TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü Yüksek Sıcaklık Malzemeleri Araştırma, Geliştirme ve Onarım Mükemmeliyet Merkezi'nde tek kristal türbin kanadı teslim töreni düzenlendi.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Manda, burada yaptığı konuşmada, Malzeme Enstitüsü ve TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş'nin (TEI) birlikte çalışması sonucu en kritik teknolojiler arasında yer alan tek kristal türbin kanatlarının başarıyla üretildiğini söyledi.
1.400 DERECE SICAKLIĞA KADAR DAYANIKLI
Tek kristal teknolojisine sahip olmanın zorluğuna işaret eden Mandal, 1.400 derece sıcaklıkta, yüksek basınç altında ve korozyon ortamında çalışacak bir malzemeden bahsettiklerine dikkati çekti.
Mandal, hem soğutmalı sistemin hem de soğutmasız sistemin kendi çapında tasarımından üretimine kadar bir öğrenme sürecini kapsadığını vurgulayarak, "Dolayısıyla buradaki üretimin yanında aynı zamanda bizim burada kazandığımız yetkinlik ve yeteneğin, malzeme teknolojilerinin ülkemizin özellikle savunma sanayisindeki gelişimi ve sürdürebilirliği noktasında da bir önem arz ettiğini düşünüyorum." dedi.
"ÜLKEMİZ İÇİN GERÇEKTEN ÖNEMLİ BİR KAZANIM"
Mandal, şunları kaydetti: "Bu gerçekten ülkemiz için önemli bir kazanım. Yerli ve milli üretimle ilgili hep şu söyleniyordu; 'Evet, helikopteriniz var ama bunun motoru yerli mi?' Evet, artık şu an TEI bunu yerli üretebiliyor. Evet, motor var ama motorun içindeki bileşenler yerli ve milli üretilebiliyor mu? Evet, şu an ülkemizin ilk yerli ve milli turboşaft motorunun en zor bileşeni olan türbin kanatlarını TÜBİTAK MAM tarafından üretebiliyoruz. Bu teknoloji oldukça kritik ve dünyada çok sınırlı sayıda ülke bu teknolojiye sahip. Oldukça kompleks ve zor bir tasarım, bunları yapabilmek kolay bir süreç değil. Biz bunu gerçekleştirdik. Tabii ki bu biten bir süreç değil. Mutlaka devamı da var. TÜBİTAK Malzeme Enstitüsü ve TEI imzalanan Havacılık Motor Malzemeleri Geliştirilmesi-Cevher Projesi ile artık bu ve benzer uygulamalara yönelik Nikel bazlı süperalaşımları ham maddeden başlayarak üretebilecek."
"TÜBİTAK MAM'DAKİ ARKADAŞLARIMIZ İHTİYACIMIZ OLAN KANAT TEKNOLOJİSİNİ KAZANDIRDI"
TEI Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Mahmut Akşit de Sabancı Üniversitesinde öğretim üyesi olduğu dönemde aynı zamanda EÜAŞ'ın da yönetim kurulu üyesi olduğunu söyledi.
O dönemde enerji üreten endüstriyel gaz türbinlerinin üretimini yapmak için girişimde bulunduklarını ve bu sayede söz konusu altyapıyı TÜBİTAK MAM'a kazandırdıklarını anlatan Akşit, TEI Genel Müdürlüğüne geçtikten sonra en kritik parçalardan birinin yine türbin kanadı olduğunu çünkü yüksek teknoloji içerdiği için "export control" bir ürün olduğunu kaydetti.
Akşit, kanadın kendisini satsalar bile teknolojisini, nasıl üretildiğini ve bunun gibi şeyleri paylaşmadıklarına dikkati çekerek, TÜBİTAK MAM'ın sahip olduğu altyapıyı bildikleri için kanat teknolojisini burada geliştirmeye karar verdiklerini ifade etti.
"İLK DEFA TAM SET OLARAK BİR ARADA GÖRMEK NASİP OLDU"
Akşit, teslim alınanların TÜBİTAK'ın ürettiği ilk türbin kanatları olmadığını, daha önce TAI'ye teslim ettikleri motorda bu kanatların kullanıldığını fakat o dönemde tören yapamadıklarını söyledi.
Daha önceki türbin kanatlarını tamamladıkça peyderpey aldıklarını belirten Akşit, şunları ifade etti:
"Burada gördüğünüz tam bir motorluk set. Hem birinci kademe tek kristal ama içerden soğutmalı kanatlar ki bu çok daha zor hem de ikinci kademe yine tek kristal ama içeriden soğutma kanatları olmayan kanat tipi. Bunu bizim 5 numaralı motorumuzda kullanmayı hedefliyoruz. Daha önceki TAI'ye verdiğimiz motorlardakiler teslim edilmişti. Bu 5 numaralı motorumuzun tam seti. İlk defa tam set olarak bir arada görmek nasip oldu."
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış