Ünlü yazar ve şairlerin yaşayan evleri

Dizelerini her okuduğumuzda başka başka yerlerde gezindiğimiz şairler, romanlarının içinde kaybolduğumuz yazarlar belki fiziken artık yoklar. Oysa yaşayan ne çok şey bıraktılar arkalarında. Cümlelerinin yanında, yaşamlarını sürdürdükleri, kim bilir kaç kelimeye can verdiği evleri… Bina da yaşar mı diyor insanın bir yanı, geride kalanların vefası o evleri yaşatıyor işte. Şimdi önümüz bayram, özellikle İstanbul’dakiler ve yakın çevredekiler, akraba ziyaretleri sonrası kendinize mini bir edebiyat turu hediye edebilirsiniz. Belki hala gidip görmedikleriniz vardır. Bir kitap kurdu iseniz, ne demek istediğimi çok iyi anlayacaksınız. Okuduğunuz her bir kelime, işte bu evlerde tamamen gerçeğe dönüşecek…

CEMAL SÜREYA

Bugünlerde kız kardeşinin anlatımından “Size Nefesimi Bırakıyorum” adlı Cemal Süreya biyografisi okuyorum. Sanırım en çok onun etkisiyle bakıyorum Süreya’nın evine, onun için kurduğum cümlelere, acısını kalbimde hissedişime… Bazen bazı acılar nasıl da sıradan yaşanıyor. Neyse ki sonrası hep şiir…

(Cemal Süreya'nın Kadıköy'deki evi)

Cemal Süreya, şiirlerinin bir kısmını Kadıköy’deki bu evde yazdı. Ev olduğu gibi duruyor. Sokağın adı artık Cemal Süreya Sokağı, evveliyatının üzerine ne özel cümleler kurdu çünkü.

Moda’nın pek çok yerinde kaldırımlara da Cemal Süreya’nın nefesini kattığı o özel şiirlerinin mısralarından yerleştirildi. Bastığınız yerlerde bir mısra da sizin ayaklarınıza takılabilir…

KEMAL TAHİR

Bir başka Kadıköylü de Kemal Tahir. Şaşkınbakkal’da bulunan evi, hayata veda edişinin ardından eşi Semiha Hanım tarafından müzeye çevrildi. Bu müzede Tahir’in o meşhur gözlüğünden tutun da, kitaplarına kadar pek çok şeyi görmeniz, anı solumanız mümkün.

Bu arada sadece Tahir’in değil, hapishane günlerinden dost oldukları Nazım Hikmet’e dair de izler görebilirsiniz. Nazım’ın daktilosu, Tahir’in odasında, masanın üzerinden selamlar sizi örneğin.

Adres: Alan Sokak, Alan Apt. Şaşkınbakkal – Kadıköy

Hafta içi 09.00 – 17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.

NAZIM HİKMET

Kadıköy’den devam edelim. Nazım Hikmet de Kadıköy’de yaşayan şairlerden. Nazım, İstanbul’dan ayrılmadan önce eşi Münevver Hanım ile Mühürdar Mahallesi Dumlupınar’da bulunan bu evde yaşıyordu.

(Pembe olan ev, Nazım Hikmet'in yaşadığı ev)

Ev hala olduğu gibi duruyor. Ancak onu da sadece uzaktan seyretmek mümkün, gördüğünüzde “Burası Nazım Hikmet’in yaşadığı ev!” diyebilirsiniz, o kadar. Çünkü burası bir müze değil…

BEHÇET NECATİGİL

Kadıköy’den bir vapurla hemen Beşiktaş’a geçelim, bizi orada Behçet Necatigil bekliyor. Necatigil, Nüzhetiye Caddesi, Deniz Apartmanı 23 numaralı dairede 1964-1979 yılları arasında yaşamış ve hatta hayata bu evde veda etmişti. Şimdi bu ev de duruyor. Bir müze olmadığı için onun da içini gezmek mümkün değil tabii; ama varlığını bilmek güzel…

Bir de Necatigil’in yaklaşık on yıl yaşadığı Camgöz Sokak var. “Eski Sokak” şiirinde de anlatır bu şiiri. Bu sokağa, ölümünün ardından 1987’de, Camgöz Sokağa, “Behçet Necatigil Sokağı” adı verildi.

