Tuvalet kağıdından ketçaba Çin icadı ilginç buluşlar

Çin, icat ettiği ürünlerle adından sürekli bahsettiren bir ülke. Son günlerde ise, Çin yapımı, dünyanın ilk İngilizce konuşan yapay zeka sunucusu, Dünya İnternet Konferansı'nda görücüye çıktı. Bu üretici ülkenin, Antik Çin’de de birçok pratik icadı vardı. Aşağıda, Antik Çinlilerin MÖ'Ye ait bir icat listesi var: Bazıları size ‘’Bunu da mı onlar bulmuş?!’’ dedirtecek. Tüm bu icatlar, Büyük Kanal ve Çin Seddi gibi büyük mühendislik harikalarının ortaya çıkmasını sağladı. Pek azımız durup bu icatların kökenini merak ediyoruz. Bakalım başka hangi ihtiyaçlar, ne gibi ilginç icatları ortaya çıkarmış… İPEK İpek, dünya çapında varlıklı bir şekilde arzu edilen yumuşak ve hafif bir malzemeydi. Avrupa'dan Çin'e uzanan ticaret yolunun İpek Yolu olarak bilinmesi, değerli bir ihracatı beraberinde getirdi. Çinliler, ipekböceği kozalarından ipek yapmayı öğrendi. Bugün ipek, tekstil sektörünün değerli bir kumaşı. Hikayesi de oldukça keyifli; kısaca bahsedeyim; M.Ö. 3000 yılında Sarı İmparator'un eşi Hsi Leng Şih, bir gün kraliyet bahçesinde dut ağacının altında oturuyor ve çay keyfi yapıyormuş. Ağaçtan bir koza sıcak çayın içine düşmüş. Kozanın güçlü ipliğinin çözüldüğünü farkeden imparatoriçe, ipekböceği yetiştirmeye başlamış. İpek böceklerinin kozalarından elde ettiği iplikleri yapılan bir tezgâhta çözmeye başlamış. İşte güzel kumaş bu şekilde elde edilmiş. KETÇAP Çinlilerin balık ve tavuk yemekleri için geliştirdikleri sos olan “ke-tsiap” 1690’lı yıllarda yaygınlaştı ve İngiliz denizciler tarafından Singapur ve Malezya’da ketçap adıyla bilinen püre İngiltere’ye götürüldü. Ketçabin adi Çince bir kelime olan “Kê-tsiap’tan” geliyor. O dönemde elde edilen bu koyu renk, sulu sos çorbalar, etler ve balıklarda kullanılıyordu. PUSULA Çin, doğru yönü belirlemede yardımcı olacak manyetik pusulayı icat etti. Manyetik bir ortamda serbest bırakılan bir objenin, kuzeye yöneleceği prensibinden hareketle, pusulanın keşfi gerçekleşti. Bunu ilk başta şehir planlamasında kullandılar, zamanla da gemi seyahatlerinin ise vazgeçilmezi oldu. BASKI Ahşap blok baskı AD 868'de icat edildi. Bu aslında, Gutenberg'in Avrupa'da baskı makinesinin icadından yüzlerce yıl önceydi. Song Hanedanına (960-1279) kadar, Bi Sheng adlı bir adam(990–1051) hareketli tip bir baskı icat etti. Bu hareketli tip parçalar daha sonra bir sayfa basmak için bir demir plakaya yapıştırıldı. Bu tür baskı teknolojisi hızla Avrupa'ya yayıldı. ALKOL Alkolün 9.-10. yüzyıllarda Müslüman Ortadoğu'da elde edildiği tarihi kayıtlara geçmişse de, içkinin ilk nerede damıtıldığı tartışmalı. 2013 yılında, Henan'da bulunan 9000 yıllık bir çömlek ilk alkol varlığını ortaya koydu. Milattan önce 3. yüzyılın başlarından itibaren Çinliler damıtma ve mayalama tekniklerini kullanarak sirke ve soya sosu gibi ürünleri arıtmayı öğrenmişler. Shang Hanedanlığı'nın kemik yazıtlarında da alkolden bahsedilmesi, icadı destekliyor. ŞEMSİYE 3500 yıl önce Çin'de şemsiyenin icadına dair bir efsane var, Bir Çinli marangoz ve mucit, Lotus kullanarak yağmur barınağı olarak ilk şemsiyeyi icat ediyor. Esnek bir çerçeve oluşturarak şemsiye iskeletini bir bezle kaplıyor. Amaç hem güneşten, hem de yağmurdan korunmak. Bu yüzden Çinlilerin birçoğu yaz aylarında da elinde şemsiyeyle gezer. AKUPUNKTUR Akupunktur; Çin’de çok eskilerden beri uygulanan, oradan dünyaya yayılan, vücudun belli noktalarına altın iğneler batırma biçiminde yapılan bir sağaltım diyebiliriz. En eski Çin tıbbı kitabı “Neijing’’, Sarı İmparator'un akupunkturunu anlatıyor. Çin'de çok yaygın bir terapi olarak kullanılan akupunkturun, kalıntıları arasında çok eskilere dayanan iğneler de var. KAĞIT YAPIMI Kağıt, kağıt parası ve oyun kartları gibi kağıtların yanı sıra Çin tarafından icat edildi. İlk