İstanbul’daki padişah türbeleri halı kaplıyken Bursa’dakilere neden ayakkabıyla giriliyor?

Geleneğimizde saygı duyulan din ve devlet büyüklerimizin adına yaptırılan türbeler yalnız Fatiha okunup geçilecek yerler değildi. Onlar aynı zamanda birer sanat eseriydi, aynı zamanda mescit fonksiyonu da vardı. Kıbleye dönülüp namaz da kılınırdı, nitekim çoğunun mihrabı bulunur.

Yerler halı kaplı olduğu için tabii ki kapıda ayakkabılar çıkarılarak girilir. İçerisinde rahleler, yerde halılar olur, diz çöküp Kur’an okur, dua eder ziyaretçiler.

Tıpkı Konya’daki Mevlana, İstanbul’daki Aziz Mahmud Hüdai, Bayburt’taki Abdulvehhab Gazi ve Bitlis’teki Feyzullah Ensarî hazretlerinin türbelerinde olduğu gibi... Hatta İstanbul’da Fatih Sultan Mehmed ve Yavuz Sultan Selim gibi padişahların türbelerinde bu manevî atmosferi bugün dahi teneffüs etmek mümkün.

Lakin tek bir yerde bu kural uygulanmaz: Bursa’daki padişah türbelerinde.

Bursa'da bulunan altı Osmanlı padişah türbesine neden ayakkabı ile girilir? Bunun bir açıklaması var mıdır?

Sonra bir Osmanlı padişahının türbesinin Bursa’da olması kabahat mıdır? O zaman hepsini İstanbul’a mı taşıyalım? Ve hangi uygulama doğru: Bursa’daki mi yoksa İstanbul’daki mi? Eğer İstanbul’daki doğruysa Bursa’yı ona uyduralım. Yok, Bursa’daki doğruysa İstanbul’daki türbelerden de halıları söküp kaldıralım. Hangisini esas alacağız? Bursa’yı ayrı, İstanbul’u ayrı bir devlet mi yönetmektedir?

Mesela Ertuğrul Gazi’nin türbesi Söğüt’te. Gidin bakın, içerisi kırmızı halı kaplı ve ziyaretçiler ayakkabılarını çıkartarak giriyor. Güzel. Ama oğlu Osman Gazi’nin Bursa’daki türbesindeki mermerlerin üzerinde az önce belki heladan çıktığınız ayakkabılarla geziyorsunuz.

Bir örnek daha: Sultan II. Murad’ın Bursa Muradiye’deki türbesine ayakkabıyla giriliyor ama oğlu Fatih’in İstanbul’daki türbesi tamamen halıyla döşeli. Herkes tıpış tıpış ayakkabısını çıkarıp giriyor.

Bu ne yaman çelişki böyle ey Bursa? Sen ki bir kitabıma verdiğim isimle “Osmanlı’yı Kuran Şehir”sin, başka yerlerde bozulsa bile ecdada saygı bayrağını sırf senin dalgalandırman gerekmez miydi? Nasıl oldu da bu saygısızlık senin bağrında boy verebildi? Bu tohumu kimler ekti bünyene?

Bu hazin gerçeği fark ettikten sonra feryadım semaya vardı ama Bursalı yöneticilerin kulaklarına değmedi. Ha, büsbütün değmedi diyemem, 2015 yılında feryadım kulaklarına ulaşınca zamanın Osmangazi Belediyesi Başkanı Mustafa Dündar hemen halı döşetmişti ilçesindeki türbelere ama o da ne? Zamanın Bursa Büyükşehir Belediyesi bu uygulamaya karşıymış meğer! Hevesle gittiğimde halıların tekrar söküldüğünü gördüm. Ah tabii.

2022 yılında ise bütün padişah türbelerine halı döşendi. Gidip gördüğümde Yeşil Türbe’nin zemini pelüş turkuaz yeşili kaplanmıştı. O sevinçle mihrapta iki rekat namaz dahi kılmak nasip olmuştu. Ama o da ne? Bir dahaki gidişimde halılar yine sökülmemiş mi? Başımdan aşağıya kaynar sular dökülmüştü.

Kimdi bu halı takıntılılar? Neden İstanbul türbelerindeki uygulama bir türlü Bursa’da geçerlik kazanamıyordu? Hangi mihraklar bu hürmetkâr hizmete taş koyuyor ve yemyeşil döşenmiş halıları söktürebiliyordu? Masonlar mı? Ateistler mi? Osmanlıdan rahatsız olan tayfa mı? Netanyahu da rahatsız, biliyorsunuz? İçimizdeki Netanyahular mı?

Sonradan öğrendim acı hakikati:

Meğer bir kısım tur rehberleri rahatsızmış bu uygulamadan. Ben her tweet yazdığımda ‘Bu adam işimize engel oluyor’ diye beni şikayet ediyorlarmış sağa sola. Bahane olarak da turistler ayakkabılarını çıkarmak istemiyor diyorlarmış. Asıl dertlerinin bir an önce turu bitirip, İstanbul’a dönmek olduğunu bilmiyor sanmasınlar beni.

Bakın bay turcular!

1) Eğer turist ayakkabısını çıkarmak istemiyorsa niye geliyor? Gelmesin. Geliyorsa da tıpış tıpış çıkarıp girecek. (Hem başlarını da örttürmeyeceksiniz elinizden gelse. Ben bu güne kadar başını örtmek istemeyen bir yabancı kadın turist görmedim. Çantalarında getirip örtüyorlar pekala. Siz istiyorsunuz ki örtmesinler ve bu sebeple cami görevlileriyle kavga çıkartıyorsunuz.)

2) O dediğiniz turistler İstanbul'daki türbelerde ayakkabılarını çıkarıyor da Bursa'dakilerde mi çıkarmak zor geliyor?

Aynı turistler Bursa'da Emirsultan, Konya’da Mevlana, İstanbul’da Kanuni türbelerinde ayakkabısını çıkarmakta nazlanmayacak da Bursa’da nazlanacak, öyle mi? Aklımızla alay etmeyin. Hiçbir mantığı yok halı düşmanlığınızın. Bunu ecdada hakaret olarak görüyoruz.

Lütfen milletimizi üzen ve ecdadımızı rahatsız ettiğine inandığımız bu vahim hatayı bir daha tekrarlanmayacak şekilde düzeltelim değerli Valimiz Erol Ayyıldız Beyefendi. Sizden milletimiz adına hassaten istirham ediyoruz

Bu arada söylemeyi unuttum: Sultan Murad-ı Hüdavendigar'ın Kosova'daki makam/türbesi halıyla kaplı ama Bursa'daki türbesinde ise halıdan eser yok.

Neden Bursa, neden Sultanlarımıza bu gadrin?

Sevgili Bursa! Bu ayıbı temizlemek sana düşer.

Not: Haber aldığıma göre Yıldırım Bayezid’in yakınlarda restore edilen türbesine halı döşenmiş. Darısı diğer türbelerin başına!

Söğüt’te Ertuğrul Gazi Türbesi halı kaplı

Osman Gazi’nin Bursa’daki türbesi

Fatih’in babası Sultan II. Murad’ın Bursa Muradiye’deki türbesinin zemini çıplak

Fatih Sultan Mehmed türbesinin içi turkuaz yeşili halı kaplı