Suriye'deki 5 Kürt grup kim kimdir

Baas rejimi sona yaklaşırken yerine yeni aktörler ortaya çıkıyor. 911 kilometrelik Türkiye-Suriye sınırının büyük kısmında Kürtler yaşıyor. PKK'nın Suriye'deki siyasî uzantısı PYD "Özerklik" ilan etmenin hesapları içerisinde.

MÜSLİM: PKK İLE ORGANİK BAĞIMIZ YOK

Suriye'deki Kürt aktörler arasında adı en fazla öne çıkan isimlerden olan Muhammet Müslim Türkiye'de eğitim gördü. İngiliz BBC'ye röportaj veren Müslim, PKK ile organik bağları olmadığını kaydederek Türkiye ile ilgili şunları kaydetti:

İlk önce Türk halkına söyleyeyim... Biz hiçbir zaman Türk halkına düşman olmadık, olmayacağız. Beraber bir tarihimiz var. Türk yöneticilerine diyorum ki kendi Kürt fobilerinden kurtulsunlar ki Ortadoğu'ya biraz barış gelsin. Diğer Ortadoğu halklarına da söylüyorum... Biz hiçbir zaman hiçbir halkın karşısına çıkmak istemiyoruz. Hakların kardeşliğini istiyoruz, halkların birliğini istiyoruz. Demokratik olarak birbirlerini tanımalarını istiyoruz.

Siz Suriyeli bir Kürtsünüz. Türkçeniz düzgünlüğü nereden kaynaklanıyor?

BENİM TÜRKÇEM İSTANBUL TÜRKÇESİ

Kimya mühendisiyim. İTÜ'den mezun oldum. Benim Türkçem o yüzden İstanbul Türkçesidir Urfa Türkçesi değildir!

911 KM'LİK TÜRKİYE SURİYE SINIRI

Türkiye Gazetesi'nden Adem Demir ve Salih Bilici'nin haberine göre ise, Suriye'de işler iyice sarpa sarıyor. Beşar Esad ve Baas kaybetmeye doğru ilerlerken ön plana yeni aktörler çıkıyor. Özellikle de Kürtlerin durumu Türkiye'yi oldukça yakından ilgilendiriyor. 911 kilometre uzunluğundaki Türkiye-Suriye sınırının büyük bölümünde Kürtler yaşıyor. Kürt coğrafyasında bugünlerde oldukça hareketli anlar yaşanıyor. Zira yeni ortaya çıkan ve oldukça etkili olan yapı endişeyle takip edilirken, PKK'nın Suriye'deki siyasi uzantısı Demokratik Birlik Partisi (PYD) "Özerlik" ilan etmenin hesapları içerisinde...

DIŞARIYA BAĞIMLI SİYASET

Peki Suriye'de siyaset yapan Kürtlerde kim kimdir? Hangi parti ve siyasi aktör etkili? Suriye'de ikinci bir Kuzey Irak kuruluyor mu? Kürtler özerklik mi yoksa bağımsızlık mı istiyorlar? PKK demokratik Cumhuriyeti ilan edecek mi? gibi soruları hem Türkiye'deki hem de Suriye'deki Kürtler, büyük merak ve biraz da endişeyle izleyerek cevap bulmaya çalışıyorlar. Suriye'deki Kürtlerin partileşmesi yeni değil. Suriye'de yasak olmasına rağmen ilk parti 1957 yılında kuruldu ve ardından liderleri cezaevlerinde kalmayı dahi göze alarak siyaset yaptılar. Ancak Baas rejimi ülkeyi demir yumrukla yönettiği için Kürt partileri bağımsız şekilde yaş ama imkanı bulamadılar. Onlar da gerek cezaevinde gerekse yurt dışında sürgün hayatı yaşarken başkalarının yardım ve desteğiyle politikalarını sürdürürken bir anlamda da bağımlı hale geldiler.

EN ETKİN GÜÇ ÖCALAN!

Suriye'de Baas rejimi devrilmeye doğru giderken ön plana çıkan ikinci Kürt Özerk Bölgesi'nde faaliyet gösteren irili ufaklı 15 siyasi parti bunuyor. Bunların hepsi aslında birbirlerinden kopmuş biraz müstakil siyaset yapmaya çalışırken zorunlu olarak başka bir siyasi franksiyonun etkisiyle hayatını devam ettiren siyasi yapılar. Suriye Kürtlerini siyasi eğilimleri bakımında dörde ayırmak mümkün. Bunların başında Irak Kürt Federe Bölgesi Başkanı Mesut Barzani'nin Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) örnek alan ve aynı isimle siyaset yapan partiler. Bunlara Barzanici deniliyor. İkincisi yine Kuzey Irak'ın bir başka partisi olan ve Celal Talabani'nin liderliğini yapan Kurdistan Yurtsevenler Birliği'nden (KYB) etkilenen ve aynı ismi alan siyasi oluşumlar. Bunlara ise Talabaniciler olarak biliniyor ve öyle tanınıyorlar. Üçüncü ise kendi imkanlarıyla siyaset yapan ve bağımsız oluşumlar. Bunlar ise Azadiler yani (Özgürlükçüler) olarak adlandırılıyorlar. Ancak bu üç grubun bunların sesi fazla çıkmıyor. Şu anda Suriye'de en etkin parti, PKK'nın buradaki uzantısı olan Demokratik Birlik Partisi (PYD)... Bunlar APO'cular olarak biliniyor. Bu partiyi de direkt olarak Öcalan yönetiyor.

