Aralıklı oruç, bağışıklığı güçlendiriyor

'Intermittent fasting' olarak tüm dünyada büyük popülerlik kazanan aralıklı oruç hakkında açıklamalarda bulunan Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Altay, pek çok alanda uygulanmaya çalışılan bir diyet çeşidi olan ve kimileri içinse yaşam tarzı haline gelen aralıklı orucun mutlaka hekim ve diyetisyen kontrolünde yapılması gerektiği uyarısında bulunarak, çeşitli tavsiyeler verdi.

BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRİYOR

Aralıklı oruç, çok eski zamanlardan beri uygulanıyor. İbn-i Sina, yemek yedikten sonra uzun süre hiçbir şey yiyip içmemek gerektiğine vurgu yapıyor. Osmanlı döneminde ise günde 2 öğün yeme alışkanlığı bulunduğu tarihçiler tarafından anlatılıyor. Bunun haricinde, semavi dinlerdeki oruç da aralıklı orucun bir çeşidi.

Aralıklı oruç uygulayan kişi, günü "yemek yenebilen saatler" ve "aç kalınması gereken saatler" olarak ikiye ayırıyor. Aç kalınan süre genellikle 12-24 saat arasında değişkenlik gösteriyor. Bu süreler, yemek yenildiğinde alınacak gıda türleri ve kalori kısıtlaması yapılıp yapılmayacağı aralıklı orucun tipine göre değişkenlik gösteriyor.

En sık uygulanan aralıklı oruç çeşitleri, 16 saat aç kalıp 8 saatlik sürede yeme prensibine dayalı olan 16/8 diyeti, haftanın 2 günü çok düşük kalori (400-600 kalori) 5 günüyse istenilen şekilde gıda tüketiminin olduğu 5/2 diyeti ve bir gün çok düşük kalori ertesi gün normal beslenme düzeninin birbirini sürekli izlediği alternatif gün açlığı şeklinde sıralanabilir.

Aralıklı oruçla ilgili yapılan araştırmalarda, şeker dengesinin olumlu yönde değiştiği, metabolizmanın iyileştiği, yağ dokusunun azaldığı, kilo kaybının gerçekleştiği, kan basıncının düştüğü, hücreler için olan zararlı maddelerin azaldığı, hücreler için stresin azaldığı, zararlı hücrelerin kendini öldürdüğü, vücutta onarım faaliyetlerinin arttığı, savunma sisteminin güçlendiği ve vücudun zorlu şartlara daha dayanıklı hale geldiği gösterilmiştir.

Bunların sonucunda hayvanlarda hastalanma oranlarının daha düşük olduğu ve yaşam süresinin uzadığı görülmüştür. Aralıklı oruçta yağ asitleri ve keton cisimcikleri kullanılarak enerji üretimi verimliliği sağlanır. Keton cisimlerinin beyin, sinirler, yaşlanma, kanser ve kalp damar sistemi üzerine olan olumlu etkileri de ortaya konmuştur.

Obezitede fazla yağ dokusunun etkisiyle bağışıklık sisteminin baskılandığı, 'kronik inflamasyon' denilen yangısal-iltihabi bir sürecin ortaya çıktığı, 'bağırsak mikrobiyotası' denilen mikrobik faydalı yapının bozulduğu ve 'serbest oksijen radikalleri' denilen hücreler için zehir özelliği taşıyan maddelerin arttığı bilinmektedir. Aralıklı oruçta ortaya çıkan yağ ve kilo kaybı ile bu olumsuz etkilerin tersine dönebildiği, yani inflamasyonun baskılandığı, savunma sisteminin kuvvetlendiği, serbest oksijen radikallerinin azaldığı ve bağırsak mikrobiyotasının iyileştiği gösterilmiştir. Yani, aralıklı oruç ile vücudun bağışıklık sisteminin daha iyi olabileceği ortaya kondu.

MUTLAKA UZMANA DANIŞILMALI

Bazı çalışmalarda, bakteriyel ve viral enfeksiyonların etkisinden sorumlu, "sitokin" denilen ve iltihaba aracılık eden maddelerin aralıklı oruçta ve ramazan orucunda daha düşük düzeylerde olduğu gösterilmiştir.

Başka çalışmalarda ise aralıklı oruç ile nötrofil sayısının ve dolaşan immün kompleks gibi doğal bağışıklıkla ilgili değerlerin de olumsuz etkilenmediği gözlemlenmiştir. Ayrıca bazı araştırmacılar tarafından aralıklı orucun etkisiyle kilo verildiği, yukarıda belirtilen nedenlerle bağışıklık sisteminin kuvvetlendiği ve vücudun enfeksiyonlara karşı dolaylı olarak daha dirençli olduğu görüşü kabul edilmektedir.

Aralıklı oruç, hekim ve diyetisyen kontrolünde yapılmalı. Ciddi kalp ve böbrek yetmezliği gibi kronik hastalığı olanlar, kan şekeri kontrolü kötü olan şeker hastaları, şeker düşüklüğü yaşayanlar, yaşlılar, hamileler ve emzirenler gibi özel durumu ve hastalığı olanlara aralıklı oruç önermiyoruz.