Baş dönmesi ve vertigo hakkında 10 gerçek

Birçoğumuz sıradan günlerde ve bazı hastalık zamanlarında zaman zaman kendimize bu soruyu sorarız: Neden başım dönüyor?

Ara sıra yaşanılan baş dönmesi, yetişkinler arasında çok yaygındır. Ara sıra yaşanan baş dönmeleri ile vertigoyu ayırt etmekte birçok kişi zorluk çekebilir. Peki, baş dönmesinin, sıradan baş dönmesi olup olmadığı nasıl anlaşılır? Ana fark, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilen ciddi bir denge bozukluğunun belirtisi olarak ortaya çıkabilirken, vertigo sizi anlık olarak dengesiz hissettirir. Baş döndürücü vertigo ataklarının şiddeti, ciddi boyutlara ulaşabilir.

İşte baş dönmesine ve vertigoya neden olan faktörler ve yapılması gerekenler.

1. BAŞ DÖNMESİ BİR İÇ KULAK PROBLEMİNDEN KAYNAKLANIYOR OLABİLİR

Baş dönmesinin en şaşırtıcı nedenlerinden biri iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo veya BPPV'dir. İç kulak, kalsiyum ve otoconia adı verilen protein bazlı algılama kristalleri içerir. Bu kristaller yerinden oynarsa ve iç kulağınızın kanallarında yüzerse, kısa bir baş dönmesi hissine sahip olabilirsiniz. Bu, fizik tedavi ile düzeltilebilen ve düzeltilmesi gereken basit bir mekanik problemdir ve ilaç veya ameliyata gerek kalmaz.

BPPV, iç kulakla ilgili en yaygın denge bozukluğu nedenidir ve her yaştan yetişkini etkileyebilir. Vakaların çoğu görünür bir sebep olmadan ortaya çıkar, ancak BPPV travma, migren, iç kulak enfeksiyonları, diyabet ve osteoporoz ile ilişkilendirilmiştir. Uzmanlar, tedaviden sonra özellikle travma kaynaklı hastaların yüzde 50'sinin sorunu beş yıl içinde tekrar yaşayabileceğini söylüyor.

2. KULAĞINIZIN DENGE SİSTEMİ KAN AKIŞINI KONTROL EDİYOR

İç kulak denge sistemi, kan akışının kontrolüne katkıda bulunur. İki iç kulak yapısı, utrikül ve sakkül, yerçekimini tespit eder. Kardiyovasküler sisteminize, pozisyonunuzdaki değişikliğe uyum sağlamak için kan akışını yönlendirmesini söyler. Bu süreç ters gittiğinde baş dönmesine neden olabilir.

3. DÜŞÜK B12 VİTAMİNİ SEVİYELERİ BAŞ DÖNMESİNE NEDEN OLABİLİR

B12 vitamini eksiklikleri, dengesizlik hissi, düşük tansiyon ve beyne giden kan akışının azalması gibi bir dizi nörolojik soruna yol açabilir. B12 vitamini  eksikliğinin tespiti ve tedavisi kolaydır, ancak genellikle göz ardı edilen bir baş dönmesi nedenidir. Baş dönmesi yaşıyorsanız, doktorunuza B12 seviyenizi kontrol etmesi için basit bir kan testi yaptırmasını isteyin. İyi B12 vitamini kaynakları arasında et, süt ürünleri, alabalık, uskumru, ton balığı ve sakatatlar bulunur.

4. BAŞ DÖNMESİ, KALP HASTALIĞININ BİR BELİRTİSİ OLABİLİR

Koltuğunuzdan veya yatağınızdan çok aniden kalkmanız gibi ani hareketler baş dönmesinin basit nedenleridir. Ancak bazen baş dönmesi bir kalp rahatsızlığının işareti olabilir. Baş dönmesinin kardiyovasküler nedenleri arasında dar kalp kapakları, atriyal fibrilasyon gibi aritmiler ve ateroskleroz olabilir. Uzmanlara göre, bunlar beyne giden kan akışını azalttığı için baş dönmesine neden olabilir.

5. MİGREN BAZI DURUMLARDA VERTİGO'YA NEDEN OLABİLİR

Baş dönmesi genellikle baş ağrısıyla veya baş ağrısı olmaksızın migren hastalığıyla bağlantılıdır. Baş dönmesi haricinde diğer migren belirtileri ışık ve ses hassasiyetidir. Uzmanlara göre, migren hastalarının yaklaşık yüzde 40'ı baş dönmesi veya vertigo yaşıyor.

