En eski hastalıklardan biri olan kuduz hastalığı son dönemlerde yaygın görülmeye başladı. Özellikle Bitlis'te meydana gelen olaydan sonra vatandaşlar tedirgin olmaya başladı.
Ölüme kadar yol açabilen bu hastalıktan erken tedaviyle insanlar kurtulabiliyor. Peki kuduz belirtileri nelerdir ve nasıl bulaşır? İşte tedavisi ve kuduz aşısı...
Kuduz nedir?
Kuduz, insanlarda ve diğer memelilerde Rhabdovirüs ailesinin bir RNA virüsünün neden olduğu, beyinde iltihaplanmaya yol açan viral bir hastalıktır.
Enfekte bir hayvan başka bir hayvanı ya da insanı yaraladığında ya da ısırdığında yayılır. Enfekte bir hayvanın salyası, göz, ağız veya burun ile temas ederse kuduzu da iletebilir. Erken dönemde tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanır. İki tür kuduz bulunmaktadır.
Ensefalitik kuduz: Bu, insanlardaki vakalarının yüzde 80'inde görülür. Kişinin hiperaktivite ve hidrofobi yaşama olasılığı daha yüksektir.
Paralitik kuduz: Felç, baskın bir semptomdur.
Nasıl bulaşır?
Enfekte olan hayvanın tükürük ya da salyasının cilt ile teması sonucunda bulaşabilir. Yani enfekte hayvanın ısırması ya da tırmalaması, riskli temastır.
Isırma veya tırmalama olmasa bile hayvanın tükürük ya da salyasının bir açık bir yaraya veya deri bütünlüğü bozulmuş bir bölgeye teması da bulaşma sebebi olabilir.
Kuduzun bulaşmasında ısıran hayvan kadar ısırdığı bölge de bulaşıcılık açısından oldukça önemlidir. Baş boyun bölgesindeki ısırıklarda bulaşma riski oldukça yüksektir.
Kuduz belirtileri nelerdir?
– İnkübasyon (Kuluçka dönemi)
Semptomların ortaya çıkması genellikle 3 ila 12 hafta sürer, ancak 5 günden az veya 2 yıldan fazla da sürebilir. Isırmanın beyne ne kadar yakınsa belirtilerin ortaya çıkması çabuk olur. Belirtiler görüldüğü zaman kuduz genellikle ölümcüldür. Virüse maruz kalmış olabilecek herhangi bir kişi, belirtileri beklemeden tıbbi yardım almalıdır.
– Prodrom
38 derece veya üzerinde ateş, baş ağrısı, kaygı bozukluğu, boğaz ağrısı ve öksürük, mide bulantısı ve kusma, ısırık bölgesinde rahatsızlık
– Akut nörolojik dönem
Kafa karışıklığı ve saldırganlık, kısmi felç, istemsiz kas seğirmesi ve sert boyun kasları, kasılmalar, hiperventilasyon ve solunum zorluğu, hipersalivasyon veya çok fazla tükürük üretme ve muhtemelen ağızda köpürme, yutma güçlüğünden dolayı su veya hidrofobi korkusu, halüsinasyonlar, kabuslar ve uykusuzluk, erkeklerde priapizm veya kalıcı ereksiyon, fotofobi ya da ışık korkusu
– Koma ve ölüm
Kişi komaya girerse, bir ventilatöre bağlı olmadıkça ölüm saatler sonra gerçekleşir. Nadiren, bu geç aşamada bir kişi iyileşebilir.
Kuduz tedavisi
Bir kişi kuduz bir hayvan tarafından ısırılır veya çizilirse veya hayvan açık bir yarayı yalarsa, bu durumda 15 dakika boyunca sabunlu su, povidon iyot veya deterjan ile hemen her türlü ısırıkları ve çizikleri yıkamalıdır. Bu viral parçacıkların sayısını en aza indirebilir. Daha sonra aynı anda tıbbi yardım almalıdırlar.
Maruz kaldıktan sonra ve semptomlar başlamadan önce, bir dizi çekim virüsün gelişmesini engelleyebilir. Bu genellikle etkilidir.
Stratejiler şunları içerir:
Hızlı etkili immün globülin: En kısa zamanda, ısırık yarasına yakın olarak verilir, bu virüsün bireyi enfekte etmesini engelleyebilir.
Kuduz aşıları: Bunlar, sonraki 2-4 hafta boyunca kola enjekte edilecektir. Bunlar, vücudun virüsle savaşmasını sağlar.
Çok az sayıda insan kuduzdan kurtulmayı başarabilmiştir. Çoğu vaka semptomlar geliştiğinde ölümcüldür. Bu aşamada etkili bir tedavi de yoktur.
