- Yazılım sektörü, istihdam ve maaş seviyelerinde imalatı geçerek AR-GE alanında lider konuma geldi.
- Türkiye'nin AR-GE harcamaları 10 yılda 2,5 kat artarak 19,9 milyar dolara ulaştı ve özel sektörün katkısı büyük oldu.
- Yazılım sektöründe kârlılık yüzde 15 civarına çıkarken, imalatın kârlılığı yüzde 2'ye düşerek 10 yılın en düşük seviyesine indi.
AI özetimiz yardımcı oldu mu? Bize bildirin.
SER Danışmanlık’ın yayımladığı rapora göre, Türkiye’nin 2024 yılı AR-GE verileri istihdam yapısında önemli bir kırılmaya işaret etti.
İmalat sanayisindeki AR-GE personeli artışı son 15 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 1’in altında kaldı ve toplam sayı 90 bine yükseldi. Yazılım sektöründe ise yüzde 15’in üzerinde artış yaşanarak çalışan sayısı 95 bine ulaştı. Böylece yazılım sektörü, AR-GE insan kaynağında ilk kez imalatı geçti.
Maaş farkı da belirginleşti. SGK verilerine göre yazılım alanında ortalama ücret 80 bin liranın üzerine çıkarken, imalatta bu rakam 40 bin lira seviyesinde kaldı.
10 YILDA 7,5 MİLYAR DOLARDAN 19,9 MİLYAR DOLARA
Türkiye’nin toplam AR-GE harcamaları istikrarlı bir yükselişle 10 yılda 2,5 katına çıkarak 7,5 milyar dolardan 19,9 milyar dolara ulaştı.
Bu harcamaların yüzde 65’i özel sektör tarafından gerçekleştirildi. Savunma sanayisinin önemli oyuncuları olan TUSAŞ (51,5 milyar TL) ve ASELSAN’ın (32 milyar TL) yüksek AR-GE yatırımları, kamunun dolaylı finansman etkisini artırdı.
Devletin sağladığı vergi indirimleri ve SGK prim teşvikleri 115 milyar lirayı aşarken, özel sektörün AR-GE giderlerinin yüzde 27’si bu dolaylı desteklerle karşılandı.
OECD verilerine göre Türkiye, AR-GE’de dolaylı teşvik oranında yüzde 16,8 ile 38 ülke arasında 5. sırada yer aldı ve OECD ile AB ortalamalarının iki katından fazla artış gösterdi.
TEKNOLOJİ YATIRIMLARINDA KAPASİTE ARTIŞI VAR, İŞTAH DÜŞÜYOR
İmalat sektöründe yüksek ve orta-yüksek teknolojili alanlarda kapasite raporu alan tesislerin sayısı yüzde 20–25 arttı. Bu durum mevcut kurulu kapasitenin yükseldiğini gösterse de yatırım iştahını yansıtan “Yatırım Teşvik Belgeleri” son 5–6 yılın en düşük seviyesine indi.
GİRİŞİM EKOSİSTEMİ TOPARLANIYOR: YATIRIMLAR 1,1 MİLYAR DOLARA ÇIKTI
Girişim sermayesi yatırımları, 2023’e kıyasla yüzde 31 artarak 1,1 milyar dolara yükseldi. Yatırım alan firma sayısı ise 220’den 469’a çıkarak rekor kırdı. Bu artışta TÜBİTAK’ın BİGG Programı kapsamında destek verdiği 329 girişim önemli rol oynadı.
Yatırım adedi açısından en çok ilgi gören alanlar fintek, biyoteknoloji ve yapay zekâ oldu.
Yazılım sektöründe yüzde 15 kârlılık ve dolar bazında yüzde 31’lik ciro artışı korunurken, imalat sanayisinin kârlılığı yüzde 2’ye düşerek son 10 yılın en düşük seviyesine indi. Orta-yüksek teknoloji ihracatı ise yüzde 5 artışla 92 milyar doların üzerine çıktı.
AR-GE'NİN MERKEZİ İSTANBUL
Raporda, bölgesel eşitsizliğin AR-GE alanında da belirgin olduğu vurgulandı. Türkiye’deki toplam AR-GE personelinin üçte biri İstanbul’da çalışıyor.
Bu artış hızına göre Türkiye, OECD ülkeleri arasında AR-GE personeli büyümesinde Estonya, İrlanda ve Portekiz’in ardından 4. sıraya yerleşti.
PATENT VE YAYINLARDA TARİHİ ARTIŞ
AR-GE çıktılarına bakıldığında yükseliş trendi sürdü. Yerli patent başvuru sayısı ilk kez 10 bin 200’e yaklaştı. Bilimsel yayınlarda ise Türkiye son 10 yıldaki artış hızında OECD ülkeleri arasında birinci sırada yer aldı.
