Kıyamet kehaneti dünyayı korkutan medeniyet: Mayalar
(Burak Karaaslan)
1/29
Bilim dünyasının yıllardır tartıştığı Maya kehanetinde belirtilen tarihe sadece 1 gün kaldı. Mayalar kimdir? Ne zaman yaşamışlardır? Mayalara göre 21 Aralık kehanetleri nelerdir? İşte Mayalar hakkında bilinmeyenler...
2/29
Maya uygarlığı Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika´nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala´ya kadar uzanan bir bölgede hüküm sürmüştür.
3/29
Bu uygarlık MÖ 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, M.S. 3. yüzyılda altın çağına (klasik dönem, M.S. 250-900) adım atmış,
4/29
Meksika’nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar (Campeche, Chiapas, Quintana Roo, Tabasco ve Yucatán), tarihleri boyunca yüzlerce lehçe üretmişlerdir.
5/29
Kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü M.S. 900´e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir.
6/29
Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar
7/29
Mayalar astronomi, matematik, mimari ve sanat gibi birçok alanda ileri bir uygarlık düzeyinde oldukları görülmektedir.
8/29
Mayaların yurdu üç bölgeye ayrılır: Güneyin “Yukarı Topraklar”ı, güneyin (ya da ortanın) “Aşağı Topraklar”ı ve kuzeyin “Aşağı Topraklar”ı. ”Yukarı Topraklar” Guatemala ve Chiapas’ın irtifa seviyesi yüksek topraklarını kapsar.
9/29
Klasik-öncesi dönemden itibaren olağanüstü yapılar inşa eden ve Nakbé, Mirador, San Bartolo, Cival gibi büyük kentler kurmuşlardır.
10/29
Maya uygarlığının en ilgi çekici anıtları dinsel merkezlerdeki piramitlerdir.
11/29
Ayrıca yöneticilerin sarayları ve duvar resimleri ve sıvayla süslü soylu kişilerin konutları da ilgi çekici anıtlar arasında yer alırlar.
12/29
Mayalar’da temel besin maddesi mısırdı. Mısır’dan çeşitli içecekler elde ediyor ve hamurundan tamal denilen börekler ve gözlemeye benzeyen etli küçük börekler yapıyorlardı.
13/29
Bu böreklerin içine et, sebze ya da her ikisi birlikte konurdu.
14/29
Suyu saf haliyle içmeye alışkın değillerdi. Suyu genellikle mısırdan, meyvelerden ve diğer hammaddelerden elde edilenlerle karıştırarak içerlerdi.
15/29
Bütün bu içecekler fincanlara konurdu ve içi boşaltılmış kabaklarda taşınırdı. Mayalar´ın evlerde yaşama düzeninde alışılmış tek aileli evlerin yanı sıra “çok aileli ev”ler de görülür.
16/29
Evlerde inşa maddesi olarak tahta, taş ve bir tür harç kullanılmaktaydı. Konutlar esas olarak üç kısımdan oluşurdu; yatak odası, mutfak ve ambar..Bunlara kimi zaman çalışma odası ve banyo eşlik ederdi.
17/29
Halkın büyük bir kısmı zamanlarını tarım etkinliklerine ayırırdı. Bu yüzden tarlada çalışma koşullarına uygun giysiler giyerlerdi. Giyim, sosyal düzeye de bağlıydı. Çoğunluk genellikle sade giysileri tercih ederdi.
18/29
Kadınlar genellikle Orta Amerika’ya özgü, işlemeli,renkli motiflere sahip bluz ya da bir etek ve manto, erkekler patí denilen bir kısa pantolon giyerlerdi. Buna karşılık, ayaklarında deri sandal olan, değerli taşlar ve tüylerle süslü, desenleri zengin, ihtişamlı giysiler giyen soylular, sedefle ve değerli taşlarla süslü ağır kemerler, kolyeler ve başlarına tüylerden yapılmış takılar takarlardı.