356 ÜYELİ BÜYÜK KONSEY

Suriyeli Kürtler, kendi başlarına bağımsız bir siyaset yürütemedikleri için genellikle başkalarının etkisinde kalıyorlar. Ağırlıklı olarak da Barzani ve Talabani'nin etkisinde oldukları söylenebilir. Ancak Kuzey Irak'taki siyasi aktörlerin kafa karışıklığının iz düşümleri Suriye'de de görüldüğü için çok net bir tavır sergilenmiyor. En keskin tavrı PKK'nın kontrolündeki partiler ortaya koyuyor. Çok farklı fikirler sonucunda enteresan yapılar yani komite ve konseyler kurulmuş bulunuyor. Örneğin şu anda Suriye'de iki Meclis var. Birisi Suriye Ulusal Meclisi, diğeri ise PKK'nın siyasi uzantısının bunlara karşı kurmuş olduğu halkın Meclisi. Mesut Barzani bunların ikisini Kürt Yüksek Konseyi çatısı altında birleştirse de PKK, istediğini yaptırmak için diğer siyasi oluşumlara baskı kuruyor. Ayrıca Suriye'de tüm tarafların katılımıyla oluşturulan Ulusal Kürt Konseyi de var. 356 kişiden oluşan bu konseyde 150 kişi partilerin temsilcilerinden oluşurken 206 kişi de gazeteciler, aydınlar, faklı meslek kuruluşlarının üyeleri ve gençlerden oluşmuş durumda, 75 kişiden oluşan Temsilciler meclisi ve 35 kişiden oluşan yüksek komiteden Kürtleri ilgilendiren kararlar alınıyor. Fakat herkesin aynı ölçüde riayet ettiği söylenemez.

KUZEY SURİYE'DE 5 ÖNEMLİ GRUP KİM KİMDİR?

> Suriye Kürdistan Yurtsevenler Birliği (S-KYB): Suriyeli Kürtler tarafından kurulan en eski partilerden biri. Lideri Hemit Hacı Derviş'dir. Bu parti, adından da anlaşıldığı gibi Kuzey Irak'taki KYB'den etkilenmiş ve aynı isimle siyaset yaparak bugünlere gelmiş bulunuyor. Bu partiden de bölünmeler oldu. Talabani'nin adamı olarak bilinen Hemit Hacı, son zamanlara kadar hep Suriye'de kaldı. Ancak daha sonra Irak'a gitti.

> Suriye Kürdistan Birlik Partisi: Bu parti de S-KYB'den koptu. Talabani'nin geleneğini sürdürüyor. Lideri İsmail Heme, şu anda Kürt Ulusal Meclisi'nin başkanlığını yürütüyor.

> Suriye Kürdistan Demokrat Partisi (S-KDP): Barzanici olarak bilinen bu parti de oldukça uzun bir geçmişe sahip. Lideri Dr. Abdülhakim Beşşar, Barzani'nin yakın adamı olarak biliniyor. S-KDP en güçlü ve etkin siyasi grupken dörde bölündü, gücü ve etkinliği azaldı. Abdülhakim, halen saygınlığı olan biri.

> Demokratik Birlik Partisi (PYD): PKK'nın Suriye'deki siyasi uzantısı olarak biliniyor. Başkanı Salih Muhammet Müslim gözüküyor. Aslında Salih partinin eş başkanı. Yanında ve aynı konumda görev yapan bir kadın bulunuyor. Adı; Asya Abdullah. Bu kişi uzun sure Kandil'de kalan bir militan. Partiyi perde gerisinde Asya yönetiyor. Partinin kurmuş olduğu bir meclis var. Kitlesi yok denilecek kadar az olan 3 partide PYD ile birlikte hareket ediyor. Aslında bu parti de dışa yani Öcalan'a bağımlı. Zira parti Öcalan'ı kendi liderleri olarak kabul ediyor ve tüm etkinliklerinde poster ve afişlerini taşıyorlar.

> Özgürlük Partisi: Dışa bağımlı siyaset yapmayan ve gücünü halktan alan bir siyasi oluşum. Lideri Mustafa Cuma. Kobani merkezli bu siyasi oluşumun Suriye'deki Kürtlerin yaşadığı coğrafyada etkinliği söz konusu. Mustafa Cuma, eğitimli, bilgili ve birikimli biri olarak ön plana çıkıyor. Beşar Esad karşıtı. Geçtiğimiz aylarda PKK tarafından iki gün alıkonuldu. Bağımlı siyaseti ret eden başka partilerde bulunuyor. Bunların başında ise geçtiğimiz yıl bir suikast sonucu öldürülen Mişal Temo'nun kurduğu Gelişim Partisi var. Şu anda partinin liderliğini Irak'ta yaşayan Serdar Murat yürütüyor. PKK'dan kopan bir grup eski militanın kurmuş olduğu Vifak Partisi de dışa bağımlı siyaset yapmayı ret ediyor.