6. BAŞ DÖNMESİ HİSSİ ANKSİYETE İLE İLİŞKİLİ OLABİLİR

Baş dönmesi yaşayan özellikle yirmili yaşlardaki pek çok insan, anksiyete yaşıyor olabilir. Uzmanlara göre hastalar genelde baş dönmesinin anksiyete ile bağlantılı olabileceğini duymak istemiyorlar çünkü her şeyin kafalarında olduğunu gösteriyor. Ama kafanızdaki şey beyninizdir. Ve anksiyete, muhtemelen genetik olan bir beyin fonksiyonu bozukluğunu yansıtabilir.

Anksiyetesi olmayan insanlarla karşılaştırıldığında, anksiyete bozukluğu olan kişiler hareketli bir görsel ortama maruz kaldıklarında daha fazla baş dönmesi yaşama eğiliminde olurlar. Ve görsel hareketle senkronize gibi bir şekilde sallanmak isterler. Bu insanlar görsel uyarıma anormal derecede duyarlı olabilirler. Hareket eden nesneleri izlerken veya büyük, parlak bir mağazada yürürken baş dönmeleri artabilir.

Buna görsel bağımlılık denir ve ne kadar yaygın olduğu hakkında çok az şey bilinmektedir. Görsel bağımlılık için daha iyi testler geliştirilmesi gerekiyor ve şu anda anksiyete bozuklukları denilen şey için laboratuvar testlerine ihtiyaç var. Muhtemelen gelecekte bu bozukluklar kısmen genetiğe dayalı olarak yeniden sınıflandırılacak.

7. TEKNE GEZİSİ BAŞ DÖNMESİNE NEDEN OLABİLİR

Bir deniz yolcululığundan sonraki ilk gününüzde sersemlemiş, baş dönmesi hissi yaşamak oldukça yaygındır. Bu duygu bazı durumlarda aylarca hatta yıllarca sürebilir. Tüm denizcilerin yaklaşık yüzde 75'i böyle baş döndürücü durumlar yaşayabilir. Uçaklar, arabalar ve trenler de bacaklarda titreme hissine neden olabilir. Su yatağında dinlenmek bile baş dönmesine neden olabilir.

8. BAZI İLAÇLAR BAŞ DÖNMESİNE NEDEN OLABİLİR

Pek çok ilaç baş dönmesine ve vertigoya neden olabilir. Özellikle tansiyon ilaçları yaşlı bireylerde ve birden yüksek bir doza başlayan kişilerde baş dönmesine neden olabilir.

Eczacınız veya doktorunuzla konuşarak, aldığınız herhangi bir ilacın baş dönmesi, vertigo veya olası bir denge kaybına neden olup olmadığını kontrol edin. İlaç içeriklerinin dikkatli bir şekilde incelenmesi ve dozajları azaltma fırsatlarının aranması bazen şaşırtıcı faydalar sağlayabilir. Sırf baş dönmesi potansiyel bir yan etki olabileceği için ilaç almamanız gerektiğini düşünmeyin. Çoğu insan bir ilacın neden olabileceği yan etkileri yaşamaz.

9. SUSUZ KALMAK BAŞINIZI DÖNDÜREBİLİR

Uzmanlara göre, hafif dehidrasyon (vücudun susuz kalması) bile baş dönmesi veya sersemlik hissetmenize neden olabilir. Dehidrasyon ayrıca kan basıncının düşmesine neden olabilir ve bu da baş dönmesine neden olabilir. Bazı diyetler de dehidrasyona neden olarak baş dönmesi hissine yol açabilir.

10. BAŞ DÖNMESİ VE VERTİGO'NUN DAHA AZ YAYGIN OLAN BİRKAÇ NEDENİ VARDIR

Tüm baş dönmesi nöbetlerine dikkat edin, çünkü diğer semptomlarla birlikte daha ciddi bir şeye işaret edebilirler. Sık veya şiddetli baş dönmesi veya vertigo nöbetleri ile ilgili sağlık sorunlarını ekarte etmek için doktorunuza görünün.

İstatistiklere göre baş dönmesiyle başvuran hastaların yüzde 1'inden daha azında inme uyarıcı semptomlar veya beyin tümörü gibi hayatı tehdit eden durumlar olmasına rağmen, yine de tüm baş dönmesi vakaları ciddiye alınmalıdır.

Vertigo ile bağlantılı çok nadir görülen bir durum  Meniere hastalığıdır. Bir kulakta işitme sorunlarının yanı sıra uzun süren vertigo atakları yaşıyorsanız, bu Meniere hastalığı olabilir. Meniere hastalığının 40 ila 60 yaş arasındaki yetişkinlerde bulunduğunu tahmin ediyor. Henüz tam olarak çözümü yoktur ancak tedavi ile semtomlar hafifletilebilir.