- Afyonkarahisar’da geçen hüzünlü bir sevda hikayesini konu alan "Al Fadimem" türküsünün gerçek hikayesi, bir TÜBİTAK projesiyle açığa çıkarıldı.
- Efe Kadir ve Fadime’nin aşkına dair yapılan görüşmeler, türkünün geçmişi ve değişimleri hakkında önemli bilgiler sundu.
- 1985'te kaydedilen Efe Kadir'in ses kaydı, türkünün orijinal sözlerine ışık tuttu.
AI özetimiz yardımcı oldu mu? Bize bildirin.
TÜBİTAK 2204-A kapsamında hazırlanan bu projede, Fadime ile Efe Kadir türküsünün gerçek hikâyesi ve ilk sözleri, birinci elden kaynaklar kullanılarak derlendi.
Araştırma, halk kültürünün önemli taşıyıcılarından biri olan türkülerde zamanla yaşanan söz ve anlam değişimlerini ortaya koymayı hedefledi.
Bu çerçevede, Al Fadimem türküsünün kahramanları Kadir Kilci ve Fadime Bostan ile aynı dönemde yaşamış akraba ve komşularla yapılan görüşmeler, çalışmanın temel dayanağını oluşturdu.
TÜRKÜYE DÖNÜŞEN HİKAYE
Görüşmelere göre Efe Kadir’in yetim ve yoksul olmasından dolayı düğün yapacak durumu yoktu. Onun için Fadime’yi kaçırmaya karar verdi.
Fadime de gönüllü olarak kaçmayı kabul etti. Kaçtıktan sonra Fadime’nin yaşı büyük olmasına rağmen döneminde yazılmadığı için yaşı resmiyette küçüktü.
Ailesinin şikâyeti üzerine Efe Kadir tutuklandı ve cezaevine girdi. Fadime ise ailesi tarafından bir başkasıyla evlendirildi. Bu ayrılık, Efe Kadir’in cezaevinde yaktığı türkülerle dile geldi. "Al Fadimem" de bu türkülerden biri.
40 YILLIK SES KAYDI
Araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden kaydedilmiş bir kasetin ortaya çıkarılması oldu.
1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin isteğiyle kaydedilen bu ses kaydında, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat seslendirdiği belirlendi.
Kayıt; Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından muhafaza ediliyordu. Projede bu kayıt, türkünün ilk sözlerine ulaşmada birincil kaynak olarak kullanıldı.
Saha çalışmaları sonucunda, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak türkünün daha önce kayıt altına alınmamış kıtaları derlendi. Böylece "Al Fadimem" türküsünün kuşaktan kuşağa aktarılırken geçirdiği değişim somut verilerle ortaya konuldu.