19/29
Kadın toplumda önemli mevkilerde bulunabilmiş, hatta birkaçı yönetici olmuştu. Aile ekonomosinde kadının rolü büyüktü. Seramikleri onlar imal ediyor, yontuları onlar tasarlıyor, giysiler için pamuğu onlar dokuyordu.Mayalar’da hiyerarşik bir yönetim göze çarpar; klasik dönem boyunca her beyliğin en üst yöneticisine çeşitli adlar verilmiştir.
20/29
Din adamları hiyeraşisinde şu unvanlar bulunmaktaydı: Halach huinic, kuchkabal ’ın (eyalet, beylik) beyi ve din adamı. Ah k´in may ya da ahau kan mai: Din adamlarının başı.
21/29
Ah k´in: Yasal din adamı Ah nacom: Kurbancı; Chilam: Kahin Chá ako´ob: Yardımcı
22/29
Mayalarda Para yoktu, ticaret parayla değil, takas (barter) sistemiyle yapılıyor, bazen para yerine kakao meyvesi kullanılıyordu. Değerler döneme göre az çok değişmiş olsa da, bir tavşanın değeri 10 kakao meyvesiydi. Kendini kurban etme. Hayvan kurban etme.
23/29
Mayalarda törensel öğeler.İnsan kurban etme. (Savaşta tutsak alınanlara, kölelere veya doğumundan itibaren seçilmiş olanlara uygulanır, kurbanın kalbi çıkarılır veya kafası kesilirdi. Danslar, şarkılar, oyunlar ve dualar. Yiyecek orucu ve cinsel oruç.
24/29
Halüsinojen mantarların yenilmesi ve mayalanmaya tabi tutulmuş içkilerin içilmesi, yabani tütün içilmesi, psikoaktif bitkilerden hazırlanan özel yiyeceklerin yenilmesi. Hayvan, bitki, çiçek, tütsü (buhur), tüy, kabuklular, türkuvaz, obsidiyen, yeşim, altın ve bakır objelerden oluşan sunuların sunulması.
25/29
Mayaların şehircilik anlayışı mimarisi doğal özelliklerden belirli bir derecede yararlanma yoluna gitmiştir. Büyük Maya yapılarındaki şaşırtıcı bir husus, böyle büyük yapıları inşa etmek için gereken ileri teknolojiye sahip olmadıkları halde Mayalar’ın bu yapıları inşa edebilmiş olmalarıdır.
26/29
Büyük Maya binalarının çoğu genellikle bir plâtform üzerinde yükselir. Bu tür büyük binaların yapımına taş plâtformun tamamlanmasından sonra başlanırdı. Mayalar binanın işlevsel kullanımından ziyade dış estetik görünümüne önem verirlerdi.
27/29
Bina içinde kullanılan kemer, genellikle, iç mekanda kazanç sağlayacak bir araç olarak değil, basit Maya kulübesinin bir taklidi olarak kullanılıyordu. Önemli mimari yapıları: Tören plâtformları, saraylar, Piramitler ve tapınaklar, Top oyunu sahaları. Mayalar astronomi uzmanıydılar.
28/29
Güneşin 5.çağında yaşadıklarına, bizim devremiz insanına gelinceye kadar yeryüzünde Dört Çağ ve Dört Irkın gelip geçtiğine inanırlardı. Onlara göre bu dört ırk, büyük doğal afetlerle yani tufanlarla yok olmuş, her çağdan geriye kalabilenler bu olup bitenleri anlatabilmişlerdir.
29/29
Maya kronolojisine göre, yaşadığımız 5.Çağ M.Ö.12 Ağustos3114 tarihinde başlar ve 22 Aralık 2012 tarihinde biter. Mayalar 2012´de dünyanın ağır hasarlı depremlerle karşılaşarak, büyük bir tufana sahne olacağına inanırlar.