ORHAN KEMAL

Orhan Kemal de, Beyoğlu sakinlerinden biriydi. Buradaki evi, 2000’de, müzeye çevrildi.

Öldüğünde yüzünden alınan kalıpla birlikte, özel eşyaları da bu müzede sergileniyor. Ayrıca Ara Güler’in çektiği özel fotoğrafları da yine bu müzede…

Adres: Akarsu Cad. No:30 Cihangir, Firüz Ağa Camiinin karşı yolu.

Hafta içi 09.00 – 18.00 ve Cumartesi 10.00 – 18.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.

MEHMET AKİF ERSOY

İstanbulluların aşina olduğu bir evden bahsediyoruz şimdi: Galatasaray’da, İstiklal Caddesi ile Acara Sokağı’nın kesişiminde bulunan Mısır Apartmanı! Hatta “Mısır Apartımanı” şeklinde yazar binanın üzerinde.

Ersoy, yaşamının son 6 ayını işte bu evde geçirdi. Bu ev bunun için önemli. Oysa Mısır Apartmanını önemli kılan bir isim daha var:

(Mithat Cemal Kuntay)

“Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır,

Toprak, eğer uğrunda ölen varsa vatandır.”

dizelerinin sahibi Mithat Cemal Kuntay da Mısır Apartmanı’nda bir dönem yaşamış…

AHMET HAMDİ TANPINAR

Tanpınar’ın doğduğu evin adresi o zamanda şöyle: Şehzadebaşı, Karagöz Mahallesi Cami-i Şerif Sokak diye geçen adreste, 36 (veya 26) numara. O zamanlar Çamlık diye geçen bu semti, biz bugün Fatih olarak biliyoruz. Daha doğrusu, Fatih ve Şehzadebaşı’nın ortalarında, Atatürk Bulvarı ile Horhor Caddesi arasında kalıyor. Şimdi bu semt, o zamanlardaki gibi değil tabii. Hal böyle olunca yaşadığı evi görmek mümkün değil; ama Tanpınar bu sokaklardan geçti demek mümkün…

(Ahmet Hamdi Tanpınar Müzesi)

Tanpınar’ın evine ulaşamıyoruz belki; ama onunla ilgili sokaklar dışında bir şey daha var aslında. Dünyanın çeşitli ülkelerinde bulunan, tanınmış yazarlar adına açılan edebiyat evleri, müzeleri var ve bunlardan İstanbul’da olanı, Ahmet Hamdi Tanpınar adına! Yeri gelmişken Edebiyat Müze Kütüphanelerinin Ankara ayağı Mehmet Akif Ersoy, Adana ayağı Karacaoğlan ve Diyarbakır ayağı da Ahmet Arif’ verilmiş. Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi, Tanpınar’ın özel yaşamını, eserlerini barındırmaktadır.

(Narmanlı Han)

Adres: Alemdar Caddesi, Gülhane Parkı Girişi- Fatih

Ayrıca bunun yanında, eserlerini yazdığı, avlusunda çayını içip sohbet ettiği Narmanlı Han da var. Buraya da gelebilir, odasını gezebilirsiniz.

Adres: İstiklal Caddesi, Narmanlı Han, No: 390

TEVFİK FİKRET

Fikret, oğlu Haluk’u, doğduğu günden beri bilgi dolu bir aydın olarak yetiştirmeyi hedeflerken, Haluk din değiştirip rahip olmuştu. Üzerine bir de izini kaybettiren Haluk’un ardından Fikret, buhranlı zamanlar yaşamaya başladı. Bu buhranlardan sonra, Bebek’te, üç katlı bir ev tasarladı ve burada inzivaya çekildi. 1906 – 1915 yılları arasında yaşadığı bu ev, 1940’ta, dönemin Belediye Başkanı Lütfi Kırdar tarafından “Edebiyat-ı Cedide Müzesi”ne dönüştürüldü. 1961’den itibaren de “Aşiyan Müzesi” olarak anılmaya başlandı.

