Aşı hakkında 10 soru-cevap

Koronavirüs aşılama uygulaması, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hız kesmeden devam ediyor. Aşılamada ikinci dozun da başladığı bu günlerde aşılanan kişi sayısı toplamda 5 milyonu aştı.

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Emin Maden, aşı sürecine ilişkin en çok merak edilen 10 soruyu cevapladı.

AŞI SÜRECİ HAKKINDA 10 SORU-CEVAP

- Kimler aşı olmalıdır?

Enfeksiyonu geçirmemiş 18 yaş üstü tüm bireyler ve enfeksiyonu geçirmiş fakat antikoru negatif bireyler aşı olabilir. Hiçbir aşı çalışmasına 18 yaş altı grup dahil edilmemiştir. Bu grupla ilgili klinik çalışma yoktur. Bilim Kurulu’nun onay vermesi durumunda 18 yaşın altı gruba aşı yapılabilecektir.

- Kanser hastaları ve kanser tedavisi görenler veya bağışıklığı düşük kişiler aşı olabilir mi?

Bu kişiler aşı olabilir ama bu grup kişilerde aşının etkinliğini gösteren araştırma yoktur. Aşı etkisi düşük olabilir.

- 65 yaş üstü kişilerde aşı etkinliği düşük müdür?

Hiçbir aşı çalışmasına 65 yaş üstü kişiler dâhil edilmemiştir. Bu yaş grubunda aşı etkinliği konusunda bilgi yoktur. Genel olarak bu yaş grubunda aşı yan etkisi daha yüksek değildir.

- Aşının yan etkileri var mı?

En sık yan etki aşı bölgesinde ağrı ve hassasiyet, kırgınlık ve alerjik reaksiyondur, bu yan etkilerin sıklığı düşüktür ve nadiren görülür.

- Aşı kaç kez yapılmalıdır ve aşının koruyucu etkisi ne zaman başlar?

Aşı tipine göre sayısı değişebilir. Genel kurala göre, 2 veya 3 hafta ara ile iki doz aşı yapılır, etki süresi ve daha sonra ne sıklıkla tekrarlanacağına dair araştırma sonuçları henüz ortaya konmamıştır. Aşının koruyucu etkisi ise ilk aşı yapıldıktan 10-14 günde başlar. Ancak etkin koruyuculuğun 2. doz aşıdan 3-4 hafta sonra ortaya çıkması beklenmektedir.

- Aşı olanlar nasıl önlem almalı?

Aşı olanlarda antikor cevabı zaman almaktadır. Aşının her bireyde koruyuculuğu kesin değildir. Aşı olan kişi bağışıklık kazansa dahi taşıyıcı olarak başkalarına hastalığı bulaştırabilir. Bu nedenle tedbirlerin uygulanmaya devam edilmesi gereklidir.

- Aşı olmadan önce antikor testi yaptırmak gerekli midir ve faydası var mıdır?

Koronavirüs enfeksiyonu geçirenler, antikor baktırmalı ve antikorları negatif ise aşı yaptırmalıdır. Korona virüsü enfeksiyonu belirtileri yaşamayan ama yakın temaslı kişiler de semptomsuz korona virüsü enfeksiyonu geçirmiş ve antikor oluşturmuş olabilir. Bu kişilerin de antikor testi yaptırması gerekir. Antikor pozitif ise doğal bağışıklanma gerçekleşmiştir ve aşı olmalarına antikor pozitif olduğu sürece gerek yoktur.

- Aşının mutasyonlu virüslerde etkisi var mıdır?

Aşıların mutasyonlu koronavirüslere karşı etkisi konusunda yeterli çalışma yoktur. Ancak aşı üreten şirketlerin aşılarının mutasyonlu virüslere de etkili olduğuna dair açıklamaları söz konusudur. Aşı geliştirildikten sonra mutasyonlu virüslere göre aşı üzerinde yeni değişiklikler yapmak çok daha kolaydır ve kısa süre içinde dağıtımı yapılabilir.

- Aşı olup bağışıklık kazananlar, hastalığı başkalarına bulaştırabilir mi?

Aşının koruyuculuğu herkeste aynı düzeyde değildir. Bazı kişilerde aşı koruyucu olmayabilir. Bazı kişilerde ise ağır hastalık seyrinden koruyacak düzeyde gerçekleşebilir. Bu nedenle aşı olanlar virüs taşıyabilir ve başkasına bulaştırabilir. Önlemlere dikkat etmeye devam edilmelidir.

- Aşıya bağlı koronavirüs enfeksiyonu gelişebilir mi?

Hayır, aşılarda canlı virüs olmadığından, virüsler çoğalarak enfeksiyona neden olmaz.