Türkiye'nin edebiyat ve kültür-sanat hayatından önemli yere sahip olan edebiyat dergileri, artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Artık bu dergiler de maalesef günümüzde varlığını sürdüremiyorlar. Özellikle Cumhuriyet dönemiyle berber başlayan dergicilik, yazarlar ve şairler için önemli bir buluşma alanıydı. İlk şiirlerini yayınlayan şairler ve yazarların umut kapısıydı adeta dergiler...
Peki ne oldu da Türkiye'de dergicilik ölme noktasına geldi? Bunda en başta gelen sebep ekonomik nedenler ve dijital yayıncılıktaki hızlı gelişmeler. Günümüzde insanlar artık her şeye anında ulaşabiliyor, okuyabiliyor. Öte yandan kitaba yönelik azalan ilgi, haliyle edebiyat dergilerine de yansıdı. Edebiyat dergilerinin yerini günümüzde ise mizah dergileri yer aldı.
Edebiyat dergileri, Türkiye’de modernleşme hareketinin başlangıcı sayılan Tanzimat döneminden bu yana, edebî tür ve tekniklerin gelişiminde önemli rol oynuyor. 50’ler ise edebiyat dergilerinin altın yılları olarak kayıtlara geçiyor.
1950’li yıllarda yayınlanan Hisar, Mavi, Pazar Postası, Varlık ve Yeditepe dergilerinin yazınsal anlayışları o dönem okurlara farklı perspektifler sunuyordu. Bu dergiler, edebî değerlerin oluşturulmasında, korunmasında ve değiştirilmesinde önemli rol oynadı.
ŞİİRDE MODERNİST BİÇİM
Yazar Aslı Uçar, "Köy romanı türünün geliştiği, öyküde ve şiirde modernist biçimlerin denendiği 1950’lerde, edebiyat dergilerinin yazınsal üretim ve tüketim koşullarını nasıl etkilediğini görmek lazım" dedi.
DERGİLER O YILLARDA DAHA ÇOK SATIYOR
Türkiye nüfusunun yaklaşık 25 milyon, okur-yazar oranının ise yaklaşık yüzde 40 olduğunu düşündüğümüzde o dönemdeki tirajların bugünkü edebiyat dergisi tirajlarından çok daha yüksek olduğunu anlayabiliyoruz.
YAZARLARIN ELEŞTİRİLERİNDE SINIR YOK
Can Yücel, Tarık Buğra, Melih Cevdet Anday, Nurullah Ataç, Orhan Kemal, Attilâ İlhan, Yaşar Nabi, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Memet Fuat, Orhan Veli, Behçet Necatigil, Cahit Sıtkı Tarancı, Yaşar Kemal, Mehmet Çınarlı, Peyami Safa… Yazarlar birbirlerini destekliyor, iğneliyor ya da yazılarında oldukça sert ifadelere yer verebiliyorlardı.
GÜNÜMÜZDE EDEBİYAT DERGİLERİ
Yarım asır önce Türkiye'de varlığını sürdüren ve edebiyat dünyasını derinlemesine inceleyen, farklı yazarların bir arada toplandığı edebiyat dergileri, günümüzde çok fazla varlık göstermiyor.
Onun yerine mizah dergileri ve gençlerin yoğun olarak talep ettiği karikatür dergileri bulunuyor.
