Enflasyonu düşürecek en önemli etkenler

Aslı DİDARİ /

TÜİK'in açıkladığı haziran ayına ait kritik enflasyon verisini Ekonomist Prof. Dr. Mahmut Demirbaş değerlendirdi.

Prof. Dr. Demirbaş, haziran ayında en fazla artış gösteren dört kalemi sıralayarak, farklı bileşenlerin enflasyona hangi oranda yansıdığını aktardı.

Haziran ayı enflasyonunu değerlendiren Demirbaş, Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yıllık yüzde 78,62, aylık yüzde 4,95 arttığını, 2022 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 4,95, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 42,35, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 78, 62 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 44,54 artış gerçekleştiğini belirtti.

En fazla artış gösteren kalemler

Buna karşılık, 2022 yılı Haziran ayında artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 10,59 ile ulaştırma, yüzde 8,34 ile konut, yüzde 5,42 ile lokanta ve oteller oldu. Yıllık bazda ulaştırma bazında yüzde 123,37, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 93,93, ev eşyası yüzde 81,14, lokanta ve hizmetlerde yüzde 79,55 oranındaki artış etkili olduğu dile getiren Demirbaş, bu 4 kalemlerden ulaştırma, otel ve lokantalar sektörünün hizmet sektöründe olduğunu, ev eşyası taleplerinin de öne çekildiği için fiyatların artığını aktandı. Yemek yanında içilecek meşrubatların da fiyatlarındaki artışa dikkati çekti.

Döviz kurunun enflasyona etkisi

Demirbaş, haziran ayı enflasyon verisini değerlendirirken "Ay ortalama kurları dikkate alınarak yapmış olduğumuz hesaplamaya göre yüzde 7,18 oranında döviz kurlarındaki artışın yanısıra döviz artış sürekli olacak algısı ile fiili döviz kurunun üzerinde bir kur fiyatlamasının emtia fiyatlarına yansıtılması, 17 Haziran 2022 tarihine kadar 117-119 dolar seviyesinde yer alan ve 2022 Haziran ayının son 10 gününde 103-110 dolar bandında yer alan ham petrol fiyatları ve bunların yansıması olarak iç piyasada mazot ve benzin fiyatlarına yapılan zamlar ve bu zamlar sebebiyle lojistik ve ulaşım sektöründeki fiyat artışları etkili olmuştur." dedi.

"İndirimlerin etkisi Temmuz'da görülecek"

Demirbaş, son dönemdeki indirimlere değinerek "20 Haziran 2022 ile 02 Temmuz 2022 tarihleri arasındaki 10 gün içerisinde benzin fiyatında 2,13 lira, oransal olarak yüzde 7,8 oranında, motorin fiyatında 3,34 lira, oransal olarak yüzde 11,1 oranında, LPG de 1,71 lira, oransal olarak yüzde 13,9 oranında indirim yapılmıştır. Bu indirime ham petrol ve Brent petrol fiyatlarındaki indirimin etkili olduğu kadar döviz fiyatlarındaki düşüş etkili olmuştur. Bu indirimlerin emtia fiyatlarına ve enflasyona etkisini 2022 Temmuz ayında hissedeceğimizi düşünüyorum." şeklinde bilgi verdi.

"Enflasyonla mücadelede iki unsur öne çıkıyor"

Enflasyonla mücadele etmenini içinde iki unsur olduğunu belirten Demirbaş, bunları üretim maliyetlerini kontrol etmek ile ürünlerin arz ve talep koşullarında fiyatlanmasını tesis etmek, olarak açıkladı.

"Enflasyonun 4 bileşeni var"

Demirbaş enflasyon bileşenlerini; hammadde, enerji, işçilik ve üretici kârlılığı olarak tanımlayarak bu konuda şu bilgileri verdi:

"Uluslararası piyasalarda emtia fiyatlarında düşüş var. Bu düşüş temmuz ve ağustos aylarında da devam edecek. Petrol fiyatları da düşecek. Ancak bizde akaryakıt fiyatları kur farkının artmasından etkileniyor. Geçen sene bir litre mazotla bu seneki bir litre mazotun arasındaki yüzde 65 fark kurdan kaynaklı. Bir üründeki yüzde 65 doların etkisi, yüzde 20-21 oranında hammadde fiyatları, yüzde 9'u işçilik ücretleri ve yüzde 4 maliyet yükselmesi söz konusu."

"Yazın çok çalışmamız gerekiyor"

Demirbaş'a göre dolarizasyonla ve kur farkı ile mücadele enflasyonu düşürecek en önemli etken. Açıklamalarında ihracata, dış ticaret açığına, Merkez Bankası politikalarına da değinen Demirbaş, "Sorunlar yapısal olarak baş göstermeye ve artmaya başladı. Yazın çok çalışmamız gerekiyor." diyerek, iletişim kazalarının kamuoyuna verdiği zararlara da dikkati çekti.

"Vatandaş 1 Türk Lirası'nın dahi elinden alınmasını istemiyor"

Toplum içerisindeki güven duygusunu zedelenmemesi gerektiğini belirten Demirbaş "Hiçbir vatandaş 1 Türk Lirası'nın dahi elinden alınmasını istemiyor." yorumunda bulundu.