Maksim Gorki, Rus ve dünya edebiyatının başta gelen yazarlarından. Eserlerine serpiştirdiği toplumsal argümanlarla realist bir çizgide oldu. Gorki’nin Ana romanını da bu minvalde değerlendirmek lazım.
Maksim Gorki’nin 1906’da sürgünde yazdığı romanı Ana, toplumcu gerçekçilik akımının başyapıtlarından biri kabul edilir. Rus proletaryasının Çarlık Rusya’sına karşı verdiği devrimci mücadelenin romanıdır.
Eser, fabrikalarda zor şartlarda çalışan binlerce işçiden biri olan Pavel’in özgürlükçü fikirlerine başlangıçta korkuyla yaklaşsa da, sonradan onun ilkelerine sahip çıkarak devrimin meşalesini taşıyan kadınlardan biri olan annesi Pelageya’nın hikâyesini anlatır.
1905 Devrimi öncesi Rusya’nın toplumsal panoramasını ustalıkla yansıtan Ana aynı zamanda yeni bir düşünce ve toplumsal uyanışın simgesi haline gelmiştir.
Yazarın 1906’da yayınlanan romanı, tarihe derin izler bırakacak olan Bolşevik Devrimi’nin ayak seslerini oluşturmuştur.
Gorki, Rus işçi sınıfının hayatını yakından izledi 1 Mayıs marşını yazdı. Rusya Novgorod’da 28 Mart 1868’de doğan Gorki, asıl adı Aleksey Maksimoviç Peşkov'dur. Rusça ’da “acı” anlamına gelen “Gorki” takma adını almayı tercih etti.
Babasını küçük yaşta kaybeden ünlü yazar, hayatın zorluklarıyla erkenden tanıştı, çeşitli ağır işlerde çalışarak hayata tutunmaya çalıştı. Ana, Rus yönetmen Vsevolod Pudovkin tarafından 1926'da beyaz perdeye taşındı.
Çalıştığı gemide bulaşıkçılık yapan Gorki, okumaya ve yazmaya büyük ilgi duydu. Bu zaman zarfından yaşadığı sorunlarla baş edemeyeceğini anlayınca intihara bile kalkışan Gorki, toplumsal gerçekçi edebiyatçıların öncülerindendir.
Petersburg’da yayımlanan bir edebiyat dergisinde 1895 yılında yayımlanan “Çelkaş” adlı öyküsüyle edebiyat dünyasına ilk adımını atan yazarın adı yavaş yavaş zikredilmeye başlanmıştı.
Eleştirilerin odağında bir yazar
Yeni roman ve öyküler kaleme almak istediyse de pek başarılı olduğu söylenemez. Zira dönemin güçlü yazarları ve eleştirmenleri tarafından eserleri sağlam bir kurgu ve yalınlıktan uzak olduğunu düşünenler çoğunluktaydı.
Sert eleştirilere rağmen ilk romanı “Foma” 1899’da yayınlanınca yergilerin odağında kurtulamayan yazar, kendisini eleştirenlere en sert cevabı “Ana” kitabıyla verdi.
Maksim Gorki
Ana…
Gorki, denilince Ana romanın akla gelmesi onun sarsıcı ve önemli bir eser olmasından ileri gelmektedir.
Pavel, fabrikada zor şartlarda çalışan binlerce işçiden biriydi. İşçiler üzerindeki baskılar, sosyal adaletsizlik, kapitalizmin keskin çarkları arasında debelenen insanların dramlarını ustaca işleyen Gorki, Ana romanıyla büyük yankılamalara neden oldu.
Drama türünde olan filmden bir sahne Pelage'nin, oğlu Pavel’in işçiler arasında başlattığı özgürlükçü fikirlere ilk başta korkuyla yaklaşsa da, daha sonra oğlunun en büyük destekçisi olur.
Pavel’in entelektüel fikirlere sahip ve iyi hatip olması onu lider kılan birkaç özellikti. Pavel’in bildiriler dağıtması, gazete ve dergileri sert siyasi yönetime rağmen çıkartması kendisini hapishaneyle tanıştırsa da ideallerinden vazgeçmeyen ateşli bir gençtir.
"Siz zavallısınız..."
Pavel’in hapiste olmasını kabullenemeyen anne Pelage, oğlunun ilkelerinin peşinde koşarak gerçekleştirmek isteyince Çarlık Rusya’sının polisleri ve jandarmaları tarafından sıkı takibe alınır.
Pelage’nin, Pavel’in arkadaşları tarafından büyük saygı uyandırarak oluşacak işçi devriminin meşalesini taşıyan kadın olur.
İzlendiğini elbette biliyordu Pelage. Trenle Moskova’ya hareket halindeyken sert çehreli iki kişinin kendisine doğru yaklaştığını gördü. Oğlu için çantasında hazır tuttuğu bildirileri çıkarttı, etrafa saçtı.
Jandarmalar kollarına girdi, yerde sürüklendi. Jandarmalardan biri, ani bir hareketle Pelage’nin boğazından tuttu ve konuşmasını engelledi. Ana, boğuk ve acı bir sesle son sözünü söyledi.
“Siz zavallısınız...”
Maksim Gorki'nin Ana romanını henüz okumadıysanız geç kalmış sayılmazsınız.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için iletişim:
ergul.tosun@ensonhaber.com
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış