Uzaktan eğitim DEHB tanısını kolaylaştırdı

Çocuk ve ergenlerde görülen ve bazı durumlarda 17 yaşına kadar hiç fark edilemeyen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) hakkında açıklamalarda bulunan Psikiyatr Doç. Dr. Neslim Güvendeğer Doksat, hastalığın kalıtımsal olduğunu söyledi.

Hastalığın önde gelen belirtilerini aşırı hareketlilik ve dürtüsellik, fevrilik ve düşünmeden davranma olarak sıralayan Doksat, bunlara dikkat bozukluğunun da eşlik ettiğini belirtti. Bazı çocuklarda ise sadece dikkat eksikliği belirtilerinin ön planda olduğunu ve hiperaktivitenin belirgin bir şekilde ortaya çıkmadığını ifade eden Doksat, "Bunlar genellikle uslu, kendi halinde oturan çocuklar oluyor. Çok yaramaz çocuklar hemen göze batarken, bu çocuklar sakin mizaçlı, kendi halinde, uyumlu ama tembel oluyor. Tembellik biraz daha tolere edilebiliyor. Bu yüzden yıllar boyu göz ardı edilebiliyor ve teşhis almakta gecikebiliyoruz." dedi.

HAYAT KALİTESİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR

DEHB’nin sebebinin biyolojik olduğuna dikkat çeken Doksat, hastalığın alnın arkasındaki beyin lobunda dopamin denilen ara kimyasal maddelerin işlevindeki problemden kaynaklandığını söyledi.

Hiperaktif olan ve dürtüsellik olan çocukların çok hareketli oldukları için hemen fark edildiğini ancak sakin olan ve ‘tembel’ olarak değerlendirilen çocukların neredeyse 12’nci sınıf kademelerinde fark edilebildiğini ifade eden Doksta, "Sınav sistemiyle yüz yüze kaldığında belirgin dikkate karşı kayıplar yaşadıklarında fark ediliyor. Bu da çok geç oluyor” ifadelerini kullandı.

DEHB'li çocukların yüksek zekaları, iyi akademik potansiyelleri olduğu halde akademik olarak çok geri kaldıklarına vurgu yapan Doksat, başarısız olmanın, özgüvenlerini sarstığını ve yetersizlik duygusu hissetmelerine yol açtığını söyledi. Çevreleri tarafından sevilmeyen, istenmeyen, oyun bölen çocuklar haline geldiklerini belirten Doksat, "Bu duygu da yıllar içerisinde bir yetersizlik ve özgüven eksikliğine itiyor. Depresyona itebiliyor. Belki öldürmüyor ama hayat kalitesini son derece olumsuz etkiliyor. İlköğretim çağında tanı konması ve tedavilerine başlanması son derece önemli” şeklinde konuştu.

UZAKTAN EĞİTİM İPUCU VEREBİLİR

Uzaktan eğitim sürecinin hastalığın teşhisinde yardımcı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Doksat, ailelerin, diğer çocukların velileriyle konuştuklarında, ‘Benim çocuğum 1-2 saat konsantre oluyor da sonra yavaş yavaş sıkılıyor’ ile ‘Benim çocuğum 10 dakika bile hiç konsantre olamıyor’ ayrımını yapmaları gerektiğini belirtti.

Bunun ciddi bir alarm olduğunu dile getiren Doksat, "Bunu görüyorsak DEHB sinyal veriyor olabilir ve hızla yardım arayışına geçebilirler. Şuan ki uzaktan eğitimden alınabilecek maksimum faydayı çocuklar almak durumunda. Ekran başı eğitime ‘çocuktur sıkılır’ın ötesinde hiç konsantre olamıyorsa mutlaka bir profesyonelden yardım almamalılar.” uyarısında bulundu.

Her yaramaz çocuğun hiperaktif olmadığını hatırlatan Doksat, çok hareketli olan her çocukta dürtüsellik ve dikkat sorunu var mı diye gözlemlemek ve ilkokul öğretmeniyle mutlaka fikir alışverişinde bulunmak gerektiğini söyledi.