Kanada Eski Başbakanı Jean Chretien: Yatılı kilise okullarında yaşananları bilmiyordum

Kanada’da, 1993’ten 2003 yılına kadar görevde bulunan Eski Başbakan Jean Chretien (87), bir televizyon programına katıldı.

Programda Chretien’e, 1968-1974 yılları arasında Yerli Halklarla İlişkiler ve Kuzey Kalkınma Bakanlığı yaptığı hatırlatılarak yerli ailelerin çocuklarının maruz kaldığı istismar ve suistimaller soruldu.

Chretien, yerli çocuklarının ailelerinden alınarak yatılı kilise okullarında zorla tutulmalarından, bu okullardaki cinsel taciz ve diğer istismarlardan haberinin olmadığını kaydetti.

“O GÜNLERDE SAHİP OLUNAN SİSTEM BUYDU”

Bu cevap üzerine, eski yatılı okul alanlarında devam eden, işaretsiz ve resmi kayıtlarda olmayan mezarlara ilişkin bir sorumluluk alıp almadığı sorulunca Chretien, şu şekilde yanıt verdi:

“Onlar (konut okulları) uzun zamandan beri oradaydı. O zaman herhangi bir suiistimalden haberdar değildik. Ben bakanken kimse hiçbir zaman bu sorundan bahsetmedi. Eğitim anahtardır ve o günlerde sahip olunan sistem buydu.”

ÖZÜR SORUSUNU CEVAPSIZ BIRAKTI

Kanada'nın yatılı okul mirasındaki rolü için özür dileyip özür dilemeyeceğine ilişkin soruyu cevapsız bırakan Chretien, geleceğe odaklandığını ve son 50 yılda çok şeyin değiştiğini kaydetti.

“YATILI OKUL HAYATI ÇOK ZORDU”

Kendisinin de 6 yaşından 21 yaşına kadar yatılı okullarda kaldığını anlatan Chretien, "Kuru fasulye ve yulaf ezmesi yedim. Yatılı okul hayatı çok zordur." dedi.

Chretien, Yerli Halklarla İlişkiler ve Kuzey Kalkınma Bakanı olması sebebiyle bu okullardan sorumlu olarak görev yapmıştı.

“YAŞANANLARI GÖRMEZDEN GELDİ”

Söz konusu programın yayınlanmasının ardından, Yeni Demokrat Parti Milletvekili Charlie Angus, CTV’ye bir açıklama yaptı.

Fort Albany kentindeki St. Anne's Yatılı Kilise Okulu'ndan bir öğretmenin, o zamanki Yerli İşleri Bakanı Chretien'e elle yazdığı 1968 tarihli bir mektuba değinen Angus, öğretmenin mektubunda, "çocuklara karşı suç işlendiğini, bakan olarak bir şeyler yapması gerektiğini’" yazdığını hatırlattı. Angus, "Jean Chretien, bu çağrıya asla cevap vermedi ve yaşananları görmezden geldi." dedi.

Milletvekili Angus açıklamasında şu görüşleri dile getirdi:

"Chretien’in o mektubu okuduğunu ve 'bir şeyler yapmalıyım' diye düşündüğünü hayal edin. Kaç çocuk kurtarılabilirdi? Çünkü o zamanlar en kötü suçlardan bazıları işleniyordu. Bu nedenle, Jean Chretien için bugün rolünü aklamaya çalışmak çok çirkin. Çünkü insanların ona ulaştığını ve doğru olanı yapması için ona yalvardıklarını biliyordu ve o, onları görmezden geldi."

ÇOCUKLAR FİZİKSEL, CİNSEL, PSİKOLOJİK ŞİDDETE UĞRADI

Yatılı Kilise Okulları, Kanada’da 1880’lerin başında açıldı.

Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarının yaşandığı yer olarak kabul edilen söz konusu okulların sonuncusu 1997’de kapandı.

150 binden fazla yerli çocuğun ailelerinden zorla alınarak yerleştirildiği kiliselere ait yatılı okullarda, bu çocukların büyük bölümü rahip, rahibe ve diğer öğretmenler tarafından fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet ile istismara uğradı.

ÇOCUKLAR ÜZERİNDE TIBBİ DENEYLER YAPILDI

Ülkede 2010'da kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kayıtlarına geçen istismarların yanı sıra bazı çocukların üzerinde tıbbi deneyler yapıldığı da belirlendi.

Kanada federal hükümeti, binlerce çocuğun açlık, soğuk ve hastalık sonucu hayatını kaybettiği yatılı kilise okullarında yaşananlar için mağdurlardan resmen özür dilemişti.