Uçukla mücadele

Öncelikle uçuk nedir buna değinelim... Uçuk: Genellikle dudak, ağız, diş eti, burun çevresinde çıkan ve bir virsün neden olduğu küçük yaracıklardır. Görüntüsü sıkıntı verici olmasının yanı sıra acı verir. Kaşıntı, yanma, zonklama, kanama ve yayılmaya rastlanır. Ancak kimi hassas bünyelerde ciddi enfeksiyonlar şeklinde de görülebilir. Tıbbi yayınlarda uçuklu bir kimseden bulaşan virüs nedeniyle yeni doğan ölümü vakaları görüldüğü de bildirilmiştir. Uzman görüşlerine göre; dünya üzerindeki insanların yüzde 80'i hayatlarında en az 1 kez, günümüz Türkiye'sindeyse 8 milyon kişi her yıl uçukla karşılaşıyor. UÇUK NEDEN OLUR? Uçuk, 'Herpes Simpleks' adı verilen virüslerin neden olduğu yaygın bir enfeksiyondur. Küçük yaşlarda bir şekilde bu virüse temas ederek yani bulaşması yoluyla bu virüsün taşıyıcı olan kişilerde çıkar. Virüs vücuda girip ilk enfeksiyonunu yaptıktan sonra o bölgeye yakın sinir hücrelerine yerleşir ve uçuk oluşmasını tetikleyen etkenler gerçekleşene, yani vücudun zayıf düştüğü ana kadar orada kalır. Fırsat bulduğundaysa uçuk olarak nükseder. Bazen taşıyıcı olduğu halde hiç uçuk çıkarmayan kişilere de rastlanabilir. Bu da virüsün kişinin sinir hücrelerinde uykuya geçerek hiç aktifleşmemesinden kaynaklıdır. Taşıyıcıları için kesin bir tedavi yolu yoktur. Yalnızca çıkmasını azaltma yahut hafif seyretmesini sağlamak mümkün olabilmektedir. UÇUK NASIL BULAŞIR? İlk belirtileri ile açık yaranın kapanması arasında geçen sürede bulaşıcıdır. Uçuklu bir kimsenin kullandığı araçlar (havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalar) ve uçuklu kişinin öpmesi sonucu bulaşır. Uçuğa dokunulan el iyice yıkanmadan göz, yüz ve ya vücudun diğer bölgelerine (genital bölge gibi) dokunulduğunda bu bölgelere de bulaşabilmektedir. UÇUĞU TETİKLEYEN ETKENLER * Ateş, soğuk algınlığı, grip* Güneş ve ultraviyole ışınlara aşırı maruz kalma* Hamilelik ve regl dönemi hormonel değişimler* Aşırı yorgunluk ve uykusuzluk*Stres, gerginlik* Diş çekimi ve dolgu gibi dişe yapılan müdahaleler* Düzensiz beslenme* Aşırı alkol tüketimi* Diğer enfeksiyonlar UÇUĞUN BELİRTİLERİ? * Uçuk çıkacak bölgede en fazla 24 saat önceden sızı, kaşıntı, karıncalanma, yanma, hissi duyulur.* Aynı bölgenin kızarması, şimesi ya da kabarması ve içi sıvı dolu minik kabartıların meydana gelmesi takip eder. Bu kabartılar günlük hayat içersinde rahatsızlık verebilir. Örneğin konuşurken, gülerken ya da yemek yerken acı verebilir.* İçi su dolu kabartılar patlayarak ülserlere neden olur ve bu dönemde uçuk oldukça ağrılı seyreder.* İlerleyen süreçte kuruyarak çatlar, sızıntı yapar, görüntüyü bozan bir açık yara haline gelir.* Yara kabuk bağlamaya başladığında uçuk da küçüklmeye başlar.* İyileşme aşamasında uçuğun üzerinde bulunan yara kabuğu düşerek geriye gergin ve kuru bir doku bırakır. UÇUK ÇIKARILDIĞINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ? * Uçuk ve uçuk yarasının kabuğu ile oynanmamalı. Uçuğa temas etmekten kaçılmalı. Temasın ardından eller iyice yıkanmalı. Hem virüsün başka yerlere, başka mikroplarınsa uçuk yarasına taşınmasına neden olabilir.* Uçuk sırasında göze temastan kaçınılmalı, makyaj silerken, tıraş olurken dikkat edilmeli.* Bilhassa bebekler, çocuklar ve diğer insanlar öpülmemeli, yakın temastan uzak durulmalı.* Uçuklu kimselerin kullandığı araç gereçlerin (havlu, bardak, çatal, kaşık vb) başkalarınca kullanılmamasına özen gösterilmeli. UÇUKTAN KORUNMA YOLLARI * Strese bağlı olarak gelişiyor ise; stresten uzaklaştıracak gevşeme teknikleri geliştirmek.* Yorgunluk ve uykusuzluk kaynaklıysa; dinlenmek ve sağlıklı uyku uyumak.* Güneş dolayısıyla çıkıyorsa; dudaklar için yüksek korumalı güneş kremleri kullanmak ve gölgede kalmak, şapka kullanarak yüzü güneşten korumak.Tüm alınan önlemlere rağmen uçuk yine de nüksedebilir.*İlk belirtiler (karıncalanma, kaşınma, yanma, sızlama) görüldüğünde söz konusu bölgeye sık aralıklarla antiviral krem sürülmelidir. Bu sayede uçuğun ya çıkması engellenebilir yada hafif seyretmesi sağlanabilir.* Bağışıklık sistemindeki zayıflık nedeniyle uçuk görülüyorsa doktora başvurarak antiviral ilaç desteği alınabilir.*Uçuk düzensiz ve yanlış beslenme temelli de ortaya çıkabilmektedir. Yapılan araştırmalar bazı yiyeceklerin uçuk oluşumunu azaltırken, bazılarının da uçuğun tekrarlanmasını kolaylaştırdığını göstermektedir. LİSİN VE ARJİNİN ALIMLARINA DİKKAT Örneğin "Lisin" içeren gıdalar uçuk virüsünün aktifleşmesine engel olurken "Arjinin" içeren gıdalar daha kolay harekete geçmesine zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle uçukla sık karşılaşan bünyelerin Arjinin içerek gıdalardan uzak durup Lisin içeren gıdaları tercih etmesi yerinde olacaktır. Lisin, temel bir amino asittir. Vücudumuzda üretilemez, diğer gıdalardan yeterince sentezlenemiyorsa diyet yoluyla alınmalıdır. Fazla olarak aldığımız amino asitler vücutta daha sonra kullanılmak üzere depolanamadığı için günlük olarak belirli porsiyonlar aşılmadan tüketilmelidir. Lisin; Kırmızı yada beyaz et ve balık etinde, süt, peynir ve yumurtada, patates, maya, fasulye ve bezelyede bulunur. Arjinin; çikolata, yer fıstığı, bira, üzüm, mısır gevreği gibi yiyeceklerde bulunan bir amino asittir. Uçuk hassasiyeti bulunanların bu gıdaları tüketirken dikkat etmesi gerekir.

Uçukla mücadele

Bu yazı bazılarımızın hiç tanışmadığı bazılarımızınsa kurtulamadığı uçukla mücadele için derlendi.