Fuat Oktay: Yatırım ve istihdam odaklı bir bütçe hazırladık

TBMM Genel Kurulu'nda, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi üzerindeki görüşmelere başlandı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Genel Kurul'da 2023 yılı bütçesini sundu.

Oktay, yaptığı sunumda, küresel anlamda yaşanan ekonomik gelişmeleri aktarırken "Küresel risklerin başında Avrupa'nın enerji krizi var. Kırılganlıklar sürüyor." derken, Türkiye'de açıklanan verileri aktarıp, "Enerji krizinin çözümünde merkezi ülke olmaya devam edeceğiz." açıklamasını yaptı.

"Son 50 yılın büyümesi"

Oktay, Bütçemiz girişimciyi ve yatırımcıyı teşvik edecek." diyerek, Türkiye'nin son dönemde  11,4 büyüyerek son 50 yılın büyümesini gerçekleştirildiğini ifade etti.

Fuat Oktay: Yatırım ve istihdam odaklı bir bütçe hazırladık ViDEO

"Bütçe teklifimiz adil ve sosyal içeriklidir"

Oktay sunumuna, "Gazi Meclisimizin çatısı altında toplanarak milletimize şeffaf bir şekilde sunacağımız bütçe görüşmelerinin hayırlı olmasını diliyorum. İçeriden ve dışarıdan maruz kaldığımız engeller işimizi zorlaştırsa da engellenemedi. Kararlılığımız daha da kuvvetlendi. Türkiye için büyük düşünüyor, devrim niteliğinde atacağımız adımlar için heyecan duyuyoruz. Bütçe teklifimiz adil ve sosyal içeriklidir. Bütçemiz kalem kalem, genci yaşlısı 85 milyonun bütçesi." diyerek başladı.

"Bütçemiz girişimci ve yatırımcıyı teşvik edecek"

Fuat Oktay konuşmasında, "Yatırım ve istihdam hedefli bir bütçe hazırladık. Bütçemiz girişimci ve yatırımcıyı teşvik edecek. Doğu ile Batı arasında köprü olmakla kalmayıp kendi doğalgazını, enerjisini çıkaran bir bütçe. Tüm dünyanın gıpta ile izlediği Kızılelma'nın, TCG- Anadolu'nun, TÜRKSAT 6 A'nın bütçesidir. Turizmde rekorlara koşan bir bütçedir. 2023 bütçesi kadının statüsünü yükseltecek; tarımda yeni rekorları ve daha pek çok yeni gelişmeyi içerecek bütçedir. Yeni diriliş destanları yazmaya devam edeceğiz. 2023 bütçe kanunu teklifimizin temel misyonu her kesimden vatandaşımızı kollayacak bir mali altyapı oluşturmaktır.

"Öncü veriler küresel enflasyon görünümünde iyileşmeye işaret ediyor"

ABD Merkez Bankası Başkanı, faiz artırımında yavaşlamanın bu ay içerisinde başlayabileceğini açıklamıştır. Olası bir durgunluğu dizginlemeye yönelik benzer politikaların 2023 yılında yaygınlaşması beklenmektedir. Bununla birlikte, petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki gerilemenin etkisi başta olmak üzere öncü veriler, küresel enflasyon görünümünde iyileşmeye işaret etmektedir. Talepteki zayıflamanın da önümüzdeki dönemde küresel enflasyonu düşürücü etkisinin olacağı değerlendirilmektedir." dedi.

Fuat Oktay'ın öne çıkan açıklamaları:

"Büyük Türkiye idealini gerçekleştirmek için iddia sahibi olmanız ve bunu gerçekleştirecek tecrübeye sahip olmanız gerekir. Türkiye ekonomisi büyüyerek olumlu yönde ayrıştı. Ekonomimiz iç ve dış talep açısından dengeli büyüme göstermiştir.

Enerji ithalatı tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye'yi de olumsuz etkilemektedir. 2022 yılında OVP hedefine ulaşacağız. Cari işlemler dengesinde kademeli ve kalıcı iyileşme beklenmektedir. Finansal hizmetler güçlü yapısını sürdürmektedir. Arz yeterliliği ve cari açıktaki kalıcı iyileşme sağlanacaktır. Bütçenin özellikle gelir tarafında gösterilen başarılı performans sayesinde bütçe açığı, tahmini 43,5 milyar lira altında olmuştur.

