Finlandiya'da cumhurbaşkanı seçimi: NATO üyeliğinden bu yana ilk kez sandık kuruldu
REUTERS

İskandinav ülkesi Finlandiya'da halk, NATO üyeliğinden bu yana ilk kez sandığa gidecek.

Ülkede cumhurbaşkanı seçimi bugün yapılıyor. Seçim, Rusya'nın ittifakın en yeni üyesine saldırı düzenleyebileceğine ilişkin endişelerin ortasında gerçekleştiriliyor.

Finlandiya'da cumhurbaşkanı seçimi

Bir ankete göre, ön sıralarda yer alan merkez sağ Ulusal Koalisyon Partisi'nden Alexander Stubb ve liberal Yeşiller Partisi üyesi Pekka Haavisto'ya verilen destek seçim öncesinde zayıflarken, milliyetçi Fin Partisi rakibi Jussi Halla-aho destek kazandı.

Seçim için sandıkların kurulduğu Finlandiya'da cumhurbaşkanı, dış ve güvenlik alanlarındaki politikalara öncülük ederken ülkeyi NATO toplantılarında temsil ediyor.

Yerel saatle 09.00'da başlayan oy verme işlemi, 20.00'de sona erecek.

Cumhurbaşkanının kritik sorumlulukları var

Cumhurbaşkanı aynı zamanda Finlandiya Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanı olarak da görev yapıyor. Askeri hazırlıklarda önemli değişiklikler yapılmasına karar veriyor.

Bakanları, bazı üst düzey memurları ve Yüksek Mahkeme yargıçlarını atayan cumhurbaşkanı, aynı zamanda görevden de alabiliyor. Cumhurbaşkanı, başbakanın talebi üzerine erken parlamento seçimi düzenlenmesi yönünde talimat verebiliyor.

İlk turda seçilme şartı

Yerli Finlandiya vatandaşı olması gereken devletin başındaki isim, 6 yıllık bir dönem için doğrudan oylarla seçiliyor.

Seçimin ilk turda bitmesi için, adaylardan birinin oyların yüzde 50'sinden fazlasını alması gerekiyor.

28 Ocak'ta hiçbir aday yüzde 50'den fazla oy alamazsa, 11 Şubat'ta en fazla oyu alan ilk iki aday arasında ikinci tur seçim yapılacak. Cumhurbaşkanı, art arda iki dönemden fazla seçilemiyor.

Cumhurbaşkanı adayları ya kayıtlı siyasi partiler tarafından ya da oy kullanma hakkına sahip 20 bin kişinin oluşturduğu seçim dernekleri tarafından aday gösteriliyor.

Alexander Stubb

Ulusal Koalisyon Partisi'nin 55 yaşındaki adayı Alexander Stubb, daha önce başbakan, dışişleri bakanı ve Avrupa Parlamentosu üyesi olarak görev yaptı. Avrupa yanlısı olarak biliniyor.

Stubb, 2017 yılında Finlandiya siyasetinden ayrılarak Avrupa Yatırım Bankası'nın başkan yardımcısı ve daha sonra Floransa'daki Avrupa Üniversitesi Enstitüsü'nde direktör oldu.

Pekka Haavisto

Yeşiller Birliği üyesi ve eski Birleşmiş Milletler diplomatı olan Pekka Haavisto, daha önce 2012 ve 2018 yıllarında iki kez başkanlığa aday olmuş ve her ikisini de Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto'nun ardından ikinci sırada tamamlamıştı.

65 yaşındaki merkez solun önde gelen adayı Haavisto, 2019'dan 2023'e kadar Finlandiya dışişleri bakanı olarak görev yaptı. Bundan önce de başka bakanlık görevlerinde bulundu. Haavisto, seçildiği takdirde Finlandiya'nın eşcinsel olduğunu açıklayan ilk başkanı olacak.

Jussi Halla-aho

Eski Fin Partisi lideri ve şu anda parlamento başkanı olan milliyetçi Jussi Halla-aho, hem Avrupa Birliği'ni (AB) hem de göçü sert şekilde eleştiren bir isim. 2012 yılında ırkçı sözleri nedeniyle ülkenin Yüksek Mahkemesi tarafından para cezasına çarptırıldı.

Bölücü bir figür olarak nitelendirilen Halla-aho, anketlerde üçüncü sırada yer alıyor. Özellikle gençler arasında popüler.

Olli Rehn

Finlandiya Bankası Başkanı ve Avrupa Merkez Bankası yönetim kurulu üyesi olan 61 yaşındaki Olli Rehn, Merkez Partisi üyesi ve eski AB ekonomi komiserliği görevinde bulunuyor. Son anketler, onu yüzde 12'lik destekle dördüncü sırada gösteriyor.

Diğer adaylar arasında Sosyal Demokrat AB Komiseri Jutta Urpilainen, Hıristiyan Demokrat Parti Lideri Sari Essayah, Sol İttifak Lideri Li Andersson, akademisyen Mika Aaltola ve iş insanı Harry Harkimo yer alıyor.