İrtikap nedir

Kötülük yapmak anlamına gelen irtikap kelimesi, anayasada sadece kamu görevlilerinin işleyebileceği bir suç olarak tanımlanmaktadır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 250. maddesinin ilk fıkrası uyarınca, görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanması veya bu yolda vaatte bulunulması için bir kimseyi zorlayan kamu görevlisinin irtikap suçunun kanunda gösterilen unsurlarını gerçekleştirdiği gerekçesiyle cezai bir sorumluluğu oluşacaktır.

İRTİKAP NEDİR?

İrtikap kelimesinin sözlük anlamı şöyledir:

Rüşvet almak, yiyicilik ve zimmetine para geçirmektir.

TDK'ye göre irtikap kelimesinin anlamı şu şekildedir:

İrtikap ile rüşvet kelimesi, birbirine yakın kavramlar olmasına karşın tam olarak aynı anlamı taşımamaktadır. Rüşvet suçunda taraflar eşitken irtikap suçunda suçu işleyen kişi, karşı tarafın zor durumundan faydalandığı için daha üstün bir konumdadır.

İRTİKAP TÜRLERİ NELERDİR?

Bir hukuk terimi olan irtikap sözcüğünün doğru anlaşılabilmesi için üç farklı türünü bilmek gerekir.

İcbar yoluyla irtikap: Resmi dairelerde ya da hastane gibi kurumlarda, bir kişiden yaptırmak istediği işlem için ekstra para talep etmek, icbar yoluyla irtikaptır. Bu suçun cezası 5 yıldan başlamakta ancak bazı davalarda suçu işleyenlere 10 yıl hapis cezası istemiyle dava açılabilmektedir.

İhmal yoluyla irtikap: Kandırmaya dayalı irtikap suçudur. Karşı tarafın belli başlı konular hakkında bilgisizliğinden faydalanan suçlu, onun mevcut hatalarından faydalanarak para talep edebilir.

İkna yoluyla irtikap: Karşı tarafın talep ettiği belgelerin temini ya da gerçekleşmesini istediği bir işin gerçekleşmesi için para talep etmeye ikna yoluyla irtikap denir. Bu suçta mağdur, işinin ancak para verilerek halledileceğine inandırılarak söz konusu ödemenin yasalar kapsamında verileceğini zannetmektedir.

İRTİKAP SUÇU ÖRNEKLERİ NELERDİR?

Örnek: Bir hakimin para aldığı davalıyı (davalı suçlu olmasına rağmen) beraat ettirmesi.

Örnek: Bir hekimin, ameliyat sırasını öne almak için hasta yakınlarından para talep etmesi ya da bir operatör doktora bıçak parası adı altında ödeme yapılması.