Rusya'da bugün sabah saatlerinde meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki feci depremin ardından, Pasifik havzasında bulunan birçok ülke için tsunami uyarısı verildi.
Kısa sürede büyüyebilen ve bazen şehirleri tamamen yutabilme ihtimali olan bu tsunami tehlikesi, paniğe neden oldu.
Bu dalgalar saatte 800 kilometre hızla ilerleyip, karaya yaklaştığında onlarca metreye ulaşarak yaşamı saniyeler içinde silip süpürüyor.
DÜNYANIN GÖRDÜĞÜ EN BÜYÜK 10 TSUNAMİ
Tarih boyunca birçok tsunami kayda geçti, ancak bazıları yıkıcılığıyla bir ülkenin, hatta kıtaların kaderini değiştirdi.
Kayıtlara geçen en hafif etkili olandan başlayarak, insanlık tarihinin gördüğü en büyük tsunamileri sizin için derledik.
10-LITUYA KÖRFEZİ TSUNAMİSİ – 1958 ABD
1958 yılında Alaska’nın Lituya Körfezi’nde meydana gelen dev bir toprak kayması, tarihin ölçülen en yüksek tsunamisini yarattı.
Dalga yüksekliği tam 524 metreye ulaştı. Olay ıssız bir bölgede yaşandığı için sadece beş kişi hayatını kaybetti, ancak dalganın boyutu bugün hala rekor olarak kayıtlarda duruyor.
9- PAPUA YENİ GİNE TSUNAMİSİ – 1998 PAPUA YENİ GİNE
1998’de Papua Yeni Gine’nin Sissano kıyısında meydana gelen 7.0 büyüklüğündeki deprem, deniz tabanı heyelanıyla birleşince kıyı yerleşimlerini birkaç dakika içinde yok eden bir tsunamiye dönüştü.
Dalgalar 15 metreyi aştı, yaklaşık 2 bin 200 kişi yaşamını yitirdi. Olay, bölgedeki erken uyarı sistemlerinin eksikliğini gün yüzüne çıkardı.
8- SULAWESİ TSUNAMİSİ – 2018 ENDONEZYA
2018 yılında Endonezya’nın Sulawesi adasında meydana gelen 7.5 büyüklüğündeki deprem, Palu Körfezi'nde altı metreye varan tsunami dalgaları oluşturdu.
Sadece birkaç dakika içinde kıyıya ulaşan dalgalar 4 bin 300’den fazla can aldı. Arama-kurtarma ekipleri günlerce bölgeye ulaşmakta zorlandı.
7- HİLO TSUNAMİSİ – 1946 HAWAII, ABD
1946’da Alaska açıklarında meydana gelen 8.6 büyüklüğündeki deprem, Aleutian Adaları’ndan Hawaii’ye kadar etkili bir tsunamiye yol açtı.
Hawaii’de 14 metreye kadar yükselen dalgalar, özellikle Hilo kentinde büyük yıkıma neden oldu. 159 kişi hayatını kaybetti. Bu felaket sonrası Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi kuruldu.
6- ARICA TSUNAMİSİ – 1868 ŞİLİ (O DÖNEM PERU)
1868 yılında Şili’nin Arica kentinde meydana gelen deprem sonrası oluşan tsunami, sadece Güney Amerika’yı değil, Pasifik’in karşı kıyılarını da etkiledi.
Dalga Japonya’ya kadar ulaştı. 25 binden fazla insan yaşamını yitirdi.
Arica, o dönem Peru’ya bağlıydı ve kent neredeyse tamamen yok oldu.
5- KRAKATOA TSUNAMİSİ – 1883 ENDONEZYA
1883’te Endonezya’daki Krakatoa Yanardağı’nın patlamasıyla başlayan doğa olayı, hem patlama hem de tsunamiyle tarihin en yıkıcı felaketlerinden biri haline geldi.
Dalgalar 37 metreye ulaştı, 36 binden fazla insan hayatını kaybetti. Patlamanın sesi Avustralya’dan duyuldu, dünya genelinde hava sıcaklıkları düştü.
4- LİZBON TSUNAMİSİ – 1755 PORTEKİZ
1755 yılında Portekiz’in Lizbon kentinde yaşanan büyük deprem, şehri yerle bir ettikten sonra yükselen tsunamiyle ikinci bir felakete dönüştü. Dalga 15 metreye ulaştı, 60 binden fazla insan yaşamını yitirdi.
Bu olay sadece fiziksel değil, düşünsel etkiler de bıraktı; Avrupa’da Tanrı’nın adaleti tartışmaya açıldı.
3- TŌHOKU TSUNAMİSİ – 2011 JAPONYA
2011 yılında Japonya’da meydana gelen 9.0 büyüklüğündeki Tōhoku depremi sonrası oluşan tsunami, yalnızca kıyı şeritlerini değil, nükleer santralleri de hedef aldı.
Fukushima’da nükleer kriz başladı. 20 binden fazla insan öldü, ülke ekonomisi yıllarca toparlanamadı.
2- SUMATRA/NİAS TSUNAMİSİ – 2005 ENDONEZYA
2005 yılında, bir önceki felaketin ardından henüz üç ay geçmişken Endonezya’nın Sumatra bölgesi bir kez daha sarsıldı.
8.6 büyüklüğündeki deprem, Nias ve Simeulue adalarında büyük yıkım yarattı. Yaklaşık bin 300 kişi hayatını kaybetti. Önceki depremin izleri henüz silinmemişken, halk ikinci bir kabusa uyandı.
1- HİNT OKYANUSU TSUNAMİSİ – 2004 ENDONEZYA VE 14 ÜLKE
Ve listenin zirvesinde, modern çağın en ölümcül doğa olayı olarak bilinen 2004 Hint Okyanusu tsunamisi yer alıyor.
9.1 büyüklüğündeki deprem sonrası oluşan dalgalar Endonezya, Sri Lanka, Hindistan ve Tayland başta olmak üzere 14 ülkeyi etkiledi.
Dalga yüksekliği 30 metreyi buldu. 230 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bu felaket, tsunamiye karşı küresel uyarı sistemlerinin yeniden tasarlanmasına yol açtı.