kağıt Çinli Cai Lun tarafından icat edildi ve MS 105 civarında mükemmelleştirildi. Çinli Lun'un ağaç kabukları, bez parçaları ve diğer lifli malzemeleri özlü ve yumuşak bir hamur haline gelinceye kadar ezip, elde ettiği hamuru suyla karıştırarak ilk odun hamurunu elde etmiş. TUVALET KAĞIDI Çinliler, kişisel hijyende çığır açtı. Kayıtlara geçen ilk tuvalet kağıdı kullanımı, Çin'e aittir. Bir devlet görevlisi ve aynı zamanda bir bilgin olan Yan Zhitui, 589 yılında halkı, üzerinde felsefi söylemlerin basılı olduğu kağıtları tuvalet ihtiyaçlarını giderdikten sonra temizlenmek için kullanmaları konusunda uyardı. On dördüncü yüzyılın sonlarına gelindiğinde, dünyanın geri kalanı bunun için su kullanırken, Çinliler yılda 700.000 yaprak aromalı tuvalet kağıdı üretiyorlardı. ERİŞTE- MAKARNA Makarnayı ya da erişteyi seviyorsanız İtalyanlara değil antik Çinlilere teşekkür etmelisiniz. Çinliler İtalyanlardan 2000 yıl önce makarnayı bulmuşlar. 2006 yılında arkeologlar Çin’in Tibet sınırındaki Qinghai şehrinin Lajia bölgesinde yerin üç metre altında bir kâse erişte buldu. Bulunan bu erişte dünyadaki en eski makarna. PORSELEN Song Hanedanı döneminde (960–1279) porselen üretim teknolojisi daha önce görülmemiş bir boyuta ulaştı ve dünya birçok sanat eseri ile tanıştı. Daha sonra bu el işlemeli porselenler İpek Yolu'ndan batıya ulaştı. BARUT Barut, 9. yüzyılda Ölümsüzlük İksiri'ni bulmaya çalışan kimyagerler tarafından icat edildi. Kısa bir süre sonra mühendisler, bomba, silah, mayın ve hatta roket gibi askeri kullanımlar için barutun nasıl kullanılacağını anladılar. Onlar da havai fişekleri icat etti ve kutlamalar için güzel havai fişek gösterileri yaptılar. EL ARABASI Çinliler el arabasını bularak tüm dünyadaki insanların sırtındaki yükü azaltmış. El arabası, M.S. 181-234 yılları arasında, Han Hükümdarlığı döneminde yaşamış olan Çinli bakan Zhuge Liang tarafından icat edilerek ağır eşyaları taşımaya yarayan tek tekerlekli el arabasını tasarlamış. UÇURTMA Milattan önce 4. yüzyılda filozof Kongshu Phan ve sanat kolleksiyoncusu Mo Di birlikte ilk uçurtmayı yapmışlar. Bu uçurtma bir kuş biçimindeymiş ve rüzgârda bir aşağı bir yukarı salınıyormuş. Bu yenilik insanları çabucak etkilemiş ve hızla tüm Çin’e yayılmış. Fakat o zaman bu icat çocukların oyun oynadığı bir oyuncak değil, Çinli bir general olan Han Hsin'in, askerleriyle, kuşattığı kale arasındaki uzaklığı ölçmek için kullandığı bir araçtı. ABAKÜS Çinliler MÖ 2. yüzyılda abakusu icat ettiler. Matematik problemlerini hızlı bir şekilde hesaplamak için, kayan boncuklar kullanan bir hesap makinesiydi. Suanpan olarak da bilinen Çin abaküsü sayesinde basit sayım tahtalarının aksine, hızlı çarpma, bölme, toplama, çıkarma, karekök ve küp kök işlemleri yapmak için çok verimli teknikleri geliştirilmiş. ÇAY ÜRETİMİ Çay, Antik çağda günümüz dünyasından farklı olarak hazırlanıyordu. Çay kekinden toz haline gelen madde, daha sonra kaynatıldı veya sıcak su ilave edildi. Eski Çin efsanesine göre, çay önce tarım yapan Çinli bir baba tarafından keşfedilen bir içecek. Daha sonra Tang'da Hanedanı'nın (618－907) , popüler bir içeceği olup dünyaya yayıldığı söyleniyor. DEPREM DEDEKTÖRÜ Han Hanedanlığı'nın mahkeme kayıtlarına göre, MS 70 yılında parlak mucit Zhang Heng (MS 78-140) tarafından bir sismograf yapıldı. Onun işlevi bir depremin yönünü belirlemekti. MS 138 yılında, bu alet Longxi'de binlerce kilometre uzaklıkta meydana gelen bir deprem olduğunu gösterdi. Bu, insanlığın ilk defa bir deprem tespitiydi. Çin dünyanın ilk yapay zekalı sunucu robotunu üretti

Tuvalet kağıdından ketçaba Çin icadı ilginç buluşlar

Antik Çin başta kağıt, baskı, barut ve pusula olmak üzere dört büyük icadıyla dünyaya sayısız değer kattı. Bu üretken ülkenin geçmişte başka neleri icat ettiğine hayret edeceksiniz.