Amerika'nın ötekileştirici yüzü: Çirkin Yasası

Amerika'nın kara lekeleri saymakla bitmez, biz yalnızca birini aktaracağız. Kuzey - Güney şeklinde ikiye ayrıldıkları ve 600 bin kişinin hayatına mal olan kanlı iç savaşın ardından kölelik kaldırılmıştı ancak kölelik utancının kalkmasından yalnızca 2 yıl sonra bir başka utanç yasası devreye sokuldu. Günümüzde dahi çok sık örnekleriyle sık sık karşı karşıya geldiğimiz ayrımcı davranışlar 19. yüzyılda tesirini artırmıştı. Amerika’nın özellikle ‘siyahiler’ konusundaki aşağılayıcı tutumunu bilmeyen yoktur. Yıllarca ötekileştirilmeye, dışlanmaya maruz kalmış siyahiler bir tarafa, engelli ve görünümü kusurlu olan insanların da Amerika’da yeri yoktu. Şayet böyle kusurunuz varsa, ‘Çirkin Yasası’ ile yargılanırdınız. ‘’GÖZ ZEVKİNİ BOZAN DİLENCİ YASASI’’ 1860 ile 1970’li yıllar arasında başta San Francisco olmak üzere Colombus, Cleveland, Chicago, Denver, Omah, Portland gibi bölgelerde ayrımcılığın dozunu gözler önüne seren “Göz Zevkini Bozan Dilenci Yasası” onaylandı. ÇİRKİN İNSANLARIN ÖZGÜRLÜKLERİ ELİNDEN ALINDI “Çirkin Yasaları” şeklinde bilinen bu kanun, engelli ABD’lilerin özgürlüklerini kısıtlamaya yönelikti. Eğer onların özgürlükleri kısıtlanırsa, Amerika halkının refah seviyesinin artacağı düşünülüyordu. AMERİKA’DA HIZLA YAYILDI Çirkin Yasası ilk olarak 1867 yılında San Francisco’da ortaya çıktı ve daha sonra ülkenin Batı/Orta Batı olarak bilinen diğer bölgelerine hızla yayıldı. ‘’SOKAKTAKİ ENGELLERİ(İNSANLARI) KALDIRIN’’ Yasada ”Sokaktaki engelleri kaldırın” düşüncesi hakimdi. Burada ‘‘engellerden” kasıt sokağı kirleten çöp yığınları değil; bazı eksiklikleriyle, kusurlarıyla dünyaya gelen insanlardı. (Çirkin çocuğunuzu buraya bırakın) SOKAKTA GEZMELERİ YASAK Çirkin Yasası şu hükümleri kapsıyordu; ‘’Hasta, sakat, yaralanmış, ya da bir şekilde hasara uğramış hiçbir insan, göz zevkini bozduğu ve tiksindirici bir nesne olduğu için sokaklarda, anayollarda, işlek caddelerde yani kamusal alanlarda kendini sokakta göstermeyecektir. Her kanun ihlalinde para cezasına çarptırılacaktır. Bu para cezası ne 1 dolardan az, ne de 50 dolardan fazla olacaktır.’’ PARA CEZASI ÖDÜYORLARDI Düşünsenize, elinizde olmayan bir kusurunuz yüzünden para cezasına çarptırılıyor, sokağa çıkamıyor, aksi halde tutuklanıyordunuz. Neden? Çünkü engeli olmayan insanların göz zevki bozulmasın, refah seviyesi artsın diye. Anladığım kadarıyla Amerika’da bu yasayı koyan ‘beyinsizler’ değil, fiziki kusuru olanlar engelli sayılıyormuş. İLK DİLENCİLİK YASASI Amerikalı engelli insanlar fiziki şartları çalışmalarına engel olduğu için dilenmeye başlamış, bu da hükümeti oldukça rahatsız etmişti. Bunun üzerine yetkililer sakatlığa maruz kalan bir insanın dilenmek amacıyla kamusal alanda olmasını yasakladı. Bu kanunlar ülkenin ilk dilencilik kanunlarından biriydi. 50 DOLAR ÖDEYEMEYEN ENGELLİYE HAPİS CEZASI Yasaya göre markete giden bir engelli bile 1 dolar ile 50 dolar arasında ceza almalıydı. Hükümlere karşı gelen herhangi bir engelli para cezasına çarptırılıyor, ödemezse hapse atılıyordu. AMERİKA’NIN İNSANLIK SUÇU Amerika’nın çoğu eyaletinde yürürlüğe giren yasada bir insanlık suçu söz konusuydu. Engellilerin insani yaşama hakkı ve bireysel özgürlüklerinin neredeyse tamamı elinden alınmıştı. 100 YILLIK KARA LEKE Çirkin Yasası birçok şehirde 1970 yılına kadar yürürlükten kaldırılmadı. Bu yaşananlar ise özgürlükler ülkesi Amerika’nın tarihinde 100 yıllık kara leke olarak kaldı.

Amerika'nın ötekileştirici yüzü: Çirkin Yasası

19. yüzyılın ayrılıkçı politikalarında belki de en ağır bedeli Amerika bizzat kendi halkına ödetti. Engellilerin ötekileştirmeye maruz kaldığı akıl almaz bir yasa hayata geçirilmişti.