Bu müzede, daha pek çok yazara, şaire de ait özel şeyler sergileniyor. Hatta odalara bölünmüş. Şair Nigar Hanım Odası, Edebiyat-ı Cedide Odası ve Abdülhak Hamit Salonu ilk kattadır. İkinci katta ise, özel eşyaları ile yaşamını yitirdiği yatağının bulunduğu yatak odası, yazılarını, şiirlerini yazdığı çalışma salonu bulunur.

ORHAN VELİ KANIK

Ve bir garip Orhan Veli’de sıra…

İstanbul deyip de ondan bahsetmemek olur mu hiç! Kısacık ömrü, doğduğu bu evde geçti: Beykoz’a bağlı Yalıköyü’nde, İshak Ağa Yokuşu, Çayır Sokak 9 numaralı konakta. Pek çok şiirini işte bu evde yazdı.

İstanbul aşığı Orhan Veli, dillere pelesenk Anlatamıyorum şiirini de rivayete göre bu evde yazmıştı…

YAHYA KEMAL BEYATLI

Bir diğer İstanbul’a şiirler düzen şair de Yahya Kemal. Aziz İstanbul şiirin de ne de güzel anlatır şehri:

“Sana dün bir tepeden baktım Aziz İstanbul,

Görmedim, gezmediğim, sevmediğim hiçbir yer,

Ömrüm oldukça gönül tahtına keyfince kurul,

Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer…”

(Yahya Kemal'in Üsküp'teki evi)

Yahya Kemal, bugün Makedonya sınırlarındaki Üsküp’te doğdu. Çocukluğu ve gençliği Üsküp’teki evinde geçti. Ancak son zamanlarında İstanbul Taksim’de Park Otel’e yerleşen Yahya Kemal, ölümüne de burada yaşadı. Sessiz Gemi şiirini de burada yazdığı dolaşan bilgiler arasında.

(Yahya Kemal Beyatlı Müzesi)

Türkçeyi, İstanbul’u çok seven şaire de teşekkür gecikmedi elbet. Beyazıt’ta, adına bir müze düzenlendi.

Adres: Mimar Hayrettin, Sucu Baki Sk. No:1, 34126 Fatih/İstanbul

Hafta içi 10.00 – 16.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.

SAİT FAİK ABASIYANIK

Bir de İstanbul’u, özellikle adalarından seven kalemler var. Sait Faik, yaşamının son 10 yılını Burgazada’daki bu evde geçirdi. 1959’da açılan müze, Sait Faik’in mirası olarak 1964’te Darüşşafaka Cemiyeti tarafından koruma altına alındı ve 2009’da da bir müzeye dönüştürülen evi bakıma alınarak 2013’te ziyarete yeniden açıldı.

Burada Sait Faik’in basılmamış el yazması eserleri, mektupları ile pek çok özel eşyası sergileniyor.

Adres: Burgazada, Çayır Sokak No:15, 34975 Adalar/İstanbul

Pazartesi ve Salı günleri hariç her gün 10:30-17:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.

HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR

Bir diğer ada sevdalısı da, Hüseyin Rahmi. 1912 – 1944 yılları arasında Hüseyin Rahmi Heybeliada’daki bu evde yaşadı. Nevi şahsına münhasır kişiliği ile dikkat çeken yazar, ada ile adeta bütünleşti. Evi, 2000’de, müzeye dönüştürüldü. Ev işlerine meraklı olan Hüseyin Rahmi’nin pek çok el işi eşyası, kitapları, özel eşyaları burada sergileniyor.

Adres: Heybeliada, Demirtaş Sokağı No:42, 34973 Adalar/İstanbul

10.00 – 16.00 saatleri arasında haftanın her günü ziyaret edebilirsiniz.

*

Instagram: biyografivekitap