- Uydu verilerine göre Bursa ve Konya ovalarında yıllık 6 ila 10 santimetre arasında çökme tespit edildi.
- Bu durum yeraltı su seviyesindeki azalma ve tektonik hareketlerden kaynaklanıyor.
- Kutoğlu, bu jeolojik hareketlerin çeşitli risklere yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu.
AI özetimiz yardımcı oldu mu? Bize bildirin.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait Sentinel uydularından elde edilen verilerle yapılan analizlerde, Türkiye’nin iki büyük ovasında dikkat çekici düşey deformasyonlar tespit edildiğini açıkladı. Verilerin, İngiltere’deki Leeds Üniversitesi Deprem ve Volkan Araştırmaları Merkezi tarafından ön işlemden geçirilerek bilim insanlarının kullanımına sunulduğu belirtildi.
BURSA OVASI YILDA 6 SANTİM ÇÖKÜYOR
Çalışmanın en çarpıcı bulgularından birinin Bursa Ovası olduğunu ifade eden Kutoğlu, bölgede yıllık ortalama 6 santimetrelik bir çökme yaşandığını söyledi. Bu hareketin yıllara yayılması halinde ciddi boyutlara ulaşabileceğine dikkat çeken Kutoğlu, “Bu süreç 10 yıl boyunca devam ederse yaklaşık 60 santimetrelik bir oturma söz konusu olabilir. Bu durum hem yeraltı su seviyesindeki azalmadan hem de bölgedeki fay hareketlerinin tetiklemesinden kaynaklanıyor” dedi.
ULUDAĞ YÜKSELİYOR, OVA ÇÖKÜYOR
Araştırmada dikkat çeken bir diğer noktanın Uludağ olduğunu aktaran Kutoğlu, Bursa Ovası’na komşu Uludağ bölgesinde ise tersine bir hareket gözlendiğini belirtti. Kutoğlu, “Veriler, Uludağ’ın yılda ortalama 2 santimetre kadar yükseldiğini gösteriyor. Yani bir tarafta ova çökerken, bitişikteki dağ kütlesi yükseliyor” ifadelerini kullandı.
KONYA OVASI'NDA ÇÖKME DAHA YAYGIN
Benzer deformasyonların Konya Ovası’nda da tespit edildiğini belirten Kutoğlu, burada çökme miktarının yer yer 5 ila 10 santimetre arasında değiştiğini söyledi. Konya’nın yoğun tarım yapılan ve yeraltı sularının yoğun kullanıldığı bir bölge olduğuna işaret eden Kutoğlu, çökmenin sadece su çekilmesine bağlı olmadığını vurguladı.
TEKTONİK HAREKETLER DE ETKİLİ
Konya Ovası’ndaki çökmede tektonik hareketlerin de rol oynadığını belirten Kutoğlu, “Bölgede yılda yaklaşık 4 santimetrelik batıya doğru bir hareket söz konusu. Dolayısıyla burada sadece yeraltı suyu kullanımı değil, tektonik iteklenmeler de etkili. Ayrıca kireçtaşı ağırlıklı zemin yapısı, obruk oluşumlarını da beraberinde getiriyor” diye konuştu.
"KENT PLANLAMASINDA MUTLAKA DİKKATE ALINMALI"
Bursa’da obruk riskinin Konya kadar gündemde olmadığını ancak farklı bir tehlikenin bulunduğunu dile getiren Kutoğlu, uyarılarını şöyle sürdürdü:
Çökmeler devam ederse yapıların farklı noktaları farklı hareketlere maruz kalabilir. Bu da binalarda çatlaklara ve zamanla taşıyıcı sistemlere yansıyan hasarlara yol açabilir. Bu nedenle söz konusu deformasyonlar kent planlamasında mutlaka dikkate alınmalı.
Yer kabuğundaki bu hareketlerin uzun vadede farklı jeolojik riskleri de tetikleyebileceğini belirten Kutoğlu, sürecin yakından izlenmesi ve bilimsel verilerin planlama süreçlerine entegre edilmesi gerektiğini vurguladı.