Tahıl sevkiyatının düğümünü İstanbul'da çözdük. 11 milyon tondan fazla tahıl ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı.

Yusufeli Barajı'nı dünyaya kazandırdık. Enerjide yerlileştirme ve millileştirme çalışmalarına devam ediyoruz. Sanayi hamlesi programını başlattık. Ekonomiyi büyütüp refahı tabana yaymak politikaları gereği olarak kişi başına düşen geliri arttırmaya çalışıyoruz. Çimento ihracatında dünya ikincisiyiz. Alanında en büyük kağıt fabrikasını açtık. Üretimi yaygınlaştırarak her alanda ilave istihdam sağladık. Türkiye'nin yeni nesil akıllı cihazı Togg oldu. İlk araç üretim bandından indirildi. Lityum iyon pil endüstrisi üretime geçti. Üretim kampüsü tam kapasiteye ulaştığında her yıl 175 bin araç üretilmesi hedeflenmektedir.

Tarımda sulama alanlarını artırdık. Bitkisel üretimi yüzde 20 çoğalttık.

Uzman öğretmen maaşlarındaki artış

Öğretmenlerin kariyerlerini geliştirdik. Öğretmenlerimiz, uzman öğretmen olduklarında maaşlarında 2023 yılında yaklaşık 2 bin 250 lira, başöğretmen olduklarında ise yaklaşık 4 bin 500 lira artış olacaktır.

Büyüme sürecek

Kadınlar için pozitif ayrımcılık ilkesini benimsedik. Turizmde Türkiye'yi zirveye yerleştirme konusunda çalışmalar devam ediyor. Her alanda ülkemizi yükseltmeye devam edeceğiz. Büyük Türkiye'yi ilmek ilmek dokuyarak büyütmeyi sürdüreceğiz.

Finansal istikrarı destekleyici politikalar

Finansal istikrarı destekleyici politikaları devreye soktuk. Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesabı ve destekleyen diğer enstrümanlar sayesinde döviz mevduatı gerilerek TL mevduatlarının vadesi uzadı. Selektif kredi yaklaşımıyla destekledik. Hazine destekli kefalet sistemi ile imalatı teşvik etmemek üzede yaklaşık 70,4 milyar liralık krediyi hizmete sunduk. Ayrıca tarım ve inşaat sektörüne 41,8 milyar liralık ilave kredi imkanı sağladık. Kredi destek miktarları artırıldı. Kredilerin elverişli şartlarda verilmesi büyümede güçlü performans sağlıyor. Girişim sermayesi fonları üzerinden şirketlere bugüne kadar 2 milyar lira sermaye sağladık.

Katma değerli üretimle birlikte ihracatımızı artırıyoruz.

"Enerji arz güvenliği sorununu en az hisseden ülkelerden biri olduk"

Yerli gazımızı gelecek yılın ilk çeyreğinde ulusal doğalgaz iletim sistemine vermek için gün sayıyoruz. Sıvılaştırılmış doğalgaz konusunda yapılan yatırımlarla enerji arz güvenliği sorununu en az hisseden ülkelerden biri olduk. İthalat çeşitliliğimizi artırmak üzere başka Azerbaycan olmak üzere görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Vatandaşlarımıza doğalgazda ve elektrikte süspansiyon sağlıyoruz.

Attığımız tüm bu adımların sonucu olarak daha fazla yatırım olan ve küresel ticaretten giderek daha fazla pay alan bir ülke olacağız. 'Türkiye Yüzyılı' hedefi sayesinde bugünü rüzgarlara karşı savrulmadan atlatıyoruz.

"Kazançlarımızı koruyacağız"

2023-2025'i kapsayan orta vadeli programda küresel çapta olumsuzluklara rağmen faaliyetleri yaratıyoruz. Bu süreçteki kazanımlarımızı da korumayı amaçlıyoruz. Program genelinde dijitalleşme, yeşil dönüşümü artırmak ve beyin göçünün önlenmesi adımları atılmaya devam edilecektir.

