İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Teknokent (ENTERTECH) çatısı altında yürütülen özgün bir projeyle, petrolle kirlenen topraklar, denizlerden izole edilen özel bakterilerle arındırılıyor.
İÜ Su Bilimleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülşen Altuğ liderliğinde yürütülen çalışmada, deniz bakterilerinin petrolü "besin" olarak kullanma yeteneği, çevre temizliğinde devrim niteliğinde bir çözüm olarak öne çıkıyor.
PETROLÜ TÜKETEN BAKTERİLERLE ÇEVRE TEMİZLİĞİ
2000 yılında başlatılan uzun soluklu araştırmalarda, "R/V Yunus-S" araştırma gemisiyle Türkiye kıyılarından toplanan binlerce deniz bakterisi tarandı. Bunlar arasından petrolü metabolize edebilenler seçilerek, hem bireysel hem de kombinasyon halinde etkinlikleri test edildi.
Geliştirilen biyolojik arıtma yöntemi, yalnızca laboratuvar ortamında değil, sahada da başarıyla uygulandı. Bu sayede, klasik fiziksel ve kimyasal temizlik yöntemlerinin ötesine geçilerek çevreye zarar vermeyen, sürdürülebilir bir çözüm ortaya kondu.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER PROJESİNDE DE KULLANILDI
Geliştirilen yöntem, Körfez Savaşı sonrasında deniz suyuyla söndürülen ve yüksek tuzluluğa maruz kalan Kuveyt topraklarında Birleşmiş Milletler projesi kapsamında başarıyla uygulandı. Bu kapsamda yaklaşık 3,5 milyon metreküplük alanda toprak temizliği hedefleniyor.
Prof. Dr. Altuğ, Türkiye’deki ön denemelerin İstanbul Teknokent’teki laboratuvarlarda yapıldığını ve sahaya özel biyolojik reçeteler geliştirildiğini belirtti:
"Her toprak yapısı ve kirlilik düzeyi farklı. Bu nedenle, hangi bakteri kombinasyonu ne kadar süreyle uygulanacak, tüm bu detaylar sahaya göre şekilleniyor."
BAKTERİLER DAYANIKLILIKLARIYLA FARK YARATIYOR
Deniz bakterilerinin yüksek tuzluluk, sıcaklık ve pH dalgalanmalarına karşı dirençli olduğunu vurgulayan Altuğ, bu özelliklerin sahadaki başarının anahtarı olduğunu söyledi. Uygun koşullarda 17 gün gibi kısa bir sürede petrolün yüzde 90’ının giderilebildiğini aktardı.
YEREL BAKTERİLER, KÜRESEL ÇÖZÜM
Altuğ’un ifadesine göre, Türkiye denizlerinden izole edilen bakteriler bölgesel koşullara özgü olarak evrilmiş durumda. Aynı tür bakteriler farklı coğrafyalarda farklı özellikler gösterebildiği için, geliştirilen yöntem ve kullanılan mikroorganizmalar patent altına alındı.
Bu çevre dostu çözüm, İstanbul Üniversitesi'nin Teknoloji Transfer Ofisi ve Teknokent iş birliğiyle yerli bir teknolojiye dönüştürüldü. Altuğ, bu yenilikçi yöntemin dünyayla rekabet edebilecek düzeyde olduğunu vurguladı: "Tonlarca petrolün doğaya karıştığı bir alanda, çevreye zarar vermeden temizlik yapmak istiyorsak, bu tür biyolojik çözümler artık vazgeçilmez."
