geldiği nokta itibariyle, gerek bireysel, gerekse uluslararası güvenlik açısından gizlilik Wikileaks belgeleriyle yeniden tartışılmaya başlandı. Wikileaks bir anlamda dünya ülkelerine ders oldu.. Dünya günlerdir ABD kriptolarını konuşuyor. Bir kripto lafıdır gidiyor. Peki kriptoloji yani şifremele bilimi nedir, ne işe yarar? Şifreleme teknikleri nelerdir, nasıl şifreleme yapılır ve çözülür?

KRİPTOLOJİ NEDİR
Kriptoloji kısaca, haberlerin şifrelendirilmesi ve şifrelendirilmiş haberlerin çözülmesidir. Kriptoloji, gizli haberleşmenin bilimidir. Birbirine zıt iki bölümden ibarettir. Dost haberleşmesinin ve düşman haberleşmesinin anlaşılması. Birinci kısım, haberleşme bilgilerinin istenmeyen kimseler tarafından elde edilmesini önler. Burada haberleşmenin şifrelendirilmesi veya elde edilmesini önleme bakımından hızlı iletilmesi gibi metodlar kullanılır. Karşı haberleşmenin anlaşılması ise, çeşitli şifre çözümü metodlarına sahiptir. Burada yalnız yazılı haberleşmenin gizli şekle getirilmesi ve çözüm yollarından bahsedilecektir.

Kullanış yeri: Genellikle ülkeler arasında bilhassa harp zamanında ve dış siyasetin tesbitinde önemli bir haber kaynağıdır. Tarihte en meşhur örneklerden biri Zimmermann Telgrafı'dır. Ozamanın Alman Dışişleri Bakanı Arthur Zimmermann, çektiği 17 Ocak 1917 tarihli bu telgrafla Meksika'ya, ABD ile savaşa girdiğinde Texas, New Mexico ve Arizona eyaletlerini teklif etmekteydi. İngiltere bu telgrafı ele geçirip ABD'ye iletmiş ve bir ay sonra da ABD harbe katılmıştır.

Sistemi: Yaygın iki tür sistemi vardır. Şifreleme sisteminin birinde kelime, cümle, hece, sayı ve harflere bunların gizli karşılıkları getirilir. Ancak bunlar çok uzun listeler teşkil ettiğinden lugat şeklinde şifre kitapları hazırlanır. Diğer sistemde ise karşılık bulma, bir tekniğe göre yapıldığından sistem ezberlenebileceği gibi bir sayfaya sığdırılabilir veya makina kullanılarak otomatik hale getirilebilir.

Sistematik şifreleme: İki bölümden ibarettir. Biri değişmeyen kelimeler, diğeri de özel anahtar kelimelerdir. Alfabedeki harf sırası değiştirilerek yeni bir sıra üretilir. Bunun için mesela anahtar bir kelime seçilir: REHBER. Daha sonra tekrar eden harfler silinir REHB. Buna ilaveten alfabe harfleri ilave edilir. Bu arada tekrar edilen harfler silinir: REHBACDFGIİJKLMNOÖPSŞTUÜVYZ. Diğer bir tür yeni alfabe üretme şeklinde ise bir anahtar kelime seçilir: ANSİKLOPEDİ. Tekrar olanlar silinir ve alfabede kalan harfler alt sıralara ilave edilir:

ANSİKLOPED
BCÇDFGHIJM
ÖRŞTUÜVYZ Daha sonra kolon tarzında yazılarak:
ABÖNCRSÇŞİDTKFULGÜOHVPLYEJZDM yeni bir alfabe düzeni elde edilir.

Sistematik şifrelemede kullanılan diğer bir metod da, anahtar kelime yazılır, altına harflerin alfabedeki sırasına göre numaralama yapılır. Alt sıralara ise mesaj yazılır. Anahtar kelime "elektrik" alınarak.

ELEKTRİK

16248735

GİZLİBEL

GELERİAC

ELEYAK yazılır. Daha sonra bu kolonlar numara sırasına göre toplanır:

GGE ZLE EA LEY LC İEL BİK İRA

Gönderilen bu mesajı, anahtar kelimeyi bilen kimse düzenler ve mana çıkarabilir.

Kodlama: Bu tür sistem, değişik alfabe kullanılmasının geliştirilmiş şeklidir. Sistem uzun olup, her kelime ve deyimi kodlar. Alfabetik olarak düzenlenmiştir. Her kelimeye bir sayı getirilir. Bazı ticarî kodlar gibi olmayıp açıktırlar. Kodlama ile mesaj 1/5 civarında kısaltır.

Şifre çözümü metodları: Genel olarak çok çeşitli ihtimallerin denenmesiyle yapılır. Bütün şifreler çözülemez. Mesela Mayıs 1943-Mayıs 1944 arasında alınan 46342 Rus şifresinden ancak 13312 tanesi Almanlar tarafından çözülebilmiştir. Günümüzde bilgisayarlar, çözücülerin en büyük yardımcılarıdır. Çözümde ilk araştırılacak şey şifreli yazıda geçen harflerin tekrar oranı olur. Bu oran normal bir yazıdaki harf tekrar oran ile karşılaştırılarak şifre harflerinin karşılıkları araştırılabilir. Mesela, eğer şifreli bir yazıda "s" harfi çok kullanılmışsa, bunun bir Türkçe şifre için "a" harfine, İngilizce veya Almanca'da "e" harfine ve Rusca'da "o" harfine karşı gelebileceği ihtimali büyüktür. Çünkü bunlar o lisanda en sık kullanılan harflerdir. Günümüzde şifre çözümü modern cebrin bir kolunu teşkil etmektedir.

Çözülmeyen şifreler: Bu konuda şu söylenebilir ki, insanoğlu tarafından yapılıp da, insanoğlu tarafından çözümlenmeyecek şifre yoktur. Ancak bazı şifrelerde çözüm için o kadar çok ihtimal vardır ki, şifre çözülemez telakkî edilebilir. Mesela burada açıklanan iki anahtar kelime ve arkasından tablo şeklindeki şifrelenmenin kullanılarak bir yazının şifrelendirilmesinde o kadar fazla çözüm olma ihtimali mevcuttur ki, bin bilgisayar bin sene çalışsalar bütün ihtimalleri elden geçiremezler.

TÜRK KRİPTOSU ÖRNEĞİ