"Program sonunda enflasyon tek haneye düşürülecek"

TÜFE yıllık artış oranının yıl sonunda OVP hedeflerimizle uyumlu olarak yüzde 65 civarında gerçekleşeceği; takip eden aylarda yıllık enflasyonun peyder pey gerileyeceği öngörülmektedir. Program sonunda enflasyon tek haneye düşürülecektir.

İş gücü niteliğini artırmak için kapsamlı programlar uyguluyoruz.
OSB sayısını artırmayı hedefliyoruz.

2023 yılı bütçe ödenekleri yüzde 57,9 arttı

2023 yılı bütçe ödenekleri yüzde 57,9 arttı."

Bütçeden en yüksek pay eğitime ayrıldı.

Bütçeden en yüksek payı eğitime ayırmaya devam ettiklerini kaydeden Oktay, 2002'de 11,3 milyar lira olan eğitim bütçesini, yaklaşık 650 milyar liraya çıkardıklarını bildirdi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, şu bilgileri paylaştı:

"Öğrencilerimizin öğrenim hayatını kolaylaştıran; burs ve harçlıklar ile öğrenim kredisi için 41 milyar lira, taşımalı eğitim uygulaması ve uygulama kapsamındaki öğrencilerin yemek giderleri için 14,1 milyar lira, özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine giden engelli çocuklarımızın destek eğitim giderleri için 12 milyar lira, ücretsiz kitap uygulaması için 9,5 milyar lira, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı pansiyonlarda barınan öğrencilerimizin barınma ve beslenme giderleri için 2,9 milyar lira, organize sanayi bölgeleri içinde ve dışında açılan özel mesleki ve teknik eğitim okullarında okuyan öğrencilerin eğitim öğretim destek giderleri için 1,8 milyar lira, üniversitelerde uygulanan harç desteği kapsamında 1,8 milyar lira kaynak ayırıyoruz."

"Sağlıkta insan gücü sayısı 1 milyon 359 bine çıktı"

Sağlıkta gerçekleştirilen büyük dönüşüm sayesinde temel gayelerinin vatandaşların yaşam kalitesini yükseltmek ve sağlık hizmetlerinden herkesin yararlanabilmesini sağlamak olduğunu vurgulayan Oktay, bu amaçla merkezi yönetim bütçesinden Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına 291,5 milyar lira, yükseköğretim kurumları sağlık uygulama ve araştırma merkezlerine 15,5 milyar lira olmak üzere 307 milyar lira kaynak ayrıldığını hatırlattı.

Oktay, Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile SGK'den yapılacak sağlık harcamaları da dahil edildiğinde sağlık hizmetlerine ayrılan toplam kaynağın 696,8 milyar lira olduğunu belirterek, 2002'de 379 bin olan sağlıkta insan gücünün Ekim 2022 itibarıyla yaklaşık 1 milyon 359 bine çıktığını açıkladı.

Öte yandan 85 bin yeni yardımcı sağlık personelinin istihdam edileceğine dikkati çeken Oktay, "Sağlık tesislerinin kalitesi ve kapasitesini artırarak ülkemizin tüm il ve ilçelerindeki her vatandaşımıza en iyi sağlık hizmetini vermek için çalışmaya devam edeceğiz." diye konuştu.

"Mazot desteği için 12 milyar, gübre desteği için 4,9 milyar lira"

Bütçeden tarıma ayrılan toplam kaynağı 142,9 milyar liraya yükselteceklerini kaydeden Oktay, bu çerçevede; tarımsal destek programları için 54 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 40,4 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT ve ihracat destekleri için 48,5 milyar lira kaynak tahsis edeceklerini belirtti.

Tarım ürünleri dış ticaretinde Türkiye'nin net ihracatçı konumunu devam ettirdiğine değinen Oktay, tarım ürünleri ihracat değerinin 2021'de 25 milyar dolar düzeyinde, tarım ürünlerindeki net dış ticaret fazlasının 2021'de 7,2 milyar dolar, 2003-2022 döneminde ise toplamda 87 milyar dolar olduğunu anımsattı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 2023 yılı bütçesinde 2022 yılı bütçesine göre mazot desteğini yüzde 282, gübre desteğini yüzde 140 oranında artıracaklarına dikkati çekerek, "Bu çerçevede mazot desteği için 12 milyar lira ve gübre desteği için 4,9 milyar lira olmak üzere toplam 16,9 milyar lira ödenek öngörüyoruz." ifadesini kullandı.

"Reel sektör desteklerine tüm hızıyla devam edeceğiz"

Özel sektör yatırımlarının yarattığı katma değer ve istihdamın bilinciyle, son yıllarda önemli ölçüde artırdıkları reel sektör desteklerine, 2023'te de tüm hızıyla devam edeceklerini vurgulayan Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Reel sektör destekleri için bütçemizden 145,4 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Reel sektör destekleri içerisindeki en büyük payı ise sosyal güvenlik işveren prim desteklerine veriyoruz. Bu çerçevede 2023 yılında SGK'ya ödenmesi gereken 68,1 milyar lira tutarındaki işveren primini bütçemizden karşılıyoruz. Ayrıca tarımsal işletmeler ve çiftçilerimiz için faiz destek tutarı olarak 21,5 milyar lira, Halk Bankası aracılığıyla kullandıracağımız esnaf kredileri faiz desteği için 10,9 milyar lira, ihracat destekleri kapsamında 10,3 milyar lira, çırak, kalfa ve staj yapan öğrenciler için ödenen devlet katkısı kapsamında 10,3 milyar lira, Hazine destekli kefaletle sağlanan krediler için faiz destek tutarı olarak 7 milyar lira, Eximbank sermaye artırımı için 6,8 milyar lira, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız aracılığıyla kullandırılmak üzere teşvik ödemeleri kapsamında 6 milyar lira, küçük ve orta ölçekli işletmelerimizin desteklenmesi için 3,3 milyar lira, diğer destekler için 1 milyar lira kaynak ayırdık."

"Güvenlik birimlerimiz için her türlü imkanı seferber edeceğiz"

Savunma Sanayii Destekleme Fonu da dahil edildiğinde savunma ve güvenlik birimleri için 2023'de 468,7 milyar lira kaynak ayrıldığını aktaran Oktay, bu tutarın, bütçe büyüklüğünün yüzde 10,5'ine karşılık geldiğine dikkati çekti.

Yurt içi ve sınır ötesinde terörle mücadelenin azim ve kararlılıkla devam ettiğini dile getiren Oktay, "Bu amaçla savunma ve güvenlik birimlerimizin ihtiyaçlarını yerinde ve zamanında karşılayabilmek için her türlü imkanı seferber etmeye devam edeceğiz." açıklamasında bulundu.

Oktay, "Toprak ve Su Kaynaklarının Kullanımı ve Yönetimi" programı ödeneklerini bir önceki yıla göre yüzde 47 oranında artırarak 47 milyar 870 milyon liraya, "Sürdürülebilir Çevre ve İklim Değişikliği" programı ödeneklerini bir önceki yıla göre yüzde 112 artırarak 6 milyar 244 milyon liraya, "Ormanların ve Doğanın Korunması" programı ödeneklerini bir önceki yıla göre yüzde 76 artırarak 10 milyar 210 milyon liraya yükselttiklerini anlattı.

Atıkların düzenli depolanması, kaynağında ayrıştırılması, enerji elde edilmesi ve geri kazanılması çalışmalarıyla atıkları ekonomiye kazandırdıklarını anlatan Oktay, 2023 bütçesinden atık su arıtma tesisi yönetimlerini teşvik etmek amacıyla atık su arıtma tesislerine enerji desteği için 750 milyon lira, çevre tesisleri altyapı destekleri için ise 1 milyar liranın üzerinde kaynak öngörüldüğünü bildirdi.

"Refahı vatandaşlarımızla paylaşmaya devam ediyoruz"

Oktay, "Sosyal devlet anlayışımızın gereği olarak hiçbir ihtiyaç sahibi vatandaşımızı dışarda bırakmadan yardımlarımızı sürdürüyoruz. Büyüyen Türkiye'nin refahını vatandaşlarımızla paylaşmaya devam ediyoruz. 2023 yılı bütçemizde sosyal harcamalar için ayırdığımız kaynak miktarını 258,4 milyar liraya çıkardık. Bu tutar 2023 yılı bütçesinin yüzde 5,8'ine denk gelmektedir." sözlerini sarf etti.

Sosyal devlet ilkesi gereği toplum kesimlerine 2023'te sağlayacakları refah katkısının yaklaşık 1 trilyon 140 milyar liraya ulaştığını kaydeden Oktay, "Bu tutar bütçenin yaklaşık yüzde 25,6'sına tekabül etmektedir. Bu kapsamda 2023 yılında; doğal gaz ve elektrik sübvansiyonları için 530 milyar lira, asgari ücretin vergi dışı tutulmasıyla 300 milyar lira, yaşlı, engelli, emekli, dul ve yetimler gibi toplum kesimlerini korumak amacıyla yapılan vergi indirimleri kapsamında 51 milyar lira kaynak sağlanması öngörülmektedir." bilgisini paylaştı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 2023 bütçesinde önemli miktarda ödenek tahsis edilen başlıca bütçe programları ile artış oranlarını şöyle sıraladı:

"Enerji Arz Güvenliği, Verimliliği ve Enerji Piyasası programı kapsamında ayırdığımız kaynağı, bir önceki yıla göre yüzde 154,9 artırarak 406 milyar 535 milyon liraya çıkardık. İstihdam programı ödeneğini yüzde 63,7 artırarak 100 milyar 403 milyon lira seviyesine yükselttik. Kadının Güçlenmesi programına ayırdığımız kaynağı bir önceki yıla göre yüzde 53,2 artırarak 2 milyarın üzerine çıkardık. Çocukların Korunması ve Gelişiminin Sağlanması programına ayırdığımız kaynağı yüzde 45,4 oranında artırarak 10 milyar 986 milyon lira seviyesine getirdik. Tüketicinin Korunması, Ürün ve Hizmetlerin Güvenliği programı ödeneğini ise yüzde 40 oranında artırarak 7 milyar 454 milyon liraya yükselttik. Hukuk ve Adalet programı ödeneğini yüzde 65,1 artırarak 79 milyar 436 milyon lira seviyesine çıkardık. Enerjiden tarıma, sanayiden savunma sektörüne kadar, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda somut ve dinamik politikaları, bütçemiz temelinde birer birer uygulamaya geçirmeye devam edeceğiz."

"Gelir politikalarının merkezinde vatandaşların mutluluğu var"

Gelir politikalarının merkezinde vatandaşların ihtiyacı, refahı ve mutluluğunun yer aldığının altını çizen Oktay, bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin sağladığı hız ve dinamizm ile geçmişte tartışılan ancak hayata geçirilemeyen düzenlemeleri kararlılıkla birer birer hayata geçirdiklerini hatırlattı.

Oktay, bu kapsamda, işçilere verilen günlük yemek bedeli ve günlük yol bedeli istisna tutarlarını artırdıklarını, çalışanlara yemek bedeli olarak yapılan nakit ödemelerini de doğrudan gelir vergisi istisnası kapsamına aldıklarını anımsattı.

İşverenlerin elektrik, doğalgaz ve ısınma giderleri için çalışanlarına yapacakları 1.000 liraya kadar ödemeleri, gelir vergisi dışında tuttuklarını, bu ödemelerin sigorta prim kesintisine tabi tutulmamasını sağladıklarını dile getiren Oktay, 850 bin esnafın kazancının vergiden muaf tutularak, esnaf muafiyeti kapsamında düzenleme yapıldığını belirtti.

Çiftçinin tarımsal destekleme ödemelerindeki gelir vergisini kaldırdıklarını, yaklaşık 2,5 milyar lira tutarındaki vergiyi çiftçiye iade ettiklerini kaydeden Oktay, gıda maddelerindeki KDV oranını yüzde 1'e indirdiklerini, KDV oran indirimlerini uygulamaya koyduklarını ifade etti.

Bütçe görüşmeleri 12 gün sürecek

Aralıksız 12 gün sürecek bütçe görüşmeleri, 16 Aralık Cuma günü sona erecek. Kamu idarelerinin bütçe ve kesin hesapları üzerindeki müzakereler 8 turda ele alınacak.

Liderlerden CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile HDP Eş Genel Başkanları Mithat Sancar ve Pervin Buldan, Genel Kurul Salonu'ndaki yerlerini aldı.